Allahdad Olayı
| Allahdad olayı | |
|---|---|
| Bölge |  İran (Meşhed) |
| Tarih | 1839 |
Saldırı türü | Pogrom |
| Ölü | 30-40 |
Allahdad olayı, 1839'da, Meşhed Yahudilerini zorla İslam'a geçirme olayıdır.
Meşhed lideri, adamlarına Yahudilerin evlerine girme emri verdi ve güruh Yahudi cemaatine saldırdı. Sinagog yakıldı, evler yağmalandı, kız çocukları kaçırıldı ve 30 ila 40 Yahudi öldü. Boğazlarına bıçak dayanan Yahudi liderlere, 2400 Yahudi'nin hayatını kurtarmaları için, kelime-i şehadet söylettirilip İslam'a geçirildi. Çoğu din değiştirip Meşhed'de kaldı bir kısmı da İran'ın diğer Yahudi cemaatlerine ve Afganistan'a kaçtı. Bu gün Allahdad ("Tanrı'nın Adaleti") olarak anılmaya başlandı ve Yahudiler bu olayın, günahlarının cezalandırılması için gerçekleştiğini düşündü.[1]
Meşhed'de kalan Yahudiler Kripto Yahudi olarak çifte hayat sürdürdü. Dışarıya Müslüman olarak göründüler; Giyim ve yaşam tarzlarını ve isimlerini İranlı komşularınki gibi değiştirdiler. Evlerinde ise gizlice çocuklarına İbranice öğrettiler, mum yakıp Şabat'ı kutladılar.[2]
Olaydan yaklaşık bir asır sonra Pehlevi Hanedanı'nın (1925-1979) başa gelmesiyle Yahudiler Yahudiliklerini açıkça uygulamaya başladılar. II. Dünya Savaşı'ndan sonra çoğu Yahudi Tahran'a veya İsrail'e göç etti. ABD'ye göç eden 4000 Meşhed Yahudisi ise kuyumculuk ve halıcılıkla uğraştı. New York'un ticari bölgelerinden Great Neck, Meşhed ve diğer İran Yahudilerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için yeniden düzenlendi. Buradaki birçok iş yeri İran gelenekleri ve lezzetinde hizmet sunmaktadır.
Dünya çapında 15.000 Meşhed Yahudisi bulunmakta ve bunların 10.000'i İsrail'de yaşamaktadır. ABD'deki Meşhedilerin yeni nesli ise Haredi Yeşivalarında eğitim görmektedir. Daha dindar olanlar ise Şira Hadaşa isimli yeni bir cemaat oluşturdular. Meşhedi Yahudilerinde, kapalı cemaatte yaşama ve iç evlilikler yapma nedeniyle, genetik bozukluklar görülebilmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mashhadi Jews in New-York". Bahar 2003. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Patai, Raphael (1997). Jadid al-Islam: The Jewish "New Muslims" of Meshhed. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 0-8143-2652-8.