Amerika Sosyalist Partisi
Amerika Sosyalist Partisi Socialist Party of America | |
|---|---|
| Kısaltma | SPA |
| Kuruluş tarihi | 29 Temmuz 1901 |
| Kapanış tarihi | 31 Aralık 1972 |
| Önceli | Halkçı Parti Amerika Sosyal Demokrat Partisi |
| Ardılı | Sosyal Demokratlar, ABD (çoğunluk) Sosyalist Parti ABD (azınlık) Demokratik Sosyalist Örgütlenme Komitesi (azınlık) |
| Merkez | Washington, D.C. (azınlık) |
| Öğrenci kolu | Üniversitelerarası Sosyalist Cemiyeti (gayriresmî) |
| Gençlik kolu | Genç Sosyalistler Birliği |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Sol |
| Uluslararası üyelik | İkinci Enternasyonal (1901-1916) Emek ve Sosyalist Enternasyonali (1923-1940) |
| Resmî renkler | Kırmızı |
Amerika Sosyalist Partisi (İngilizce: Socialist Party of America, SPA), 1901 yılında, üç yıllık Amerika Sosyal Demokrat Partisi ile Amerika Sosyalist İşçi Partisi'nden 1899 yılında ana örgütten ayrılan memnuniyetsiz unsurların birleşmesiyle kurulmuş, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1972 yılına kadar faaliyet göstermiş sosyalist bir siyasi partidir.
20. yüzyılın ilk on yıllarında, SPA sendikacılar, ilerici sosyal reformcular, popülist çiftçiler ve göçmenler de dahil olmak üzere birçok farklı gruptan önemli destek aldı.[1] Eugene V. Debs iki kez başkanlık seçimlerinde 900.000'den fazla oy kazandı (1912 ve 1920), ayrıca parti iki ABD temsilcisini (Victor L. Berger ve Meyer London) seçti, onlarca eyalet milletvekili, 100'den fazla belediye başkanı ve sayısız daha küçük memur seçtirdi.[2] Partinin ABD'nin I. Dünya Savaşı'na katılımına karşı kesin muhalefeti, birçok kişi tarafından hoş karşılanmakla birlikte, önemli kayıplara, resmî baskılara ve sivil zorbalığa yol açtı. Parti, 1917 Rus Devrimi'ne ve 1919'da Komünist Enternasyonal'in kurulmasına nasıl yanıt verileceği konusundaki fraksiyon savaşıyla daha da parçalandı. Pek çok üye, ABD Komünist Partisi de dahil olmak üzere Leninist partiler kurmak için Sosyalist Parti'den ayrıldı.
1924 yılında Robert M. La Follette'in İlerici Parti'sini destekledikten sonra, parti başkanlık düzeyinde bağımsız harekete döndü. Parti, Norman Thomas'ın başkan adaylığı arkasında 1930'ların başında mütevazı bir büyüme yaşadı. Partinin cazibesi, Başkan Franklin D. Roosevelt'in New Deal'ının popülaritesi, Earl Browder yönetimindeki Komünist Parti'nin organizasyonu ve esnekliği ve yeniden canlanan işçi hareketinin sempatik Demokrat Parti politikacılarını destekleme arzusuyla zayıfladı. Lev Troçki ve Jay Lovestone takipçilerini kabul ederek partiyi genişletmek için yapılan bölücü ve sonuçta başarısız bir girişim, geleneksel Muhafazakar Kanadı'nın ayrılıp Sosyal Demokrat Federasyon'u kurmasına neden oldu. Parti her zaman güçlü bir şekilde anti-faşist ve anti-Stalinist olmasına rağmen, ABD'nin II. Dünya Savaşı'na girmesine karşı çıkması hem iç hem de dış desteğini kaybetmesine neden oldu.
Parti, 1956 yılında adayı Darlington Hoopes 6.000'den az oy aldıktan sonra başkanlık adayı çıkarmayı bıraktı. Partinin son on yıllarında, üyelerinin birçoğu işçi, barış, sivil haklar ve sivil özgürlükler hareketlerinde öne çıkan isimlerdi. Bunlar, sosyalist hareketin işçi hareketi ve Demokrat Parti ile ilişkisi ve yurtdışında demokrasinin en iyi nasıl ilerletileceği konusunda temel anlaşmazlıklar yaşadılar. 1970-1973 yıllarında, bu stratejik farklılıklar o kadar keskin hale geldi ki SPA adını Sosyal Demokratlar, ABD olarak değiştirdi; hem adındaki "parti" terimi halkı şaşırttığı için hem de kendini Sovyetler Birliği'nden uzaklaştırmak için. İki grubunun liderleri, Sosyalist Parti ABD ve Amerika Demokratik Sosyalistleri'nin öncüsü olan Demokratik Sosyalist Örgütlenme Komitesi olmak üzere ayrı sosyalist örgütler kurdular.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Immigrants, Negroes, Intellectuals, Millionaires and Ministers", Chapter 2 of The Socialist Party of America: A history by David A. Shannon, Macmillan Books (New York, 1955) and Quadrangle Books (Chicago, 1967).
- ^ James Weinstein, The Decline of Socialism in America, 1912-1925, New York: Vintage Books, 1969, pp. 116–118 (Tables 2 and 3).
- 1901'de Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulan oluşumlar
- 1901'de kurulan siyasi partiler
- 1972'de feshedilmiş oluşumlar
- 1970'lerde kapatılan siyasi partiler
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki eski siyasi partiler
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki sosyalist partiler
- Eski sosyalist partiler
- İkinci Enternasyonal