Antropometri

1921'deki bir öjenik konferansından, antropometri gösterimi.

Antropometri, insan vücudunun ölçüleri ile ilgilenen bir tekniktir. Yunanca anthropo (insan) ve metrikos (ölçme) sözcüklerinden türetilmiştir.

Antropometri bilimi, bireyler veya gruplar arasında, anatomi, coğrafi bölge ve meslek grupları gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanan farklılıkları ve benzerlikleri saptayarak daha geniş bir insan kitlesine uygun tasarımlar yapma imkânı sağlar. Bu tasarımlar için belirlediği vücut ölçüleri arasında, vücut hareketsiz ve belirli bir standart pozisyondayken alınan yapısal vücut ölçüleri ve vücut hareket halindeyken alınan fonksiyonel vücut ölçüleri bulunur.

Ölçüler

Referans Noktaları

Antropometrik ölçümlerin standartlaştırılması amacıyla bazı referans noktaları belirlenmiştir:

1. Yedinci boyun omuru (cervicale noktası)
2. Ense kökü
3. Yan boyun başlangıcı
4. Omuz başı (acromion noktası)
5. Omuz ortası
6. Arka kol başlangıcı (triceps)
7. Maksimum pazu kesiti
8. Dirsek (olecranon)
9. Bilek kesiti
10. El başlangıcı
11. Başparmak başlangıcı
12. Kasların simetri merkezi
13. Şakaklar
14. Alt çene ucu(gnathion)
15. Ön boyun üstü
16. Ön boyun altı
17. Bel çizgisi
18. Kalça çizgisi
19. Dizkapağı üstü
20. Dizkapağı altı
21. Ayak bileği kesiti(malleolus)
22. Ayak tabanı
23. Tepe noktası(vertex)
24. Göğüs çizgisi

Yapısal vücut ölçüleri

Vücudun, ayakta ve oturarak belirli standart duruşlarında elde edilen değerlerdir.

• Yükseklikler : Aytaktayken yerden, otururken oturma yüzeyinden ilgili vücut noktasına kadar olan uzunluklardır. Dikey düzlemde ölçülürler.
• Genişlikler : Yatay ve enine çaplardır. Dikey düzlemde ölçülürler.
• Derinlikler : Yatay ve dikine çaplardır. Yanal düzlemde ölçülürler.
• Uzunluklar : Herhangi bir vücut kısmının uzun ekseni boyunca ölçülen değerdir.
• Çevresel uzunluklar : Bir vücut parçasının kendisiyle aynı düzlemdeki çevresidir.
• Eğrisel uzunluklar
• Düşüklükler : Boyun, göğüs, bel ve kalça arasındaki mesafelerdir.
• Kalınlıklar
• Çıkıntılar : Bir vücut bileşeninin ucunun bileşenin başlangıcına olan uzaklığıdır.

Fonksiyonel vücut ölçüleri

Vücudun, sabit bir noktaya göre; eğilme, dönme, uzanma gibi hareketlerle ulaşabileceği maksimum mesafeleri ölçmek ve işin rahat yapılması için gerekli olan çevresel faktörlerin dağılım uzaklıklarını belirlemek amacıyla yapılan ölçümlerdir. Yapısal vücut ölçümlerine statik antropometri adı verilirken, fonksiyonel vücut ölçülerinin diğer adı da dinamik antropometridir.

Kaynakça

1. Yıldız Teknik Üniversitesi, Ergonomi ders notları.