Apraksi
| Apraksi | |
|---|---|
| Uzmanlık | Psychomotor education, ergoterapi  |
Apraksi (Türkçe: işlev yitimi), fiziksel yeterliliği ve hareket etme arzusu olmasına rağmen, öğrenilmiş anlamlı hareketleri gerçekleştirme yeteneğinin kaybı olarak görülen bir nörolojik bozukluktur. Sonradan oluşan ya da gelişimsel olan motor planlama bozukluğudur ancak koordinasyon eksikliği, algısal kayıp ya da basit emirleri anlayamama nedeniyle oluşmaz. Apraksi, dili anlamama veya üretememe bozukluğu olan afazi ya da bir eylemi gerçekleştirme arzusu eksikliği olan abuli ile karıştırılmamalıdır.
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Apraksinin çeşitli türleri bulunur:
- ideomotor (bir motor hareket emrini gerçekleştirememe, örneğin "dişlerini fırçalıyormuş gibi yap " ya da "selam ver" gibi) –doktorlar tarafından en sık karşılaşılan türüdür,
- uzuv apraksisi, kol ve bacak hareketleri dahil olduğunda,
- sözel dışı-oral (emir verildikten sonra yüz hareketlerini yerine getirememe, örneğin dudakları yalama, ıslık çalma, öksürme ya da göz kırpma gibi),
- fikirsel (özel bir hareket için planlama yapamama ya da fikir yürütememe, örneğin, "bu kalemi al ve adını yaz"),
- uzuv-kinetik (bir uzuv ile hassas hareketler yapamama),
- sözel (konuşma için gerekli hareketleri planlamada zorluk, konuşma apraksisi olarak da bilinir)
- yapısal (basit konfigürasyonları kuramama ya da çizememe),
- okülomotor (gözü hareket ettirme zorluğu)
Her tür, azalan karmaşıklık düzeylerinde test edilebilir; eğer test edilen kişi emirleri uygulayamazsa test eden, hareketi kendisi yapar ve taklit edilmesini ister ya da gerçek bir nesne verilerek (örneğin diş fırçası gibi) kullanması istenir.
Apraksi ile birlikte bir dil bozukluğu olan afazi de görülebilir.
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İdeomotor apraksi hemen hemen her zaman insan beyninin genellikle sol yarıküresinde dilin baskın olduğu bölümlerde lezyonlar sonucu oluşur. Bu hastalarda genellikle apraksiye afazi de eşlik eder.
Tedavisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Genellikle apraksi olanların tedavisi fiziksel terapi, mesleki terapi veya konuşma terapisi ile oral motor terapi ve intravenöz immunoglobülinden oluşur.
Öngörü
[değiştir | kaynağı değiştir]Apraksi olanlar için öngörü çeşitlilik gösterir. Terapi sonucunda bazı hastalar önemli ölçüde, bazıları ise çok az gelişim gösterir. Apraksi olanların bazıları iletişim yardımcılarından yararlanabilir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Epstein, O. (2003). Clinical Examination. Londra: Mosby. s. 294. ISBN 0-7234-3229-5. 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2008. (İngilizce)
- Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL. Harrison's Principles of Internal Medicine. New York: McGraw-Hill, 2005. ISBN 0-07-139140-1. (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Apraxia, Livestrong.com 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ontario Association for Families of Children with Communication Disorders
- [1] 1 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Apraxia-Kids 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Apraxia Research
- What is Childhood Apraxia of Speech?
- Apraxia and Other Associated Conditions
- Motor development 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- [2]
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |