Arabaşı
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2025) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Arabaşı | |
|---|---|
 | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Yaratıcısı | Osmanlı mutfağı |
Arabaşı ya da arabaşı çorbası, Türk mutfağının İç Anadolu'ya özgü çorbasıdır. Tarihi Selçuklu'ya dayanmaktadır. Diğer beylikler de bu yemeği Karamanoğulları'ndan öğrenmiş ve İç Anadolu Bölgesi'nde yaygınlaşmıştır.
Arabaşı isminin nereden geldiği konusunda farklı rivayetler olmakla birlikte kesin bir bilgi yoktur. Yaygın görüş özellikle İç Anadolu Bölgesi'nde soğuk kış günlerinde akşam yemeğinden sonra ara sıcak olarak tüketildiğinden “ara-aşı” kelimelerinden geldiği yönündedir.
Çorbanın özelliği ekmek ile birlikte değil, beraberinde hamur yutularak yenmesidir. Çorbası ile hamuru birbirinden ayrılamaz bir yemek olan arabaşı çoğu yörede bir ritüeldir.
Yalnızca un, su ve biraz da tuz eklenerek pişirilen hamur; ilk örnekleri keklik etiyle, sonraki örnekleri horoz etiyle yapılan bu çorbayla yutularak tüketilmektedir. Eskiden çorbası aynı tastan ortak olarak içilirdi ve çorbaya hamuru ilk defa düşüren kişinin evinde bir sonraki arabaşı yapılırdı.[kaynak belirtilmeli]
Türkiye'de bilindiği yöreler
[değiştir | kaynağı değiştir]Arabaşı, yaygın olarak İç Anadolu Bölgesi'nde görülür. Türkiye'de Çorum, Nevşehir, Ankara, Antalya, Burdur, Denizli, Muğla, Niğde, Sivas, Konya, Aksaray, Uşak, Afyonkarahisar, Mersin, Eskişehir, Karaman, Kütahya, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Isparta ve Kayseri'nin Türkmen ağırlıklı ilçelerinde bilinir.
Bunların dışındaki illerin bazı ilçelerinde yapılır. Örneğin Afyonkarahisar'da Emirdağ ve Eskişehir'de Sivrihisar civarında sıklıkla yapılırken bu ilçe ve yakın ilçeleri dışındaki kesimlerde pek bilinmez. Sivas'ta Yozgat ve Kayseri'ye yakın olan Gemerek ve Şarkışla ilçelerinde yapılır. Ankara'da Polatlı, Şereflikoçhisar ve Evren ilçelerinde yapılırken Kırıkkale'de ise Yozgat'la komşu ilçe Delice'de yapılır. Delice'nin hemen yanı başındaki Balışeyh'te ise bilinmez. Adana'da Pozantı ilçesinde meşhurdur ama diğer illerinde pek bilinmez.[özgün araştırma?]
Yörelere göre çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat arabaşısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat arabaşısı, 27 Aralık 2013 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[1]
Eskişehir-Sivrihisar arabaşısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivrihisar arabaşısı, 21 Şubat 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.