Sivrihisar
| Sivrihisar | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Eskişehir |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Hüseyin Sayın[1] |
| • Belediye başkanı | Habil Dökmeci (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 4103 km² |
| Rakım | 1100 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 20.746 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 20.140 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 26600 |
| İl alan kodu | 0222 |
| İl plaka kodu | 26 |
Resmî site Sivrihisar Belediyesi | |
Sivrihisar, Eskişehir'in yüzölçümü olarak en büyük ilçesidir. Nasreddin Hoca, Yunus Emre, Aziz Mahmut Hüdai, Hızır Bey gibi çok önemli Türk büyüklerinin bu ilçeden çıktığı iddia edilmektedir. Ankara'ya 120 kilometre Eskişehir'e 90 kilometre uzaklıktadır. 1926'dan önce Ankara'ya bağlı bir ilçeydi.
İlçenin yüzölçümü 2.748 km²’dir.[3]
Sivrihisar 1356 tarihinde Osmanlı hâkimiyeti altına girdi. Bir müddet sonra, Osman Bey Sivrihisar'la birlikte bütün Eskişehir çevresinin idaresini kardeşi Gündüz Bey'e vermiştir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[4] | 31.463 | 5.989 | 25.474 |
| 1935[5] | 35.032 | 6.119 | 28.913 |
| 1940[6] | 37.197 | 6.498 | 30.699 |
| 1945[7] | 41.332 | 6.722 | 34.610 |
| 1950[8] | 44.281 | 6.615 | 37.666 |
| 1955[9] | 47.018 | 6.276 | 40.742 |
| 1960[10] | 50.388 | 7.186 | 43.202 |
| 1965[11] | 53.608 | 7.442 | 46.166 |
| 1970[12] | 56.366 | 8.429 | 47.937 |
| 1975[13] | 54.307 | 8.713 | 45.594 |
| 1980[14] | 55.961 | 9.541 | 46.420 |
| 1985[15] | 53.175 | 10.083 | 43.092 |
| 1990[16][a] | 37.297 | 10.490 | 26.807 |
| 2000[17] | 31.583 | 10.574 | 21.009 |
| 2007[18] | 25.406 | 10.293 | 15.113 |
| 2008[19] | 24.877 | 10.080 | 14.797 |
| 2009[20] | 23.911 | 9.733 | 14.178 |
| 2010[21] | 23.488 | 9.817 | 13.671 |
| 2011[22] | 23.423 | 10.007 | 13.416 |
| 2012[23] | 22.712 | 9.820 | 12.892 |
| 2013[24] | 22.258 | 22.258 | veri yok |
| 2014[25] | 21.790 | 21.790 | veri yok |
| 2015[26] | 21.265 | 21.265 | veri yok |
| 2016[26] | 20.886 | 20.886 | veri yok |
| 2017[26] | 20.449 | 20.449 | veri yok |
| 2018[26] | 20.746 | 20.746 | veri yok |
| 2019[26] | 20.330 | 20.330 | veri yok |
| 2020[26] | 20.140 | 20.140 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]1650 senesinden kalan tarihî Surp Yerrortutyun Ermeni Kilisesi restore edilmiştir.
Kibele'nin Büyük Tapınağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hristiyanlığın yayılışına kadar, dinî inanışın temeli olan ve yeryüzündeki bütün varlıkların doğurucusu olarak bilinen ulu ana tanrıça Kibele'nin büyük tapınağı Sivrihisar sınırları içerisinde. Geçmişi MÖ 3500'lere dayanıyor. Ana Tanrıça, şehir ilkbahara girerken, büyük tapınağı ziyarete gelenlerle birlikte diz çökerek ve kollarını açarak Arayit Dağı arkasından sabahın ilk ışıklarını beklermiş. İlkbaharda bitkilerin yeni baştan canlanışı kutlanır ve vahşi musikinin kışkırtıcı ezgileri duyulurmuş.
Pessinus'u ortaya çıkarmak için ilk kazı çalışmaları 1967 yılında yapılmaya başlandı. Çalışmaları Belçika'dan Gant Üniversitesi yürütüyor. Mabet, tiyatro, çarşı, nemropol, mermer su kanalları ve bir kısım bina temelleri ortaya çıkarılmış. Helenistik ve Roma çağına ait olan bu yapılardan yalnızca mabet kalıntıları Frig uygarlığına kadar uzanıyor.
Eti ve Frig uygarlıkların yanı sıra Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu gibi önemli uygarlıklara da ev sahipliği yapan Sivrihisar'da, bu dönemlere ait kalıntılar da var.
67 Ağaç Sütunlu Ulu Cami
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçedeki en önemli eserlerden biri, şehir merkezindeki Ulu Cami. 1275 yılında Mevlana'nın müritlerinden Eminiddin-i Mikail tarafından yaptırılan yapı, Anadolu'nun en büyük ahşap direkli camilerinden. Çatısını 67 adet ağaç sütun tutuyor. Çeşitli geometrik şekillerin ahenkli bir birleşiminden oluşan minberi ise şaheser sanat eseri olarak nitelendiriliyor.
Ulu Cami'nin kuzeyine düşen ve 1327 - 1328 yılları arasında Melik Şah tarafından, kardeşi Sultan Şah için yaptırılan Alemşah Kümbeti, Anadolu Selçukluları'ndan Necibiddin Mustafa'nın karısı adına yaptırdığı Hoşkadem Camii ve 1492 yılında Şeyh Baba Yusuf tarafından yaptırılan Kurşunlu Camii şehrin diğer önemli tarihî eserleri.
Nasreddin Hoca'nın Doğduğu Şehir
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivrihisar şehirle bütünleşmiş ve ilçenin medar-ı iftiharı olan Nasreddin Hoca'nın da doğum yeri. Türk halk mizahının büyük filozofu Nasreddin Hoca, 1208'de Sivrihisar'ın Hortu Köyü'nde doğdu. Mahallenin adı 1999'da Nasreddin Hoca olarak değiştirildi. Hoca'nın evi hâlen burada varlığını sürdürüyor. İki katlı ev, belediyeden anahtarı alınarak gezilebiliniyor. Hortu Köyü Sivrihisar'a 26 kilometre uzaklıkta.
Mahallede, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bir de temsili Nasreddin Hoca evi yaptırılmış. Bu ev de halka açık.
Hoca'nın doğduğu evin Sivrihisar'da, türbesinin ise Akşehir'de bulunması iki ilçe arasında, Hoca'yı sahiplenme yönünde, sürekli bir tartışma ve gerginlik konusu olmuş. Sivrihisar Belediye Başkanı Yaşar Yurtdaş, şair Arif Nihat Asya'nın şu dizeleri ile aradaki buzları eritmek istediğini söylüyor: ‘Bir beşik kalmış Sivrihisar'da. Akşehir'de bir mezar. Sayesinde akraba olmuşlar Akşehir'le Sivrihisar.’
Anadolu'daki İlk Bakanlar Kurulu
[değiştir | kaynağı değiştir]Bakanlar Kurulu Anadolu'da ilk kez Sivrihisar Zaimağa Konağı'nda, Atatürk'ün katılımıyla toplanmış. Konak, şehrin merkezinde yer alıyor. Restorasyon için Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışmalara başlamış. Sivrihisar'da tarihi yapıların büyük bölümü şehir merkezi etrafında yapmıştır. Çok fazla efor sarf etmeden hepsini gezip görebilmek mümkün. Eğer gelmişken biraz da spor yapalım diyorsanız, ilçenin sivri kayalıkları tırmanmak için ideal. Kayalıklar üzerindeki Kayasaat'e tırmanarak buradan bölgeye kuşbakışı bakabilirsiniz.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara, İzmir ve Eskişehir yollarının kesişme noktası olan Sivrihisar; Afyonkarahisar'a 120, Eskişehir'e 100, Ankara'ya 135, İstanbul'a 427, İzmir'e 448, Bursa'ya 250, Çanakkale'ye ise 520 kilometre uzaklıkta. İlçenin kendisine ait Sivrihisar birlik otobüsleri bulunmaktadır. Fakat yol üzerinde bulunduğu için Ankara'dan ve Eskişehir'den kalkan şehirlerarası otobüslerle Sivrihisar'a gidilebilir.
Bursa-Ankara karayolu ilçeden geçmektedir. Ayrıca Ankara'dan kalkıp İzmir, Afyonkarahisar, Kütahya, Eskişehir, Bursa, Balıkesir, Çanakkale gibi illere giden otobüsler Sivrihisar'dan geçmektedir.
Yemekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel yiyeceklerinin başında, arabaşı gelir. Un, tuz ve suyla yapılan ve tepsilere dökülüp soğuduktan sonra dilimlenen hamuru vardır. Yağlı tavuk ya da horoz suyu kaynatılarak içine limon, tuz, kurutulmuş biberle hazırlanan arabaşı suyu vardır. Hamur dilimleri tahta kaşıkla kaynar tavuk suyuna daldırılır ve yutulur. Hamuru suya kaçıran helva alır. Ayrıca buranın bir de "Bazlama" denilen ekmeği meşhurdur, bazlamanın pidesi de yapılır. Sivrihisar'ın aynı zamanda bamya çorbası, kelem (lahana) dolması ve un helvası meşhurdur. Bunun yanında meşhur bulgur pilavını ve yaprak sarmasını da unutmamak gerekir. Yaprak sarması ve kelem dolması "dene" ile yapılmaktadır. Dene: Bulgurun çok daha incesi. Ayrıca pırasa dolması, limonla birlikte servis edilirse mükemmel olur. Ama o da Kepen'in pırasasıyla olunca harikadır. Bir de Koçaş mahallesinin patlıcanını da unutmamak gerekir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Sivrihisar Nüfusu - Eskişehir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Eskişehir Sivrihisar Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- YerelNET 26 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
