Askar Akayev
| Askar Akayev | |
|---|---|
| |
| 1. Kırgızistan cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 27 Ekim 1990 - 24 Mart 2005 | |
| Başbakan | Nasirdin İsanov Andrey Iordan (Geçici) Tursunbek Hingişev Almanbet Matubrahimov (Geçici) Apas Cumagülov Kubaniçbek Cumaliyev Boris Silayev (Geçici) Cumabek İbrahimov Boris Silayev (Geçici) Amangeldi Muraliyev Kurmanbek Bakiyev Nikolay Tanayev |
| Yerine gelen | Kurmanbek Bakiyev |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 10 Kasım 1944 Kızıl Bayrak, Kırgızistan |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi (1990 öncesi) Bağımsız (1990-) |
| Evlilik(ler) | Meyrem Akayeva |
| Dini | Sünni İslam |
| İmzası | 
|
Askar Akayeviç Akayev (Kırgızca: Аскар Акаевич Акаев; d. 10 Kasım 1944, Kızıl Bayrak), 22 Ekim 1990'dan 24 Mart 2005'teki "Lale Devrimi" adı verilen bir sıra halk hareketi ve devlet darbesi ile görevinden ayrılmasına kadar Kırgızistan'ın cumhurbaşkanıydı.
Eğitim ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Akayev, Bişkek'in 95 km doğusunda Kyzyl-Bairak kasabasında, kolektif çiftlik işçisi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Beş oğuldan en küçüğü idi. 1961 yılında yerel bir fabrikada dökümcü oldu. Sonradan bir fizikçi olarak eğitim gördüğü Leningrad'a taşındı ve matematik, mühendislik ve bilgisayar bilimlerinde bir onur derecesi ile 1967 yılında Hassas Mekanik ve Optik alanında Leningrad Enstitüsü'nden mezun oldu. Askar Akayev kıdemli bir araştırmacı ve öğretmen olarak çalışarak 1976 yılına kadar enstitüde kaldı. 1977 yılında Mayram Akayeva ile evlendi ve iki oğlu ve iki kızı oldu. Kırgızistan'a dönerek Frunze Politeknik Enstitüsü'nde kıdemli profesör oldu.
Mühendislik ve Fizik Moskova Enstitüsü'nde 1981 yılında doktorasını aldı. 1984 yılında, Kırgız Bilimler Akademisi üyesi oldu. 1987 yılında Akademi başkan yardımcılığına yükseldi ve daha sonra 1989 yılında Akademi başkanı oldu. Aynı yıl SSCB Yüksek Sovyeti milletvekili olarak seçildi.
Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
27 Ekim tarihinde, Yüksek Sovyet cumhuriyetin ilk başkanı olarak hizmet etmesi için Akayev'i seçti. 1991 yılında Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği başkan yardımcısı görevini teklif etti ama bu görevi reddetti. Akayev 12 Ekim 1991 tarihinde tartışmasız olarak Kırgızistan cumhuriyetinin cumhurbaşkanı seçildi. 24 Aralık 1995 ve 29 Ekim 2000 tarihinde, oy sahtekarlığı iddialarına rağmen iki kez seçildi.
2005 Lale Devrimi nedeniyle önce Kazakistan ve ardından ilk olarak Rusya'ya ailesi ile birlikte kaçarak ülkeyi terk etmiştir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'da kalması için Akayev'i davet etti.
Askar Akayev günümüzde artık profesör ve Moskova Devlet Üniversitesi'nde Kompleks Sistemlerinin Matematiksel İncelemelerde Prigogine'in Enstitüsü Kıdemli Araştırmacı olarak çalışmaktadır. Andrey Korotayev ve George Malinetsky ile birlikte "Sistem Analizi ve Dünya Dinamikleri Matematiksel Modelleme Rus Akademisi koordinatörüdür.
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Holographic Memory. New York, NY: Allerton Press, 1997.
- Log-Periodic Oscillation Analysis Forecasts the Burst of the “Gold Bubble” in April – June 2011 // Structure and Dynamics 4/3 (2010): 1-1127 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- Technological development and protest waves: Arab spring as a trigger of the global phase transition // Technological Forecasting & Social Change 116 (2017): 316–32113 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeni makam |
Kırgızistan Cumhurbaşkanı 1990-2005 |
Sonra gelen: Kurmanbek Bakiyev |
.svg){kind=small} | Kırgız siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
