Avustralya'nın Avrupalılarca keşfi
 | Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
 | Bu madde veya bölüm Avustralya tarihi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Avustralya kıtası, Avrupalılar tarafından keşfedilmeden önce Aborjin halkına ev sahipliği yapmaktaydı.[1] Kıtayı ilk kez bir Avrupalı olarak Hollandalı denizci Willem Janszoon keşfetmiştir.[1] Janszoon, Şubat 1606'da Cape York Yarımadası'na ulaşmıştır. Aynı yılın Ekim ayında İspanyol kâşif Luis Vaz de Torres, Torres Boğazı Adaları'na deniz yolculuğu yapmıştır. 17. yüzyılda toplam 29 Hollandalı denizci, kıtanın batı ve güney kıyılarını keşfederek bu yeni topraklara "Yeni Hollanda" adını vermiştir.[1]
Diğer Avrupalı kâşifler, 1770 yılına kadar Avustralya kıyılarında keşif faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. 29 Nisan 1770’te İngiliz denizci James Cook, Endeavour gemisiyle Avustralya’nın doğu kıyısındaki Botany Körfezi’ne ulaşmış ve bu bölgenin haritasını çıkararak Büyük Britanya adına ilhak etmiştir. Cook’un keşifleri, Avustralya’nın doğu kıyılarının Britanya sömürgesi haline gelmesinde belirleyici rol oynamıştır. Günümüzde Sidney olarak bilinen bölgede yer alan Botany Körfezi, daha sonra ilk İngiliz yerleşimcilerin de varış noktası olmuştur. Ocak 1788’de Kaptan Arthur Phillip komutasındaki İngiliz filosu Botany Körfezi’ne ulaşmış, ardından Port Jackson’a (günümüzde Sidney Limanı) geçilerek burada Avustralya’daki ilk kalıcı sömürge yerleşimi kurulmuştur.
Bu yüzyılda Büyük Britanya ve diğer Avrupa devletleri, bölgede yeni sömürgeler kurma girişiminde bulunmuşlardır. Karşılarında yer alan Avustralya yerlileri, Aborjinler, sömürgecilere karşı koyacak yeterli güce sahip değillerdi. Avrupalıların Avustralya'yı keşfi sonrasında ada, hem ekolojik hem de coğrafi olarak incelenmiştir. Bu süreçte birçok hayvan türü ve ormanlık alan yok edilmiştir. Bu durumdan en çok etkilenenler yerli Aborjinler olmuştur; ormanların tahribiyle barınakları ve besin kaynakları da ortadan kalkmıştır. Adada 1778'den 1920'ye kadar küçük çaplı çatışmalar yaşanmış ve bu çatışmalarda en az 20.000 Aborjin ile 2.000-2.500 civarında Avrupalı hayatını kaybetmiştir.[2]
Adanın Güney Kısmının Keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]1637 yılında François Thijssen tarafından kazara keşfedildi ve buraya en üst rütbeli yolcusu olan Pieter Nuyts’un (Land van Pieter Nuyts) adını verdi. Pieter Nuyts da Hindistan’ın konsey üyesiydi.
Adanın Kuzey Kısmının Keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]1628 yılında Hollanda Doğu Hint Adaları’nın Genel Valisi olan Pieter de Carpentier tarafından, adanın kuzey tarafına birkaç gemi gönderildi. Bu gemiler “Gulf of Carpentaria”yı keşfederek adaya Carpentier’in ismini verdiler.
Abel Tasman’ın Yolculuğu
[değiştir | kaynağı değiştir]1642 yılında “Van Diemen’s Land (Tasmanya)” olarak bilinen yere ulaşan ilk Avrupalıdır. Tasmanya ile beraber Yeni Zelanda ve Fiji’yi de görmüştür. 2. yolculuğunda (1644) Avustralya’nın kuzey kısmından başlayarak Yeni Gine’ye kadar harita çizmiştir.
1738’teki Amerikan Kolonisinin kaybıyla Büyük Britanya, Kaptan Arthur Phillip önderliğinde Avustralya’ya yeni bir koloni oluşturmak için birkaç gemi gönderir. Sydney tarafına 26 Ocak 1778’de kamp kurulur ki bu gün ileride Avustralya Günü olarak ilan edilecektir. Phillip daha iyi topraklar bulmak için Parramatta bölgesine birkaç keşif ekibi gönderir. Sonrasında oraya mahkûmları göndererek orada küçük bir kasaba kurdurtur. Bu kasaba ileride koloninin ana ekonomi kaynağı olacaktır. 1803 yılında Büyük Britanya, Tanzanya'yı da koloni haline getirir. 1825 yılında da bu koloni ayrı (Avustralya’dan ayrı) bir koloni haline gelir. Büyük Britanya, adanın batı kısmında da hak iddia eder. 1836’da Güney Avustralya, 1851’de Victoria, 1859’da Queensland ayrı koloni yerleri olarak ilan edilir. Kuzey alanı 1911’de Güney kısım kaybedildiğinde bulunmuştu. Bu arada Güney Avustralya ise hiçbir zaman koloni olmadı ve her zaman özgür bir yer olarak tanındı. Victoria ve Batı Avustralya da özgür olarak tanınan yerlerdi fakat sonradan mahkûmları kabul ettiler. Adaya son mahkûm gemisi 1848’de geldi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ "kids.britannica.com". 6 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2024.
