Avusturya Hollandası
Avusturya Hollandası Österreichische Niederlande–Veneto Pays-Bas Autrichiens Oostenrijkse Nederlanden Belgium Austriacum Avusturya Hollandası | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1714-1794 | |||||||||
 Bayrak
 Arma
| |||||||||
| |||||||||
| Başkent | Brüksel | ||||||||
| Hükûmet | Valilik | ||||||||
| Vali | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Belçika  Almanya  Lüksemburg | ||||||||
Avusturya Hollandası (Danca: Oostenrijkse Nederlanden; Fransızca: Pays-Bas Autrichiens; Almanca: Österreichische Niederlande; Latince: Belgium Austriacum) 1714 ve 1797 arasında Güney Hollanda'nın bir parçası olan devlet. Avusturya Hollandası, Avusturya'nın eski İspanyol Hollandası'nı 1714'te Rastatt Antlaşması sonucu satın almasıyla başladı ve Fransız Devrim Ordusu'nun 1794'te Sprimont Muharebesi ve 1795'te Basel Antlaşması sonrasında bölgeyi ilhak etmesiyle yıkıldı.
Tarihi (1477–1714)
[değiştir | kaynağı değiştir]Burgonya mirası ve Habsburgların yükselişi (1477–1506)
[değiştir | kaynağı değiştir]1477 yılında Burgonya Dükü I. Charles'ın ölümü, Kuzey ve Güney Hollanda'nın kaderini kökten değiştirdi. Dükün tek varisi olan Burgonyalı Mary, Habsburg Hanedanı'ndan Maksimilian ile evlenerek Burgonya mirasının büyük bölümünü Habsburglara devretti. Bu evlilik, Orta Avrupa’daki Habsburg topraklarının, Avrupa’nın en gelişmiş ticaret merkezleriyle birleşmesini sağladı. Ancak Burgonya mirasının tamamı geçmedi; kuzeydeki bazı topraklar Fransa’nın kontrolüne girdi. Güney Hollanda ise Habsburgların Batı Avrupa’daki en değerli eyaletlerinden biri oldu.[1]
Mary’nin 1482’de ölümü üzerine bölge, genç oğlu Philip’in taht hakkını korumak amacıyla Habsburg yönetimindeki vesayet konseylerince idare edildi. Bu dönemde şehir meclisleri ve Flaman loncaları ekonomik özerkliklerini korurken, Habsburglar bölgeyi Avrupa diplomasisinin merkezine dönüştürmeye başladı.[1]
Burgonya-Habsburg Devletinin Genişlemesi (1506–1556)
[değiştir | kaynağı değiştir]1506’da Philip’in oğlu Charles, Güney Hollanda’nın yöneticisi oldu ve ilerleyen yıllarda İspanya tahtı ile Kutsal Roma İmparatorluğu’nu da miras alınca Avrupa’nın en güçlü hükümdarı hâline geldi. Güney Hollanda bu dönemde hem siyasi hem ekonomik açıdan İmparatorluk içinde özel bir konuma sahipti. Antwerp, 16. yüzyılın en önemli ticaret şehirlerinden biri hâline gelmiş; İngiliz yün ticareti, İspanyol gümüşü ve Baltık tahılı şehri Avrupa pazarlarının merkezine taşımıştı.[2]
V. Karl, bölgedeki idari yapıyı birleştirmek için 1549’da Pragmatik Yaptırımı yayımlayarak Hollanda eyaletlerinin kalıcı bir siyasi bütünlük içinde kalmasını hedefledi. Ancak şehirlerin özerklikleri, loncaların gücü ve farklı eyaletlerin ayrıcalıkları merkezileşmeyi sınırladı.
Din gerilimleri ve Habsburg yönetimine tepkiler (1556–1598)
[değiştir | kaynağı değiştir]1556’da tahttan çekilen V. Karl, Hollanda topraklarını oğlu II. Felipe’ye bıraktı. Yeni yönetim, Katolikliği korumak ve Protestanlığın yayılmasını engellemek için sert önlemler aldı. Bu politikalar özellikle kuzey eyaletlerinde büyük hoşnutsuzluk yarattı. Güney eyaletleri ise ekonomik çıkarları ve Katolik kimliği nedeniyle yönetimle daha uyumlu hareket etti.[3] II. Felipe’nin vergi politikaları, askerî harcamalar ve Engizisyonun sertliği bölgedeki toplumsal ve siyasal gerilimleri artırdı. 1566’da “İkonoklazm Fırtınası” olarak bilinen olaylarla birçok kilise yağmalandı ve ayaklanma kısa sürede genel bir isyana dönüştü.[3]
Seksen Yıl Savaşı ve ayrışma (1566–1648)
[değiştir | kaynağı değiştir]1568'de başlayan Seksen Yıl Savaşı, Hollanda'nın kuzeyi ile güneyi arasındaki ayrışmayı kalıcı hâle getirdi. Kuzeydeki yedi eyalet birleşerek 1581'de bağımsızlık ilan ederken, güney eyaletleri Habsburg ordularınca yeniden kontrol altına alındı. Bu dönemden sonra bölge giderek İspanyol Hollandası olarak anılmaya başladı.[2] Bununla birlikte Güney Hollanda'ya yönelik ekonomik baskılar arttı. Antwerp'in 1585'te düşmesiyle Kuzey'de Protestan tüccarların kurduğu liman kentleri (Amsterdam başta olmak üzere) büyük bir ekonomik yükselişe geçti. Güney, daha çok tarım, zanaat ve sınırlı bölgesel ticaretle uğraşan bir eyalet hâline gelirken, dini yapı bütünüyle Katolik kaldı.[2][4]
Fransa sınırında askerî çatışmalar (1648–1713)
[değiştir | kaynağı değiştir]1648 Vestfalya Antlaşması Kuzey Hollanda'nın bağımsızlığını tanıdıktan sonra, Güney Hollanda Avrupa'daki büyük güç çatışmalarının sınır bölgesi hâline geldi. Fransa ile İspanya arasındaki 17. yüzyıl savaşlarının büyük bir kısmı Flanders ve Brabant bölgesinde gerçekleşti. Lille, Ypres, Tournai, Valenciennes ve Charleroi gibi kale şehirleri defalarca el değiştirdi.[4] Bölgenin askeri önemi nedeniyle Hollanda Cumhuriyeti ve Büyük Britanya, Fransa'nın kuzeye doğru yayılmasını engellemek için kale hatlarını finanse etti. Ancak 17. yüzyılın sonundaki savaşlar, Güney Hollanda'nın pek çok bölgesinin tahrip olmasına yol açtı.
İspanyol Veraset Savaşı ve Avusturya’ya geçiş (1701–1714)
[değiştir | kaynağı değiştir]1700'de İspanya Kralı II. Carlos'un varissiz ölümü Avrupa güçlerini yeniden bir veraset krizi içine soktu. Fransa, İspanya'nın tüm topraklarını Bourbon hanedanına bağlamak isterken, Avusturya ve Hollanda Cumhuriyeti buna karşı çıktı. Flanders ve Brabant, her iki taraf için de kritik bir cephe hâline geldi.[5] 1701–1714 arasındaki savaşlarda bölgedeki pek çok kale işgal edildi, kuşatmalar birbirini izledi ve şehirler büyük zarar gördü. 1706 Ramillies Muharebesi'nde müttefik ordular Fransızları bölgeden büyük ölçüde çıkardı. Ancak savaşın sonlanması diplomatik süreçle oldu. 1713–1714 Utrecht, Rastatt ve Baden antlaşmalarıyla Güney Hollanda resmen Avusturya Habsburgları'na bırakıldı. Böylece Avusturya Hollandası adıyla bilinen dönem başladı.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Blockmans, Walter (2002). Emperor Charles V. London: Arnold.
- ^ a b c Israel, Jonathan (1995). The Dutch Republic. Oxford: Clarendon Press.
- ^ a b Parker, Geoffrey (1977). The Dutch Revolt. London: Penguin.
- ^ a b Darby, H. C. (1960). The Netherlands and the Dutch Republic. London: Longman.
- ^ Lynn, John (1999). The Wars of Louis XIV. London: Longman.
- ^ Roosen, William (1976). The Age of Louis XIV. New York: Praeger.
- Heinrich Benedikt. Als Belgien österreichisch war. Herold, Vienna, 1965.
 | Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Fransa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
