Azerbaycan'da askerî müdahaleler
Azerbaycan'da askerî müdahaleler, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinden bir grup askerin ya da bazı subayların kendi başlarına inisiyatif alarak mutlak itaati terk ederek sivil yönetime yaptığı müdahalelerdir.
Darbeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağımsızlığın Ardından İlk Darbe
[değiştir | kaynağı değiştir]1993 yılında dönemin seçilmiş Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'e karşı Azeri Ordusu komutanlarından Suret Hüseynov tarafından Rusya desteği ile gerçekleştirilmiş askeri darbedir. Darbe girişimi sonucunda Elçibey görevinden ayrılmış, yerine Haydar Aliyev geçmiştir. Hüseynov ise Aliyev tarafından başbakan olarak atanmıştır. Darbe 9-15 Haziran tarihlerinde sürmüş bu süre içerisinde Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Azerbaycan'a ait bazı bölgeleri işgal ederek ele geçirmiştir.
1994 darbe girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekim 1994 tarihinde Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Başbakan Suret Hüseynov arasında ilişkiler bozulmuş ve Aliyev, Hüseynov'u Özel Amaçlı Polis Birimi (ÖAPB) ile işbirliği yaparak kendisine karşı bir darbe planlamakla suçlamıştır. Ebulfez Elçibey'e karşı Rusya desteği ile göreve gelen Haydar Aliyev hükûmetine 1993 Azerbaycan Darbesinden yalnızca bir sene sonra bir grup asker tarafından başarısız darbe girişiminde bulunulmuştur.[1] Darbenin arkasında ABD olduğu düşünülmektedir.[2]
1995 darbe girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]13-17 Mart tarihleri arasında Özel Amaçlı Polis Birimi (ÖAPB) Komutanı Albay Rövşen Cevadov yönetiminde ordu içindeki bir grup Azerbaycan askeri tarafından Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'e karşı ülke hâkimiyetini almak ve önceki Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'i tekrar iktidara getirmek için darbe girişiminde bulunulmuştur. Ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, darbe girişiminden önce Türkiye'de darbeyi destekleyen bazı unsurlar olduğunu haber vermek için Aliyev'i telefonla arayarak bilgilendirmiş, darbe girişimi engellenmiş, 17 Mart 1995 tarihinde Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ordu içindeki bir grup cuntacının bulunduğu askerî kampı kuşatmış, çıkan çatışmada Cevadov ölü olarak ele geçirilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Cornell, Svante E. (2015). "Azerbaijan Since Independence" Routledge. p. 78. ISBN 978-1-317-47620-7. Surat Hüsyenov'un darbesinin Moskova'da tasarlandığına dair kanıtlar
- ^ Mahmut Övür (19 Kasım 2020). "Gladyo'nun Azerbaycan darbesi". Sabah. 7 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2025.