Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi
Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası | |
|---|---|
| Kısaltma | ASDP |
| Kurucu | Araz Alizade Zerdüşt Alizade |
| Kuruluş tarihi | 10 Aralık 1989 (kuruluş) 1 Eylül 1995 (Resmî kayıt) |
| Kapanış tarihi | 4 Nisan 2023 |
| Bölünme | Azerbaycan Demokratik Sol Partisi Partisi (2008) [1][a] |
| İdeoloji | Laiklik Sosyal demokrasi |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal |
| İnternet sitesi | |
| sdpa.az | |
Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi- 10 Aralık 1989'da Araz Alizade ve Zerdüşt Alizade kardeşleri tarafından kurulan siyasi parti. 27 Aralık 1990'da Azerbaycan SSC Adalet Bakanlığı tarafından resmî olarak kayda alınarak SSCB'de ilk kayda alınan siyasi parti oldu. Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra 1 Eylül 1995'te Azerbaycan Cumhuriyeti Adliye Bakanlığı tarafından resmî olarak kayda alındı.
Partide 1995'ten 2008'e kadar eş başkanlık sistemi mevcut olmuştur. Daha sonra eş başkanlık feshedilmiştir.
Partinin bugüne kadar 13 kurultayı gerçekleşmiştir.
ASDP Azerbaycan Komünist Partisi,AHCP-Müsavat ve Yeni Azerbaycan Partisi iktidarlarına muhalif olmuştur. 2008'den sonra parti YAP, İlham Aliyev iktidarına daha ılımlı yakaşmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]ASDP Azerbaycan Halk Cephesi üyeliğinden ayrılan Araz Alizade, Zerdüşt Alizade, Fahrettin Aliyev, Leyla Yunus, Abdulvahab Manafov ve Arzu Abdullayeva liderliğinde 1990 tarihinde 1.Kurultay ile kurulmuştur. Kurulduğu günden 2003 tarihine kadar (9. Kurultay) parti genel başkanı Araz Alizade olmuştur.
2003 tarihinde Ayaz Mutallibov'un siyasete dönerek ASDP'ye üye oldu.[2] 27 Ağustos 2003 tarihinde düzenlenen 9. Kurultayda genel başkanlık feshedilerek eş başkanlık sistemi oluşturuldu. Araz Alizade ve Ayaz Mutallibov eş başkanlar seçildiler.
27 Eylül 2008 ve 2010 tarihlerinde düzenlenen 10. ve 11. Kurultayda eş başkan olarak Ayaz Mutallibov ve Araz Alizade seçildiler.
30 Haziran 2012 tarihinde düzenlenen 12. Kurultayda Ayaz Mutallibov siyasetten gittiğini ilan etti. Eş başkanlık feshedildi ve Araz Alizade genel başkan seçildi. Genel Başkan Yardımcılarının sayısı 8'den 4'e indirildi.[3]
15 Ekim 2017 tarihinde düzenlenen 13. Kurultayda Araz Alizade genel başkan seçildi. Araz Alizade'nin oğlu Samet Alizade, Tahmaz Mammadov, Günel Babayeva, Civanşir Esedov Genel Başkan Yardımcıları seçildiler.
Parti 1990 Azerbaycan SSC genel seçimlerine katılarak 3 milletvekili çıkarmayı başarsa da 2 milletvekilinin seçim sonuçları iptal edilmiştir.
Ayaz Mutallibov ve Ebulfez Elçibey hükûmetine muhalif olmuştur.
Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi 4 Nisan 2023 tarihinde fesih kararı almıştır.[4]
İdeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Parti laiklik ve sosyal demokrasi ideolojilerini destekliyor. Siyasi yelpazede merkez sol konumundadır.
Yapılanması
[değiştir | kaynağı değiştir]
Eş Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Genel Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kurultaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kurultay | Tarih | Seçilen Başkan | Aday |
|---|---|---|---|
| 1. (Kuruluş) Kurultay | 1990 | Araz Alizade | Araz Alizade |
| 2. Kurultay | |||
| 3. Kurultay | |||
| 4. Kurultay | |||
| 5. Kurultay | |||
| 6. Kurultay | |||
| 7. Kurultay | |||
| 8. Kurultay | |||
| 9. Kurultay | 27 Ağustos 2003[5] | Araz Alizade Ayaz Mutallibov |
Araz Alizade Ayaz Mutallibov |
| 10. Kurultay[6] | 27 Eylül 2008 | ||
| 11. Kurultay | 2010 | ||
| 12. Kurultay | 30 Haziran 2012[7] | Araz Alizade | Araz Alizade |
| 13. Kurultay | 15 Ekim 2017[8] |
Seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± Y | # | ± | |||||
| 1990 |  Araz Alizade |
1 / 360
|
— | Ana Muhalefet | 3. | ||||
| 1995 | Araz Alizade |
.jpg) Zerdüşt Alizade |
0 / 125
|
 1
|
Kazanamadı | - | |||
| 2000 | 0 / 125
|
- | Kazanamadı | - | |||||
| 2005 |  Ayaz Mutallibov |
0 / 125
|
- | Kazanamadı | - | ||||
| 2010 | 4,402 | %0.18 |
0 / 125
|
|
Kazanamadı | - | |||
| 2015 | Araz Alizade |
11,288 | %0.40 |
 0,22
|
1 / 125
|
1
|
Muhalefet | - | |
| 2020 | 0 / 125
|
|
Kazanamadı | - | |||||
Yerel seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Genel Başkan | Oy | Belediye üyesi | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± Y | ||||
| 1999 | Araz Alizade | Zerdüşt Alizade | ||||
| 2004 | Ayaz Mutallibov | |||||
| 2009 | ||||||
| 2014 | Araz Alizade | |||||
| 2019 | ||||||
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ASDP Merkezi Komitesi eski üyesi Elşen Manafov tarafından kuruldu. 2015 tarihinde Millî Diriliş Hareketi Partisi’ne birleşti. Bu parti devlet kayıtlarına alınmamıştır.
- ^ 2 yil kurultayakadarki süreçte tek eş başkan olarak görev yaptı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Yeni Parti". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2021.
- ^ "Payızda ASDP-nin qurultayı keçiriləcək". Apa.az (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ AzadlıqRadiosu (30 Haziran 2012). "Ayaz Mütəllibov siyasətdən getdiyini rəsmən açıqladı [Video]". Azadlıq Radiosu (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "Ölkənin ən məşhur partiyası özünü buraxdı: Əlizadələrin qurduğu 34 illik ASDP-nin SON BƏYANATI". musavat.com. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.
- ^ "ASDP-nin X qurultayının vaxtı dəqiqləşib". Apa.az (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
- ^ https://apa.az/az/daxili_siyaset/-265206/amp[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
