Balıkçılıkta hayvan refahı
.png)
Balıkçılıkta hayvan refahı, hobi veya ticaret amacıyla balıkçılık yapan insanların balıkların nasıl fiziksel ve psikolojik açıdan mümkün olduğunca az acı çekmelerine sebep olabileceklerini araştıran alandır.
Ölüm sürecinde balık refahı
[değiştir | kaynağı değiştir]Balık öldürme yöntemleri arasından elektrik ve darbe ile bayıltmanın diğer yöntemlere göre çok daha az fizyolojik acıya yol açtığı tespit edilmiştir.
İnsancıl olmayan yöntemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'nün Su Hayvanları Sağlığı Kılavuzu şu yöntemleri zalimce bulur:[1]
- Balıkları açık havada boğulmaya bırakarak öldürmek: Ölüm süreci 15 dakika kadar sürebilir fakat bilinçsizlik hali genellikle daha erken çöker.[2]
- Buz banyoları: Balıkları buzun üzerinde soğutma veya donma derecesine çok yakın suda bekletme işlemleri balıkların kas hareketlerini zayıflatmak ve ölüm sonrası bozulmayı geciktirmek için kullanılır. Fakat bu, acı hassasiyetini azalttığı anlamına gelmez. Bilakis, soğutma işleminin balığın vücudundaki kortizol seviyelerini yükselttiği görülmüştür. Ek olarak, balığın vücut sıcaklığının düşmesi, bilincini kaybetmesini de geciktirir.[3]
- Karbondioksit narkozu.[3]
- Tuz ve amonyak banyoları.[4]
- Sersemletmeden kan kaybına yol açarak öldürme işleminde balık sudan alınır ve sabit tutularak kesilir. Yue'ye göre bu balığın ortalama 4 dakika can çekişmesi anlamına gelir.[5]
Daha insancıl olduğu düşünülen yöntemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Uygun bayıltma yöntemi balığı anında ve yeterince uzun bir süre bilinçsiz kılar ve tekrar bilinç kazanmadan (örn. kan kaybına yol açarak) öldürülür.
- Darbeli sersemletme yöntemi, kafaya bir darbe vurarak balığı bilinçsiz hale getirmeyi gerektirir. Operatör yetenekli olduğu takdirde en insancıl yöntemlerden biri olabilir ayrıca yüksek et kalitesi sağlayabilir.[3]
- İkejime adlı Japon yöntemi, daha çok ton balığı ve somon gibi büyük balıklar için kullanılır.[3]
- Uygun ateşli silahlar, büyük balıkları öldürmek için kullanılabilir.[1]
- Elektrikle sersemletme yöntemi, uygun bir elektrik akımının balığın beyninden yeterince uzun süre geçmesi sağlandığı takdirde insancıl olabilir. Elektrikle sersemleteme yöntemi, balıklar halen suyun içindeyken veya sudan çıkarıldıktan sonra uygulanabilir. İlk yöntem çok daha yüksek akım kullanmayı gerektirir ve operatör güvenliği sorunlarına yol açabilir ama balığa suyun dışına çıkma ve insan müdahalesi stresini yaşatmadan bilincini yitirme avantajını verebilir.[5] Uygunsuz yapılacak bir elektrik sersemletmesi balığın yeterince uzun süre bilinçsiz kalmamasına yol açarak kan kaybederken acı çekmesine sebep olabilir.[6] Araştırmacıların belirlediği optimal bayıltma parametrelerinin endüstri tarafından uygulanıp uygulanmadığı bilinmiyor.[5]
- Modern sistemler: HS1 adlı bir sersemletme yöntemi Jeff Lines'ın araştırmaları ışığında geliştirilmiştir. Sistem önce balığı sersemletir sonra elektronarkoz yoluyla ölünceye dek bilinçsiz tutar. Cihaz, Birleşik Krallık'ta geniş kullanım alanı bulmuştur ve gıda amaçlı tüketilen alabalıkların %80'i bu yöntemle işlenmektedir.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Ch 7.3". Aquatic Animal Health Code (16th ed.). OIE (2013). 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Benson, Tess. "Advancing Aquaculture: Fish Welfare at Slaughter" Humane Society of the United States. Retrieved 2011-06-12.
- ^ a b c d Poli, B.M.; Parisi, G.; Scappini, F.; Zampacavallo, G. (2005). "Fish welfare and quality as affected by pre-slaughter and slaughter management". Aquaculture International. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Slaughter of Farmed Fish". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
- ^ a b c Yue, Stephanie. "An HSUS Report: The Welfare of Farmed Fish at Slaughter" (PDF). 13 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ European Food Safety Authority (2004). "Opinion of the Scientific Panel on Animal Health and Welfare on a request from the Commission related to welfare aspects of the main systems of stunning and killing the main commercial species of animals". The EFSA Journal. 2 (7): 4
- ^ "Pipeline Stunner". Ace Aquatec. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.