Balazer Hanım

Zeri hanım (Azerbaycan Türkçesi: زری خانیم Zəri Xanım^[1]), 1918 yılında gösterdiği cesaret sayesinde, halk arasında sevilen Azerbaycanlı kadın halk kahramanı. Doğduğu toprakların düşman eline geçmemesi için mücadele eden ve şerefine halkı tarafından türküler yazılan halk kahramanıdır.

Gelişen olaylar

1918 yılında Ermeniler tarafından günümüzde İran'ın Doğu Azerbaycan bölgesinde bulunan Urmiye ve Salmas şehirlerinde binlerce Azerbaycanlı halk öldürüldü. Kulağı kesik Petros ile Ermeni Andranik Ozanyan, Ermeni Devrimci Federasyonu ordusuyla Hoy Kalesini ele geçirip ve Doğu Azerbaycan topraklarında Büyük Ermenistan devletini kurmayı düşündüler. Buna karşın Hoy Kalesini savunan iki önemli isim vardı; İbrahim Ağa Müctehit ve Balazer Hanım.

Salmas ve Urmiye şehirleri teslim olmuştu, sırada Hoy şehri vardı. Ermeniler Hoy şehrini topa tutmuşlardı. Hoy fedailerinden birçoğu Hoy Kalesine çekilip kaleyi ve şehri savunmaya başladı. Ermeni askerlerini sayıca üstünlüğü vardı fedailerin amacı ise şehri ertesi güne kadar savunup Osmanlı ordusunun gelmesini beklemekti. Kalede çetin savaşlar meydana geliyordu, Ermeniler üstünlüğü ele geçiriyordu. Kale yavaş yavaş düşeceği anlaşılınca kaleyi savunan fedailerde kaleden kaçmaya başladığı görüldü. O sırada Balazer Hanım isimli cesur bir kadın meydana çıkarak başındaki başörtüsünü açıp alnına bağladı ve silahı eline alıp düşmana doğru harekete geçti. Kaçan fedailere "Siz kaçın Balazer savaşsın" diye bağırarak fedaileri kalede tutmaya çalıştı. Bu sözlerin etkisiyle tekrar kalede savunma başladı.

Uzun süren çarpışmaların ardından nihayet Osmanlı ordusu gelip şehri Ermeni kuşatmasından kurtardı.

Balazer Hanım isimli kahramanın hakkında Hoy tarihinin yazarı Muhammedemin Riyahi şöyle demiştir: "O günlerin unutulmayan olaylarından biri Balazer Hanımın şehri savunan fedaileri cephelere geri getirmesidir, çünkü o bu işle Hoy şehrini düşmanın eline geçmekten kurtardı."

Balazer Hanım Türküsü

Bu Türkü Zəri Hanımla ilgili değildir ve sadece bir folklor şarkıdır. Azerice metni;

Ağa malı çərqət bala zər xanım

Şəltəni tərpət bala zər xanım

“Əldə tapança bala zər xanım” ...

“Gəlləm dalınca bala zər xanım” ...

“Mənim olunca bala zər xanım”...

Şəltə geyibsən bala zəri xanım

Yoldan edirsən bala zər xanım

Düzün demirsən bala zər xanım

“Əldə tapança bala zər xanım” ...

“Gəlləm dalınca bala zər xanım” ...

“Mənim olunca bala zər xanım”...

Pətəkdə arı bala zər xanım

İçində balı bala zər xanım

Gəl mənə sarı bala zər xanım

“Əldə tapança bala zər xanım” ...

“Gəlləm dalınca bala zər xanım” ...

“Mənim olunca bala zər xanım”...

Şeytana lənət bala zər xanım

Şəltəni tərpət bala zər xanım

Xəlvətdə durma bala zər xan

Kaynakça

^ Hoy Tarihi - Mehdi Ağası - sI 418-419

Dış bağlantılar

azar.sunplus.ir">http://azar.sunplus.ir/show.aspx?pId=150 31 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

cloob.com">https://www.cloob.com/u/turk67/124222351/((_Azerbaycan_Qad%C4%B1n%C4%B1_))_%23Bala_Zer_xanim_adl%C4%B1m_cengaver24 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

www.araznews.org">http://www.araznews.org/fa/?p=26430 ^{[ölü/kırık bağlantı]}

iran20.com">http://iran20.com/friend/article/showarticle/27634418 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

iran-newspaper.com">http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6955/16/494400/1 31 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Hoy Tarihi - Mehdi Ağası - sI 418-419

[1]