Barcın Höyük
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Barcın Höyük |
| il: | Bursa |
| İlçe: | Yenişehir |
| Köy: | Barcın |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 9343 |
| Tescil tarihi: | 19.09.2002 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Barcın Höyük, Bursa İl merkezinin doğusunda, Yenişehir İlçesi'nin 4 km. batısında, Barcın Köyü'nün 3–4 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Yenişehir Ovası'ndaki tepe 100 metre çapında ve 4 metre yüksekliktedir. Arkeoloji yayınlarında Yenişehir Batı Höyüğü ve Yenişehir 2 olarak da geçmektedir. Esasen bulunduğu bölge Üyecek Mevkii, tepe de Üyecek Tepe olarak bilinmektedir.[2]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepe, 1960 yılında James Mellaart ve David H. French, 1964 yılında C. Cullberg tarafından araştırılmıştır. Daha sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı'ndan bir ekip höyükte yüzey toplaması yapmıştır. Prof. Dr. Mehmet Özdoğan 1980'li yıllarda höyükte yüzey araştırmalarına başlamıştır.[3] Hollanda Araştırma Enstitüsü ise Jacob Roodenberg başkanlığında, Doğu Marmara Bölgesi'nde Erken Tarımcı Topluluklar araştırma projesi kapsamında 2005 yılında höyükte İznik Müzesi'nin himayesinde kazı başlatmıştır.[2] Barcın Höyük kazısı, söz konusu projenin üçüncü kazısıdır. Proje, Tarım Devrimi'nin Yakındoğu'dan Avrupa'ya yayılmasında Kuzeybatı Anadolu'nun işlevini belgelemek için uzun soluklu bir çalışmadır. İlk kazı Ilıpınar Höyüğü'nde, ikinci kazı ise Menteşe Höyüğü'nde yapılmıştır. Kazılara 2007 yılında itibaren Hollanda Araştırma Enstitüsü'nden (NIT) Fokke Gerritsen başkanlık etmektedir.[3]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazı başkanı Jacob Roodenberg, höyükteki en erken yerleşmenin Orta Neolitik Çağ'a dayandığını, radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçlarına göre MÖ 6.500 yıllarına dayandığını belirtmektedir. Neolitik tabakalar yer yer 2,5 metre kalınlıkta olup buluntular Çatalhöyük VI tabakasının çağdaşı olan Menteşe Höyüğü ve Ilıpınar Höyüğü ile benzerlik göstermektedir.[2] Bu neolitik tabakalar yüzeyden 3 metre derinlikten itibaren başlamaktadır.[3]
En üstte Bizans Dönemi ortalarından bir mezarlık yer almaktadır. Roma, Erken Tunç Çağı ve Geç Kalkolitik Çağ tabakalarının varlığından söz edilmektedir ama, projenin esas amacı yönünden çalışmalarda ağırlık Neolitik Çağ tabakalarına verilmektedir.[4]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Çanak çömlek buluntularının büyük bir bölümü Fikirtepe ve Pendik benzeri mallardır. Prof. Dr. Mehmet Özdoğan ise daha yeni bir evrenin bulunduğunu belirtmektedir.[2]
Kazılarda Doğu Marmara ve diğer bölgelerde rastlanmayan yeni bir kap türüne ulaşılmıştır. Daha eski bir çanak çömlek geleneğini temsil ettiği düşünülmektedir. Daha sonraki geleneklerden açık bir şekilde farklı olmakla birlikte bunların öncülü izlenimi verdiği belirtilmektedir.[4]
Bizans mezarlığında tüm gömütlerin sırtüstü, başları batıya gelecek şekilde gömüldüğü görülmüştür. Az sayıda gömü armağanı vardır, bunlar bronz takılar, küçük çanlardır.[4]
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Barcın Höyük'te en erken yerleşmenin tarihi MÖ 7. binyıl ortalarına kadar, kabaca MÖ 6.500'lere kadar geri gitmektedir.[5] Burada yerleşmiş topluluğun bu tarihlerden itibaren hayvancılık ve tarıma alınmış bitkilere dayanan bir geçim ekonomisi izledikleri anlaşılmaktadır. Diğer yandan Boğaziçi Üniversitesi Arkeometri Uygulama ve Araştırma Merkezi'nden Prof. Dr. Hadi Özbal ve Dr. Ayla Türkebul-Bıyık tarafından, "Neolitik Dönemde Sütün Marmara Bölgesi'nde İkincil Ürün Olarak Tüketilmesinin Belirlenmesi" projesi çerçevesinde höyükte ele geçen çanak çömlek üzerinde farklı bir anlayışla araştırmalar yapılmıştır. Bu malzemenin çok ince gözenekleri arasında sıkışmış yağ molekülleri bulunmaya çalışılmıştır. Sonuçlar yerleşmenin, MÖ 7. binyıl ortalarında süt üretiminin başlangıcında olduğunu göstermektedir.[4]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Barcın Höyük ile ilgili coğrafi veriler - Fotoğraflar5 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
- ^ a b c d "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
- ^ a b c NIT Araştırma Projesi 16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 2005 - 2006
- ^ a b c d NIT Araştırma Projesi 29 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – 2007 - 2011
- ^ "Koç Üniversitesi". 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
| Otorite kontrolü |
|
|---|