Christopher (Kalmar Birliği kralı)
| Christopher | |
|---|---|
 | |
| Danimarka kralı | |
| Hüküm süresi | 9 Nisan 1440 - 5 Ocak 1448 |
| Taç giymesi | 1 Ocak 1443 Ribe Katedrali |
| Önce gelen | VII. Erik |
| Sonra gelen | I. Christian |
| İsveç kralı | |
| Hüküm süresi | 1441 - 5 Ocak 1448 |
| Taç giymesi | 13 Eylül 1441, Uppsala |
| Önce gelen | XIII. Erik |
| Sonra gelen | VIII. Karl |
| Norveç kralı | |
| Hüküm süresi | Haziran 1442 - 5 Ocak 1448 |
| Taç giymesi | 2 Temmuz 1442, Oslo |
| Önce gelen | III. Erik |
| Sonra gelen | I. Karl |
| Palatinate-Neumarkt Kontu | |
| Hüküm süresi | 1443-1448 |
| Önce gelen | Neumarkt Kont Palatini John |
| Sonra gelen | Wolfgang |
| Doğum | 26 Şubat 1416 Neumarkt in der Oberpfalz |
| Ölüm | 5/6 Ocak 1448 (31 yaşında) Helsingborg |
| Defin | Roskilde Katedrali, Roskilde |
| Eş(ler)i | Dorothea of Brandenburg (e. 1445) |
| Hanedan | Palatinate-Neumarkt |
| Babası | Neumarkt Kont Palatini John |
| Annesi | Pomeranyalı Catherine |
Christopher (26 Şubat 1416 - 5/6 Ocak 1448), Bavyeralı Christopher olarak bilinir (Almanca: Christoph von Pfalz-Neumarkt; Danca ve Norveçce: Christoffer af/av Bayern; İsveçce Kristofer av Bayern), Kalmar Birliği döneminde Danimarka (1440-1448, III. Christopher olarak), İsveç (1441–48) ve Norveç (1442–48) kralıdır.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İktidara gelmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Neumarkt Kont Palatini John'un (1383–1443) ve Pomeranyalı Catherine'in (y. 1390–1426) oğludur. Catherine, Pomeranya-Stolp'taki Pomeranya Dükü VII. Wartislaw'ın kızı ve İskandinav kralı Pomeranyalı Erik'in kız kardeşiydi. Kont Palatine John, Almanya kralı Rupert'in (1352–1410) oğludur. Christopher muhtemelen Almanya'nın Bavyera kentindeki Yukarı Pfalz'daki Neumarkt in der Oberpfalz'da doğmuştur. 1445'te Christopher, Kopenhag'da Brandenburglu Dorothea (1430 - 25 Kasım 1495) ile evlenmiştir.[2] [3]
Pomeranyalı Erik, 1439'da Danimarka ve İsveç kralı olarak tahttan indirilmiştir. Erik'in İskandinav koşullarına pek aşina olmayan yeğeni Christopher, Danimarka Devlet Konseyi tarafından amcasının halefi olarak seçilmiş, önce 1439'dan itibaren naip olarak seçilmiş ve ardından 9 Nisan 1440'da Viborg Meclisi'nde (Danimarka toprakları ) Danimarka kralı ilan edilmiştir. .Şu sözden de anlaşılacağı üzere, bir kukla olması amaçlanmıştı: "Konsey ondan cennetin yıldızlarını talep etseydi, bunu emrederdi." [4] Ancak kişisel kontrolü bir miktar sürdürmeyi başardı. Bir bütün olarak, soyluların siyaseti ve verasetine göre onun hükümdarlığı, kraliyet gücü ile soylular arasında 1660'a kadar süren uzun denge döneminin başlangıcı olarak adlandırılabilir. Daha sonra 1441'de İsveç'in, Haziran 1442'de ise Norveç'in kralı seçilmiştir.[5]
Kendisi için Christopher, baş kral olarak daha önce bilinmeyen bir unvan olan archirex'i kullandı, çünkü ona göre o sadece üç farklı ülkeyi değil, bir imparatorluğu yönetiyordu ve bu nedenle Avrupa imparatorunun hemen altında yer alıyordu.[6]
Köylü isyanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hükümdarlığının başlangıcında Funen ve Yutland'daki köylü isyanlarını bastırmıştır. Funen'deki isyan bastırıldıktan sonra dikkatini Yutland'daki ayaklanmaya çevirmiştir. Kuzey Yutland, özellikle de Vendsyssel o kadar huzursuzdu ki, Henrik Tagesen Reventlow (1441'de idam edildi) liderliğindeki 25.000 kişilik bir köylü ordusu, Christopher'ın devam eden hükümdarlığına ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Kral harekete geçmeden önce Yutland'ın soylu aileleri kendi ordularını kurdular ve Reventlow'un güçleriyle buluşmak için Aalborg'un batısına yürüdüler.[7]
Köylüler, kendilerine karşı geleceğini bildikleri atlı şövalyelerden kendilerini korumak için üç kat derinliğinde devasa bir araba kalesi inşa etmişlerdi. Ayrıca kampın önündeki bataklığa ağaç dalları yerleştirdiler ve ardından sağlam bir zemin gibi görünmesi için üstüne toprak döktüler. Eske Jensen Brock liderliğindeki kendine aşırı güvenen soylu ordusu, 3 Mayıs 1441'de St Jorgen Tepesi'nde (St. Jørgensbjerg) ortaya çıkmıştır. Şövalyeler kampa hücum etmiş ve hızla bataklığa saplanmışlardır. Köylüler, öldürmek için harekete geçmişlerdir. Brock, St Jorgen Tepesi Muharebesi'nde (Slaget ved San. Jørgensbjerg) öldürülüp parçalandı ve parçaları uyarı amacıyla bölgedeki kasabalara gönderildi. Köylüler daha sonra Aalborghus'a (bölgenin en önemli malikanesi) baskın düzenleyerek asil Niels Guldenstierne'i kaçmaya zorladılar.[4][8][9][10]
Muharebeden sonra esirlere uygulanan muamele, Christopher'ın köylüleri bastırma konusundaki kararlılığını güçlendirmiştir. Christopher kendi ordusuyla kuzeye, Yutland'ın kuzeyindeki St Jorgen Tepesi yakınındaki Husby Hole'daki isyancı kampına doğru ilerlemiştir. İsyancıların sayısı kendi birliklerinden fazla olduğu için Christopher, kamptan ayrılıp evine dönen hiç kimsenin isyan nedeniyle cezalandırılmayacağına dair haber göndermiştir. Mors ve Thisted adasındaki adamlar oradan ayrılmışlar ve bundan sonra kendilerine korkak ve hain denilmiştir. Christopher, 8 Haziran 1441'de asi kampına saldırı emrini vermiş ve amansızca savaşmalarına rağmen isyancılar, ağır silahlı şövalyeleri yenememiştir. Binlerce isyancı öldürülmüş, hayatta kalanlar ise ağır para cezalarına çarptırılmıştır. Daha ciddi sonuç ise isyancıların özgür statülerini kaybetmeleri ve çalıştıkları çiftliklerde serf haline gelmeleriydi.[4] Kral, köylülerin kısa bıçaktan daha uzun silah taşımasını büyük bir suç haline getirmiştir. Danimarka'nın bir zamanlar özgür olan köylülerine boyun eğdirilmesi tamamlanmıştır.[11]
Taç giyme törenleri, İsveçlilerle ilişkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mayıs 1442'de Christopher, üç krallığın soylularıyla buluşmak için Lödöse'ye gitmiştir. Orada Norveç kralı seçilmiş ve ardından 2 Temmuz 1442'de taç giydiği Oslo'ya gitmiştir. Ertesi yıl Ribe yakınlarındaki Urnehoved Meclisi'nde Danimarka kralı ilan edilmiştir. Roskilde'deki evi yandığında Christopher Kopenhag'a taşınmış ve orayı Danimarka'nın başkenti yapmıştır.[12]
İsveçli soylular herhangi bir güçten vazgeçmekten memnun değildi ve bu yüzden onlar için fazla Alman olduğunu ve amcasının (eski Kral Erik) herhangi bir durdurma girişiminde bulunmadan Gotland'daki kalesinden gemileri yağmalamasına izin verdiğini iddia ederek ondan hoşlanmadılar. Bir dizi kötü hasattan onu sorumlu tuttular. İnsanlar o kadar açlardı ki, bulabildikleri azıcık unla öğütülmüş ağaç kabuğunu karıştırdılar. Christopher, İsveç'te küçümseyici bir şekilde "Havlayan Kral" olarak adlandırıldı. Diğer taraftan soyluların ve Hansa şehirlerinin elverdiği ölçüde şehirleri ve tüccarları desteklemeye çalıştı. Onun hükümdarlığı sırasında Kopenhag kalıcı olarak Danimarka'nın başkenti yapılmıştır (1443 belediye sözleşmesi).
Gotland'da Erik'e karşı etkisiz bir savaş ve müzakere politikası sürdürdü ve bu, hem İsveç hem de Hansa Birliği içindeki memnuniyetsizliğe pek yardımcı olmamıştır. Kalmar Birliği Antlaşması, aristokrasinin politika oluşturma yetkilerinin çoğuna sahip olmasını sağlayacak şekilde değiştirilmiş ve kral, hükümdarların Viking zamanlarından bu yana edindiği güçlerin çoğunu kaybetmiştir. Danimarka kralı IV. Valdemar'ın soyunun son temsilcisi olarak aniden öldüğünde bu denge politikasının sonuçlarına hâlâ ulaşılamamıştı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1448'de Christopher, 31 yaşındayken Helsingborg'da aniden ölmüştür. Kral Christopher, Roskilde Katedrali'ne gömülmüştür. Dul eşi Kraliçe Dorothea, Danimarka'nın yeni kralı I. Christian ile evlenmiştir.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Christoffer 3 af Bayern 1416-48". Aarhus Üniversitesi. 8 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Katharina von Pommern". mittelalterfreunde. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^
"Rupert (king)". Encyclopædia Britannica. 23 (11. bas.). 1911.
- ^ a b c Huitfeldt, Arild. Danmarks Riges Krønike
- ^ Erik Opsahl (20 Mart 2018). "Erik Av Pommern". Store norske leksikon. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ Bregnsbo, Michael; Jensen, Kurt Villads (2022). "The Union Empire". The Rise and Fall of the Danish Empire. ss. 91-114. doi:10.1007/978-3-030-91441-7_5. ISBN 9783030914417.
- ^ "Henrik Tagesen Reventlow". Den Store Danske. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ Jon Gunnar Arntzen. "Gyldenstierne". Store norske leksikon. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Eske Brock, d. 1441". Den Store Danske. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Brock, Eske Jensen". Den Store Danske. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Husby Hole". Den Store Danske. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Urnehoved". Den Store Danske. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
- ^ "Kong Hans". Diplomatarium Norvegicum (volumes I-XXI). 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018.
Diğer kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dansk Biografisk Leksikon, cilt 7, Kopenhag 1980.
- Politikens Danmarkshistorie, cilt 4, Erik Kjersgaard, Kopenhag 1962.
- Politikens bog om Danske Monarker, Benito Scocozza, Kopenhag 1998.
| Knýtlinga |
| .svg) | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Güzel Saçlı | |||||
| Estridsen | |||||
| Bjelbo | |||||
| Estridsen |
| ||||
| Pomeranya |
| ||||
| Palatinate-Neumarkt |
| ||||
| Oldenburg |
| ||||
