Bengal Körfezi
| Bengal Körfezi | |
|---|---|
 Bengal Körfezi'nin konumu | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Bangladeş, Hindistan, Myanmar, Sri Lanka, Endonezya |
| Koordinatlar | 15°K 88°D / 15°K 88°D |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | Hint Okyanusu |
| Tür | Körfez |
| Uzunluk | 2.090 km (1.300 mi) |
| Genişlik | 1.610 km (1.000 mi) |
| Ortalama derinlik | 2.600 m (8.500 ft) |
| En derin noktası | 4.694 m (15.400 ft) |
| Yüzölçümü | 2.600.000 km2 (1.000.000 sq mi) |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Bengal Körfezi, Hint Okyanusu'nun kuzeydoğusunda yer alan büyük bir körfezdir. Güney Asya'nın doğu kıyılarında bulunan körfez, kuzeyde Bangladeş ve Hindistan, doğuda Myanmar ve Andaman ve Nikobar Adaları, batıda ise Hindistan Yarımadası ile çevrilidir. Körfez şekil olarak bir üçgeni andırır ve dünyanın en büyük körfezlerinden biridir.[1]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bengal Körfezi'nin yüzölçümü yaklaşık 2,6 milyon kilometrekaredir. En derin noktası yaklaşık 4.694 metredir. Ortalama derinlik ise 2.600 metredir. Körfez, Hint Okyanusu'nun bir parçası olmakla birlikte, Asya kıtasının büyük nehir sistemlerinden gelen akarsularla beslenir. Bu nehirler arasında Ganj Nehri, Brahmaputra Nehri, İravadi Nehri ve Godavari Nehri öne çıkar. Körfezde sıkça tropikal siklonlar meydana gelir ve bu felaketler özellikle Bangladeş ve Hindistan kıyılarında ciddi zarara yol açar.
Ekosistem ve çevresel sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bengal Körfezi, dünyanın en büyük deltası olan Ganj-Brahmaputra-Meghna Deltası'na ve Sundarbans mangrov ormanlarına ev sahipliği yapar. Körfez, mercan resifleri, deniz kaplumbağaları ve çok çeşitli balık türleriyle zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Ancak aşırı avlanma, kirlilik, deniz seviyesi yükselmesi ve iklim değişikliği körfezin ekosistemini tehdit etmektedir.[1]
Jeopolitik ve ekonomik önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bengal Körfezi, bölgedeki ülkeler için hem ekonomik hem de stratejik açıdan büyük öneme sahiptir. Körfez boyunca yoğun bir deniz trafiği gözlemlenir; özellikle petrol ve doğal gaz taşımacılığı açısından önemlidir. Ayrıca zengin deniz canlıları ve balıkçılık kaynaklarıyla dikkat çeker. Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi, Çin-Myanmar Ekonomik Koridoru ve ABD'nin Hint-Pasifik stratejisi kapsamında körfez, küresel güçlerin rekabet alanı haline gelmiştir.[2] Hindistan, Bangladeş ve Myanmar gibi ülkeler, körfezdeki deniz yetki alanları ve enerji kaynakları üzerinde çeşitli anlaşmazlıklar yaşamaktadır.
Tarihsel önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bengal Körfezi, antik çağlardan itibaren Asya'nın doğusu ile batısı arasında önemli bir deniz ticaret yolu olmuştur. Arap, Pers, Çin ve Güneydoğu Asya tüccarları, körfez üzerinden ticaret yapmıştır. 9. yüzyıldan itibaren Müslüman tüccarların bölgeyle kurduğu ilişkiler, İslam'ın yayılmasında etkili olmuştur. 1203-1204 yıllarında Türk komutanı Muhammed Bahtiyâr Halacî'nin Bengal'i fethetmesiyle bölge, Delhi Sultanlığı'nın bir eyaleti haline gelmiştir. 16. yüzyılda Babür İmparatorluğu'nun hâkimiyetine giren Bengal, 18. yüzyılda İngiliz sömürgeciliğine geçmiştir. 1905'te Bengal'in idari olarak bölünmesi, bölgedeki toplumsal ve siyasi dengeleri etkilemiştir. 1947'de Hindistan'ın bölünmesiyle Bengal'in doğu kısmı Pakistan'a (daha sonra Bangladeş), batı kısmı ise Hindistan'a bağlanmıştır.
Demografi ve kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Bengal Körfezi kıyılarında milyonlarca insan yaşamaktadır. Bölgedeki başlıca liman kentleri arasında Kalküta, Çittagong, Chennai, Visakhapatnam ve Yangon bulunur. Kıyı topluluklarının geçim kaynakları arasında balıkçılık, tuzculuk ve deniz ticareti öne çıkar. Körfez çevresinde çeşitli etnik gruplar ve zengin bir kültürel çeşitlilik mevcuttur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Encyclopædia Britannica, "Bay of Bengal"". 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Introduction: Fostering Cooperation to Connect the Bay of Bengal Region - CSEP" (İngilizce). 14 Şubat 2023. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
