Beta Canis Majoris
 Mirzam'ın konumu (kırmızı daire içinde) | |
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Büyük Köpek |
| Galaktik enlem (b) | -14,26803976[1]° |
| Galaktik boylam (l) | 226,05984606[1]° |
| Sağ açıklık (α) | 06sa 22d 41,98535s[2] |
| Dik açıklık (δ) | 17° 57′ 21,3073″[2] |
| Görünür büyüklük (V) | 2,0[2] |
| Görünür büyüklük (B) | 1,75[2] |
| Sınıflandırma | |
| Tayfsal sınıf | B1II/III[2] |
| U−B renk ölçeği | -0,98[3] |
| B−V renk ölçeği | -0,23[3] |
| R−I renk ölçeği | -0,24[3] |
| Değişen yıldız tipi | BCEP[4] |
| Astrometri | |
| Dikey hız () | 33,70 ± 0,50[2] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: -3,23 ± 0,19[5] mys/y Dec.: -0,78 ± 0,20[5] mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 6,62 ± 0,22[5] mys |
| Uzaklık | 492[5] Iy |
| Mutlak büyüklük (V) | -3,91[1] |
| Özellikler | |
| Kütle (m) | 13,5 ± 0,5[6] M☉ |
| Yarıçap (r) | 9,7 ± 1,3[7] R☉ |
| Işıma gücü | 26.600[7] L⊙ |
| Yüzey kütle çekimi (log g) | 3,79 ± 0,20[7] cgs |
| Sıcaklık | 23.150[8] K |
| Metallik [Fe/H] | 0,04 ± 0,10[6] |
| Dönüş hızı () | 31 ± 5[6] km/s |
| Yaş | 12,4 ± 0,7[6] milyon |
| Katalog belirtmeleri | |
Murzim • Mirzam • Mirza • 2 Canis Majoris • HR 2294 • BD −17° 1467 • HD 44743 • SAO 151428 • FK5 243 • HIP 30324 • GC 8223 • CCDM 06227-1757 | |
Beta Canis Majoris (β CMa, β Canis Majoris), Büyük Köpek takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 492 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi-beyaz bir parlak devdir. Takımyıldızında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır. Geleneksel isimleri olan Murzim, Al-Murzim veya Mirzam, Arapça Mirzem sözcüğünden (مرزم) gelmektedir ve "haberci" anlamındadır. Bu isim, Sirius'dan önce doğarak onun gelişini haber verdiği için verilmiştir.
Çincede Çince: 軍市 (Çince: Jūn Shì), β Canis Majoris, ν3 Canis Majoris, 15 Canis Majoris, π Canis Majoris, ο1 Canis Majoris ve ξ1 Canis Majoris'in oluşturduğu yıldız desenini belirtir.[9] Ayrıca β Canis Majoris'in kendisi Çince: 軍市一 (Çince: Jūn Shì yī) olarak bilinir.[10] Bu Çince isimlerden, Kuen She adı ortaya çıkmıştır.[11]
Gözlem bilgisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mirzam, takımyıldızının kuzey-batısında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır ve yükselimi -17 derecedir. Güney yarımkürede yer alan bir yıldız olmasına rağmen göksel ekvatora yakın olduğundan; Rusya, Kanada ve Grönland'ın aşırı kuzey bölümleri hariç Kuzey yarımküreden de gözlenebilir konumdadır. Ancak, İzlanda ve Kanada'da ufka çok yakın bir konumda görünür.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mirzam, Beta Cephei türü bir değişen yıldızdır. Parlaklığı, 6 saatlik bir süre içerisinde +1,95 kadir ile +2,0 kadir aralığında değişkenlik gösterir. Bu çok küçük parlaklık değişimi çıplak gözle fark edilemez.[12] Aslında üç farklı değişim dönemi vardır.[13] İlk dönem 6,03 saat süreye ve büyüklüğünün binde 4,4 genliğine sahiptir. İkinci dönem 6 saat süreye ve büyüklüğün binde 21 genliğine sahiptir. Nihayet üçüncü dönem 5,73 saat sürer ve büyüklüğün binde 3 genliğine sahiptir.[13] Dönemler, zaman içerisinde de değişkenlik gösterir gibidir. Örneğin, ilk dönem yavaş yavaş uzuyor ve ikinci dönem de yavaş yavaş kısalıyor gibidir.[13]
Mirzam'ın kütlesi Güneş'ten 13-14 kat daha fazla[6] ve yarıçapı Güneş'ten 8-11 kat daha fazladır.[7] Dış zarfın etkin sıcaklığı yaklaşık olarak 23.150 K'dır ve Güneş'ten çok daha sıcaktır. Yüksek sıcaklıkta yayılan enerji bu B-tipi yıldıza karakteristik mavi-beyaz rengini verir.[8][14] Tahmini yaşı 12 ile 13 milyon yıl arasındadır ve bu kütledeki bir yıldızın dev yıldız haline gelmesi için yeterince uzun süre geçmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f "V* bet CMa -- Variable Star of beta Cep type SIMBAD". 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013.
- ^ a b c "VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)". 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013.
- ^ "alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013.
- ^ a b c d "Ashland Astronomy Studio - Mirzam (HIP 30324)". 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013.
- ^ a b c d e Mazumdar, A.; Briquet, M.; Desmet, M.; Aerts, C. (Kasım 2006), "An asteroseismic study of the β Cephei star β Canis Majoris", Astronomy and Astrophysics, 459 (2), ss. 589-596, arXiv:astro-ph/0607261
, Bibcode:2006A&A...459..589M, doi:10.1051/0004-6361:20064980
- ^ a b c d Hubrig, S.; Briquet, M.; Schöller, M.; De Cat, P.; Mathys, G.; Aerts, C. (Haziran 2006), "Discovery of magnetic fields in the βCephei star ξ1 CMa and in several slowly pulsating B stars*", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters, 369 (1), ss. L61-L65, arXiv:astro-ph/0604283 , Bibcode:2006MNRAS.369L..61H, doi:10.1111/j.1745-3933.2006.00175.x
- ^ a b Zorec, J.; Cidale, L.; Arias, M. L.; Frémat, Y.; Torres, A. F.; Martayan, C.; Muratore, M. F. (Temmuz 2009), "Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff", Astronomy and Astrophysics, 501 (1), ss. 297-320, Bibcode:2009A&A...501..297Z, doi:10.1051/0004-6361/200811147
- ^ (Çince) 中國星座神話, yazar 陳久金. yayınlayan 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
- ^ (Çince) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hong Kong Space Museum. 23 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Allen, Richard Hinckley (1899), Star-names and their meanings, G. E. Stechert, ss. 129-130, 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Aralık 2013
- ^ Kaler, James B., "MIRZAM (Beta Canis Majoris)", Stars, University of Illinois, 21 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi2 Ocak 2012
- ^ a b c R. R. Shobbrook (2006). "Photometric studies of three multiperiodic β Cephei stars: β CMa, 15 CMa and KZ Mus". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 369. ss. 171-18126 Ocak 2010.
- ^ "The Colour of Stars", Australia Telescope, Outreach and Education, Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 21 Aralık 2004, 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi16 Ocak 2012
