Beyaz Tabya
| Beyaz Tabya Bijela Tabija | |
|---|---|
| Saraybosna, Bosna-Hersek | |
 Beyaz Tabya | |
 | |
| Koordinatlar | 43°51′33.84″K 18°26′40.2″D / 43.8594000°K 18.444500°D |
| Tip | Tabya |
| Yapı tarihçesi | |
| İnşa | 1550 |
| İnşa ettiren | Osmanlı İmparatorluğu |
| Malzemeler | Kireçtaşı |
Beyaz Tabya (Boşnakça ve Hırvatça: Bijela Tabija; Sırpça: Бијела Табија), Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'da bulunan bir tabyadır. Tabya, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup Vratnik Surlu Kenti'nde yer almaktadır.
Bijela Tabija, tarihi olarak eski Vratnik Şehri olarak bilinen yerin duvarının çıkıntılı bir parçasıdır ve Saraybosna'nın doğal girişi olan Doğu'ya hakimdir. Taştan inşa edilmiştir ve bir silah ekibi ve bir mühimmat deposuna ev sahipliği yapıyordu. Kalın duvarlarında toplar için açıklıklar vardır.[1][2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kesin inşa yılı konusunda farklı görüşler ortaya atılmıştır. Bunlardan biri Bijela Tabija'nın 1550 civarında inşa edildiğini (bu görüş seyahat yazarı Katarino Zeno'nun verdiği bilgilere dayanmaktadır) ve yerine yeni bir kale inşa edildiğinde Vratnik Şehri'nin inşası sırasında yıkıldığını ileri sürmektedir.
Başka bir görüşe göre, Orta Çağ'da Bijela Tabija'nın yerinde bir kale vardı ve civardaki açık yerleşim yerlerini koruyan olağan ortaçağ savunma kalelerinden daha büyük değildi. Bugünkü Saraybosna'nın yerinde bir ortaçağ yerleşimi olan Tornik'in olduğu doğrulandığına göre, bu yerleşim yerinin onu koruyan bir kaleye sahip olması gerektiği varsayılabilir.
Tüm Saraybosna vadisine bakan Bijela Tabija'nın konumu, bir ortaçağ kalesi yerleştirmek için idealdir. Dikdörtgen bir tabana sahip, her köşesinde dört kare tabanlı kule ve giriş kapısının üzerinde beşinci bir kule bulunan bir kaleydi. Bu form, yapının 14. yüzyılın sonu veya 15. yüzyılın başına ait olduğunu gösteriyor. Bu tarih, bugünkü Saraybosna'nın bulunduğu yerdeki ortaçağ yerleşiminin ilk kez yazılı belgelerde yer aldığı zamandır.[1][2]
Korunma durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]1990'lardaki Bosna Savaşı'ndan önce, Beyaz Tabya kompleksinin içindeki yıkım, çürümeye ve yıkıma neden olan kötü bakımın sonucuydu. Dahası, alan, inşaat malzemesinin (taş) çalınması ve temas bölgesindeki yasadışı konutlar nedeniyle tehlike altındaydı ve surların ve çevredeki alanın ek yıkımına neden oldu. Savaş yılları boyunca Beyaz Tabya, ağır silahların doğrudan bombardımanına maruz kaldı.
Bu alanın aktif olarak kullanılması için Beyaz Tabya'nın yapısal onarımları, korunması, restorasyonu ve canlandırılması projesi için planlar devam ediyor. Amaç, tabyayı Saraybosna'nın sanat sahnesinin kalıcı hedefi haline getirmek ve sergi salonları, mağazalar, hanlar ve çeşitli turistik işletmeleri içeren bir turistik cazibe merkezi haline getirmektir.
Beyaz Tabya, 9 Eylül 1971'de Saraybosna Belediye Mahkemesi Yasası ile kültürel ve tarihi miras nesnesi olarak yasal koruma altına alınmış ve Korunan Anıtlar Sicili'ne dahil edilmiştir.[1][2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Bijela Tabija". www.spomenici-sa.ba (Boşnakça). Institute for the Protection of Cultural-Historical and Natural Heritage of Canton Sarajevo. 2006. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2025.
- ^ a b c "The program of structural repairs, conservation, restoration and revitalization of Bijela Tabija" (PDF). www.spomenici-sa.ba. Institute for the Protection of Cultural-Historical and Natural Heritage of Canton Sarajevo. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2025.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
