Bilâd-ı selâse

Bilâd-ı Selâse (Eski Türkçe:بلاد ثلاثة), üç belde anlamına gelen tabirdir. Eyüpsultan, Galata ve Üsküdar için kullanılmıştır.

Kullanımı

Bilâd-ı Selâse'nin karadan ve denizden çevrelediği tarihi Suriçi İstanbulu

Bilâd-ı Selâse olarak anılan üç belde, Eyüpsultan, Galata ve Üsküdar yerleşim ve yönetim birimleri ifade etmektedir. Genellikle İstanbul ve Bilâd-ı Selâse şeklinde kullanılmaktadır. Nadir olarak ise bazı kaynaklarda tek başına kullanılan "Bilâd-ı Selâse" ifadesi İstanbul, Bursa ve Edirne'yi yani birbirine yakın üç şehri ifade etmektedir.

İdari yapı

İstanbul diye ifade edilen şehir merkezinin Dersaadet, Âsithane, Tarihî yarımada veya Suriçi İstanbulu olarak adlandırıldığı düşünüldüğünde, Bilâd-ı Selâse olarak anılan üç belde, şehir merkezinin etrafındaki Eyüpsultan, Galata ve Üsküdar gibi, günümüzdeki banliyö anlayışına benzer bir yakındaki yerleşim bölgesi tarifi için kullanılmıştır. Silivri'ye kadar olan bölge Eyüp, Yeniköy'e kadar olan bölge Galata ve Pendik'e kadar uzanan bölge de Üsküdar Kadısının idaresi altındadır.

Osmanlı idari ve adli yapı dikkate alındığında İstanbul kadısının yüksek mevkii yanında, Bilâd-ı Selâse kadıları mevleviyet derecesinde sayılır ve tecrübeli ulema arasından seçilirlerdi. Şehre ilişkin konular birlikte değerlendirilirdi. Bilâd-ı selâse kadılıklarına ait defterler bugüne kadar korunabilmiş en önemli Osmanlı sicillerindendir ve Üsküdar mahkemesinin 919-1342 (1513-1923) yıllarına ait 801, Galata mahkemesinin 900-1342 (1495-1923) yıllarına ait 1040, Eyüp kadılığının ise 978-1342 (1570-1923) yıllarına ait 629 defteri (şer‘iyye sicili) bulunmaktadır.