Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde adayların belirlenmesi
Türkiye'de çok sayıda siyasi parti, en geç 14 Mayıs 2028 tarihinde Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminden önce aday seçim süreçlerinden geçti ve geçiyor. TBMM'de en az 20 milletvekili ile temsil edilen ya da bir önceki genel seçimlerde oyların %5'ten fazlasını alan partiler doğrudan aday çıkarabilmektedir. Her iki kriteri de karşılamayan adayların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından en az 100.000 imza almaları gerekmektedir.
Adaylık süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]İttifakın en güçlü adayı olarak görülen görevdeki cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın adaylığı anayasal olarak sınırlıdır. Ancak iktidardaki Cumhur İttifakı'nın bir anayasa değişikliği yaparak veya parlamentoya erken seçim kararı aldırarak bu hükmü aşabileceği yönünde tartışmalar bulunmaktadır.[1][2][3]
Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı Özgür Özel, seçimlerde Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden aday olmasını istediğini belirtmiştir.[4]
Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlu Bilal Erdoğan, kendisine yöneltilen adaylık sorusuna aday olmak gibi bir niyeti olmadığı cevabını vermiştir.[5]
| Cumhur İttifakından olası adaylar | |
|---|---|
 |
_(cropped).jpg) |
| Recep Tayyip Erdoğan | Bilal Erdoğan |
| Görevdeki Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı | Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlu, iş insanı |
| Belirsiz | Kendisi tarafından reddedildi |
28 Ocak 2025'te CHP lideri Özgür Özel, TBMM Grup toplantısında partinin adayını yaklaşık 1,6 milyon parti üyesinin katılımıyla yapılacak bir ön seçimle belirleyeceğini açıkladı. Özel, bu sürecin yeni bir başlangıç olduğunu vurgulayarak İstanbul'daki toplantılarda potansiyel adaylarla yapılan değerlendirmeler sonucunda mutabakata varıldığını bildirdi.
10 Şubat 2025'te CHP Parti Meclisi, Genel Başkan Özel başkanlığında toplandı ve cumhurbaşkanı adaylığı için ön seçim tarihinin belirlenmesi konusunda Merkez Yürütme Kurulu'na (MYK) yetki verdi. 11 Şubat 2025'te yine TBMM Grup toplantısında Özel, ön seçimin 23 Mart 2025'te yapılacağını duyurdu. Seçime 28 Şubat 2025 tarihine kadar partiye üye olan ve 18 yaşının üstünde herkesin katılabileceği açıklandı.[6]
15 Şubat'ta CHP'li 21 il belediye başkanının 18'inin Edirne'deki il belediyeleri toplantısının ardından yayınlanan resmi bildiride Ekrem İmamoğlu, ön seçimlerde aday olmak için göreve çağırıldı. 17 Şubat'ta adaylık başvuruları başlarken, 18 Şubat'ta CHP Giresun Milletvekili Elvan Işık Gezmiş, Ekrem İmamoğlu'nun adaylığı için ilk imzayı verdi.
Aday adayı olduğunu açıklayan Dursun Çiçek, başvuru süresi dolmadan adaylığını geri çekti. Ekrem İmamoğlu, CHP'li 116 milletvekilinin desteğiyle 21 Şubat 2025 tarihinde parti yönetimine adaylık başvurusunu yaptı. Dursun Çiçek'in çekilmesi üzerine açıklanan tek aday Ekrem İmamoğlu oldu.
18 Mart 2025 tarihinde, İstanbul Üniversitesi tarafından Ekrem İmamoğlu'nun İşletme Fakültesi'nden aldığı lisans diplomasının iptal edildiği duyuruldu. Üniversite yönetimi, iptale gerekçe olarak “mezuniyet sürecinde tespit edilen usulsüzlükleri” gösterdi. Ancak hukukçular, bu kararın yetkisiz olduğunu, diplomaların iptal yetkisinin yalnızca ilgili fakülteye ait olduğunu belirtti. İmamoğlu, kararın siyasi olduğunu savunarak konuyu yargıya taşıyacağını açıkladı. Muhalefet partileri, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları, iptalin hukuki değil siyasi bir müdahale olduğunu ifade ederek karara tepki gösterdi.[7]
19 Mart 2025 tarihinde, Ekrem İmamoğlu sabah saatlerinde İstanbul'daki evinde gözaltına alındı. Gözaltı işlemi, “suç örgütü lideri şüphesi” suçlamasıyla gerçekleştirildi. Bu olayın üzerine 2025 Türkiye protestoları başladı. Sosyal medyaya tepkiler sebebiyle bant daraltması uygulandı. Diğer muhalif partiler duruma tepki gösterdi.[8][9][10]
Genel başkan Özgür Özel önseçimin her türlü yapılacağını ve üye olmayanlar için destek amaçlı ikinci bir sandık daha kurulacağını ve parti üyeleri dışındaki insanların bu duruma karşı destek çıkmak için o sandıkta oy kullanabileceğini duyurdu. Saraçhane'de mitingler düzenlendi.[11][12]
Yapılan ön seçim sonucunda Ekrem İmamoğlu yaklaşık 15,5 milyon oyla cumhurbaşkanı adayı seçildi.[13]
İstanbul büyükşehir belediye başkanı Ekrem İmamoğlu, 2025 Cumhuriyet Halk Partisi cumhurbaşkanlığı ön seçimine adaylığını 21 Şubat 2025 tarihinde açıkladı. Ekrem İmamoğlu, CHP'li 116 milletvekilinin desteğiyle 21 Şubat 2025 tarihinde parti yönetimine adaylık başvurusunu yaptı. Seçimlerdeki tek aday İmamoğlu oldu.
18 Mart 2025 tarihinde, İstanbul Üniversitesi tarafından Ekrem İmamoğlu'nun İşletme Fakültesi'nden aldığı lisans diplomasının iptal edildiği duyuruldu. Üniversite yönetimi, iptale gerekçe olarak “mezuniyet sürecinde tespit edilen usulsüzlükleri” gösterdi. Ancak hukukçular, bu kararın yetkisiz olduğunu, diplomaların iptal yetkisinin yalnızca ilgili fakülteye ait olduğunu belirtti. İmamoğlu, kararın siyasi olduğunu savunarak konuyu yargıya taşıyacağını açıkladı. Muhalefet partileri, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları, iptalin hukuki değil siyasi bir müdahale olduğunu ifade ederek karara tepki gösterdi.[7]
19 Mart 2025 tarihinde, Ekrem İmamoğlu sabah saatlerinde İstanbul'daki evinde gözaltına alındı. Gözaltı işlemi, “suç örgütü lideri şüphesi” suçlamasıyla gerçekleştirildi. Haber kısa sürede ülke genelinde geniş yankı uyandırırken, İstanbul başta olmak üzere birçok şehirde protesto gösterileri düzenlendi. İstanbul Üniversitesi önünde toplanan öğrenciler, diploma iptali ve gözaltı kararına karşı protesto gerçekleştirdi. CHP ve çeşitli sivil toplum kuruluşları, gözaltının hukuksuz olduğunu belirterek İmamoğlu'nun derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu. Sosyal medyaya tepkiler sebebiyle bant daraltması uygulandı. Diğer muhalif partiler duruma tepki gösterdi.[8][9][10]
Genel başkan Özgür Özel önseçimin her türlü yapılacağını ve üye olmayanlar için destek amaçlı ikinci bir sandık daha kurulacağını ve parti üyeleri dışındaki insanların bu duruma karşı destek çıkmak için o sandıkta oy kullanabileceğini duyurdu. Saraçhane'de mitingler düzenlendi.[11][12]
Yapılan ön seçim sonucunda Ekrem İmamoğlu yaklaşık 15,5 milyon oyla cumhurbaşkanı adayı seçildi.[13] 19 Eylül 2025 tarihinde Ekrem İmamoğlu, Yüksek Seçim Kurulu üyelerine hakaretten yargılandığı dava sonucunda siyasi yasak cezası aldı.[14]
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, CHP'nin 2025 cumhurbaşkanı adayını ön seçimle belirleme sürecine katılmama kararı aldı. Yavaş, bu sürecin kendisi için erken olduğunu düşünmekte ve adaylık tartışmalarının seçim tarihinin kesinleşmesinden önce yapılmaması gerektiğini savunmaktaydı. Ön seçim yöntemine karşı olmadığını, ancak aday belirlemede kamuoyu yoklamaları gibi alternatiflerin de dikkate alınmasını istedi ve önseçimin partide ayrışmaya yol açabileceği endişesini dile getirdi.[15]
Yavaş, adaylığı konusunda net bir adım atmamış olsa da, adaylık niyetinin sürdüğüne dair mesajlar verdi. Ön seçim yapılırsa aday olmayacağı anlamına gelmediğini, bunun sadece zamanlama meselesi olduğunu söyledi. Ayrıca CHP'nin önceliğinin halkın ekonomik sıkıntıları ve yoksullukla mücadele olması gerektiğini vurguladı.[16]
29 Ağustos 2025 tarihinde Özgür Özel, kendisinin aday olmasının adil bir seçimin önüne geçeceğini, Mansur Yavaş'ın yadsınamayacak bir seçenek olduğunu açıkladı.[17] 25 Eylül 2025 tarihinde Mansur Yavaş'ın, İmamoğlu'nun aday olamaması halinde en güçlü aday olduğunu söyledi.[18]
CHP'den diğer olası adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]CHP genel başkanı Özgür Özel, adaylığı 5 Şubat 2025 ve 31 Temmuz 2025 tarihlerinde reddetti.[19][20] Ekrem İmamoğlu'nun aday olamaması halinde Muharrem İnce'nin aday olacağı iddia edildi.[21]
| Cumhuriyet Halk Partisinden olası adaylar | |||
|---|---|---|---|
 |
_(cropped).jpg) |
.jpg) |
.jpg) |
| Ekrem İmamoğlu | Mansur Yavaş | Özgür Özel | Muharrem İnce |
| İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı | Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı | CHP Genel Başkanı | Eski Memleket Partisi Genel Başkanı, 2018 ve 2023 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı |
| Cumhuriyet Halk Partisi adayı | Belirsiz | Kendisi tarafından reddedildi | Belirsiz |
7 Ağustos 2025 tarihinde gazeteci Sinan Burhan, milliyetçi partiler arasında altı partilik bir ittifak kurulacağını iddia etti. Adının "Milli Egemenlik İttifakı" konulacağını açıkladı ve bu partilerin Mansur Yavaş'a adaylık teklifi yapmaya hazırlandığını söyledi. Mansur Yavaş ve ekipleriyle görüştüklerini açıkladı.[22]
Eski Ağrı belediye başkanı Savcı Sayan, CHP'nin Mansur Yavaş'ı aday olarak göstermemesi halinde; İYİ Parti, Zafer Partisi, Anahtar Parti başta olmak üzere pek çok partinin daha birleşerek Mansur Yavaş'ı cumhurbaşkanı adayı göstereceklerini, kaynağı Mansur Yavaş'ın yakınından aldıklarını söyledi.[23]
| Milliyetçi partilerden olası adaylar |
|---|
|
| Mansur Yavaş |
| Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı |
| Belirsiz |
Diğer adaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Demokrasi ve Atılım Partisi genel başkanı Ali Babacan, katıldığı bir televizyon programında partisinin cumhurbaşkanı adayı olduğunu ilan etti.[24]
Yeniden Refah Partisi, sosyal medya hesaplarından 31 Ocak 2025 tarihinde cumhurbaşkanı adaylarının genel başkanları Fatih Erbakan olduğunu ilan etti.[25]
Bir televizyon programında Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde partisi, Demokrat Parti'nin cumhurbaşkanı adayı olacağını açıkladı.[26]
6 Haziran 2023 tarihinde katıldığı bir programda seçimlerde cumhurbaşkanı adayı olacağını ilan etti.[27] Ancak 2025 yılının ortalarında yeterli desteği alamadığı için adaylıktan çekildiği ve Eylül ayı içerisinde AKP'ye katılacağı iddia edildi.[28]
7 Aralık 2025 tarihinde, geçmişte katıldığı bir programda söylediği "Memleket yönetimini Rize’den Trabzon’a taşıyacağız." sözlerinden dolayı eleştirilince "Aslında kibarca 'Cumhurbaşkanı adayıyım' dedim" yanıtını vererek cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıklamıştır. Bir gazetecinin bu sözlerini İmamoğlu'na destek olarak algılamasına karşın İmamoğlu'nun rakibi olduğunu söylemiştir.[29]
| Diğer partilerden olası adaylar | ||||
|---|---|---|---|---|
 |
.jpg) |
 |
.jpg) |
 |
| Ali Babacan | Fatih Erbakan | Gültekin Uysal | Sinan Oğan | Yavuz Ağıralioğlu |
| DEVA Partisi genel başkanı | Yeniden Refah Partisi genel başkanı | Demokrat Parti genel başkanı | TBMM 24. Dönem Milletvekili | Anahtar Parti genel başkanı |
| Adaylığını ilan etti | Yeniden Refah Partisi adayı | Adaylığını ilan etti | Belirsiz | Adaylığını ilan etti |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Question of Erdoğan's Succession - Foreign Policy Research Institute". www.fpri.org (İngilizce). 24 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ "New York Times sordu: Erdoğan 2028'de gidecek mi?". Sözcü. 29 Mayıs 2023. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ "Süresiz başkanlık! Cumhur İttifakı, Erdoğan'ı 2028'de yeniden aday yapmanın yolunu arıyor". Cumhuriyet. 30 Eylül 2023. 30 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ "Özgür Özel'den erken seçim açıklaması: 'Erdoğan'ın aday olmasını, onu yenmeyi istiyoruz". euronews. 3 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025.
- ^ "Cumhur İttifakı'nın Cumhurbaşkanı Adayı O mu Olacak?". Bugün Kocaeli. 28 Nisan 2025. Erişim tarihi: 28 Nisan 2025.
- ^ "CHP'nin cumhurbaşkanı adayı için ön seçim takvimi belli oldu: 23 Mart'ta 4 bin sandıkta aday belirlenecek". Voice of America Türkçe. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025.
- ^ a b "Ekrem İmamoğlu'nun üniversite diploması iptal edildi: 'Bu yolda yıkılmam'". BBC News Türkçe. 18 Mart 2025. 18 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b "Ekrem İmamoğlu gözaltına alındı, tepkiler ne oldu?". BBC News Türkçe. 19 Mart 2025. 19 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b Merkezi, Haber (19 Mart 2025). "İstanbul Üniversitesi'nde İmamoğlu'na destek eylemi düzenleyen öğrencilere polis müdahale etti". Medyascope. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b Merkezi, Haber (20 Mart 2025). "İmamoğlu gözaltında: Sosyal medya kısıtlaması sürüyor". Medyascope. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b Arslan, Bişar (19 Mart 2025). "Ön seçimde iki sandık olacak: Biri herkese açık - Diken". 22 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b Habertürk. "Özgür Özel: Mücadeleye hazırız". Habertürk. 19 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ a b "Özgür Özel duyurdu! CHP'nin tüm vekilleri İmamoğlu'nun aday olmasını istedi". Halk TV. 27 Mart 2025. 4 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2025.
- ^ "'Ahmak davası'nda ceza onandı: İmamoğlu için siyasi yasak ihtimali". BBC News Türkçe. 19 Eylül 2025. 19 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2025.
- ^ "Mansur Yavaş CHP'nin ön seçimine katılmayacak". BBC News Türkçe. 10 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025.
- ^ "CHP'de cumhurbaşkanı aday belirleme sürecine Mansur Yavaş neden itiraz ediyor". BBC News Türkçe. 30 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025.
- ^ "X". Muhbir. 29 Ağustos 2025. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2025.
- ^ "X". 25 Eylül 2025. Erişim tarihi: 25 Eylül 2025.
- ^ "Özgür Özel: "Etrafımdakiler gaz verse bile asla, Cumhurbaşkanlığı için kendi adaylığımı tartışıp tarihi bir hata yapmayacağım."". X, Boşuna Tıklama. 5 Şubat 2025. Erişim tarihi: 5 Şubat 2025.
- ^ "CHP lideri Özgür Özel: Cumhurbaşkanı adayı olmayacağım". BBC. 31 Temmuz 2025. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2025.
- ^ "Şartlar gereği İmamoğlu Cumhurbaşkanı adayı olamaz ise aday Muharrem İnce olacak". X. 17 Temmuz 2025. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2025.
- ^ Etkili Haber [@etkiIihaberr1] (7 Ağustos 2025). "Sinan Burhan'ın iddiası: "İYİ Parti ve Zafer Partisi yetkilileri, Mansur Yavaş'a Cumhurbaşkanı adaylığı için teklif götürmeye hazırlanıyor."". Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025 – X vasıtasıyla.
- ^ "Savcı Sayan: CHP Mansur Yavaş'ı aday göstermezse; Zafer Partisi, İyi Parti ve Anahtar Parti birleşerek Yavaş'ı aday gösterecek". T24. 19 Ağustos 2025. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2025.
- ^ "Ali Babacan Cumhurbaşkanlığı adaylığını açıkladı - Kocaeli Fikir Gazetesi Son Dakika Kocaeli Haberleri". 2025-01-26. 26 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-10-14.
- ^ "YRP adayı". 26 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Habertürk. ""Partimin Cumhurbaşkanı adayıyım" | Son dakika haberleri". Habertürk. 28 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Sinan Oğan'dan 2028 kararı: Şimdiden ilan ediyorum, adayım". TGRT Haber. 6 Haziran 2023. Erişim tarihi: 13 Eylül 2025.
- ^ "Ajans Türk". X. 7 Eylül 2025. Erişim tarihi: 7 Eylül 2025.
- ^ ANKA (2025-12-07). "Ağıralioğlu adaylığını bu sözlerle duyurdu - Sözcü Gazetesi". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 2025-12-08.
| Anketler |
|
|---|---|
| Adaylar | |
| Gündem | |
| Sonuçlar |
|
