Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi
Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi (İngilizce: United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space (COPUOS)), 1959 yılında (Sputnik'in fırlatılmasından kısa bir süre sonra) Birleşmiş Milletler'in 1472 (XIV) sayılı kararıyla ad hoc komite olarak kurulan ve 1962'de daimi komite hâline dönüştürülen ve sekreterliğini Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi'nin yaptığı komitedir. Komite, Birleşmiş Milletler uzmanlık kuruluşları gibi bir uluslararası antlaşmayla bağımsız bir uluslararası bir örgüt olarak değil, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun bir organı olarak oluşturulmuştur.[1] Komitenin 2016 yılı itibarıyla 83 adet üyesi vardır.[2]
COPUOS'un misyonu "dış uzayın barışçıl kullanımında uluslararası iş birliğinin kapsamını incelemek, Birleşmiş Milletler himayesinde bu alanda programlar planlamak, dış uzay hakkında sürekli araştırmaları ve bilginin yayılmasını teşvik etmek ve dış uzayın keşfedilmesinden doğan hukuki problemleri incelemek" olarak belirlemiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun uzayla ilgili olarak verdiği 18 Aralık 1958 tarihli ve 1348 (XIII) sayılı ilk kararında uzayın barışçıl amaçla kullanılmasının önemi vurgulandı ve bu amaçla da Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi'nin (COPUOS) kurulmasına karar verildi.[3][4] Bu komite 1959 yılında faaliyete geçti.[5] 1962 yılında "hukuk altkomitesi" 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ile "bilim ve teknoloji altkomitesi"15 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. olmak üzere iki altkomiteye ayrıldı. Komite, uzaya ilişkin hukuki ve teknik konuların Birleşmiş Milletler nezdinde tartışılmaya başlanacağı ve karara bağlanacağı ilk platform olarak kuruldu.[6]
Antlaşmalar ve sözleşmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]COPUOS beş BM antlaşması ve sözleşmesini denetlemekle yükümlüdür:
- Dış Uzay Anlaşması, Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dâhil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Antlaşma
- Kurtarma Anlaşması, Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Antlaşma
- Uzay Sorumluluk Sözleşmesi, Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme
- Tescil Sözleşmesi, Atmosfer Dışı Uzaya Gönderilen Cisimlerin Tescili Sözleşmesi
- Ay Anlaşması, Devletlerin Ay'da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Antlaşma
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sergio Marchisio, "The Evolutionary Stages ofthe Legal Subcommittee of the United Nations Committee on Peaceful Uses of Outer Space", Journal of Space Law, Vol.31, 2005, sf.220-221
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ Nagendra Singh; Edward MacWhinney (1989). Nuclear Weapons and Contemporary International Law. Martinus Nijhoff Publishers. s. 289. ISBN 90-247-3637-4. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ UN website 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UN Resolution 1348 (XIII).
- ^ "United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space". United Nations Office for Outer Space Affairs. 14 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ Sergio Marchisio, sf.222
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- International Institute of Space Law
- Committee on the Peaceful Uses of Outer Space14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Afrika |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Amerika |
| ||||||||||
| Asya |
| ||||||||||
| Avrupa | |||||||||||
| Okyanusya | |||||||||||
| Dünya | |||||||||||
| İlgili maddeler | |||||||||||
1 Sovyet uzay programını da kapsar. | |||||||||||
