Bulgaristan'da Holokost
Bulgaristan'da Holokost Bulgaristan Krallığı'nın II. Dünya Savaşı sırasında Mihver devletleri saflarında yer alması süreciye beraber gelişen ve hem Bulgaristan topraklarında hem de işgal edilen Yugoslav ve Yunanistan topraklarında gerçekleştirilen Yahudi soykırımını anlatır.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulgaristan Krallığı II. Dünya Savaşı'na fiilen girmese de ülkenin I. Dünya Savaşı sırasında Almanya ile müttefik olması savaşın patlak vermesiyle ülkenin Nazi Almanyasına yakınlaşmasını sağlamıştır. Bunun da ötesinde özellikle 1941 yılına gelindiğinde savaşın Bulgaristan Krallığı'nın komşularına gelmesi belirleyici olmuştur. Adolf Hitler işgal ettiği Yugoslavya ve Yunanistan'dan çeşitli toprakları Bulgar Çarı III. Boris'e vererek hem çarın ülke içindeki konumunu güçlendirmiş hem de Bulgaristan'ı fiilen müttefik haline getirmiştir.
Holokost
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulgar toprakları Nazilere açılmış, askeri üsler oluşturulmuştur. Ayrıca Nazi ideolojisi uyarınca Yahudi karşıtı Antisemitizm yasal olarak kabul edilmiştir.[1] Özellikle Bulgaristan tarafından işgal edilen Balkan topraklarında gerçekleştiren tehcir sonrasında yaklaşık 11 bin Yahudi Treblinka imha kampında katledilmiştir.
Bulgaristan'ın savaş öncesi sınırları içerisindeki Yahudilerin toplama kamplarına gönderilmesi ise özellikle Ortodoks kilise çevrelerinin direnciyle karşılaşmıştır. Bulgaristan'da yaşayan yaklaşık 48 bin Yahudinin çoğu (yaklaşık 25 bin) Sofya'da yaşamaktaydı. Bulgar Yahudileri doğrudan toplama kamplarına gönderilmese de çıkartılan yasalara dayandırılan uygulamlar sonucunda malları ellerinden alınmış, evlerinden sürülmüş ve belirli gruplar zorla çalıştırılacakları kamplara gönderilmiştir. Bu anlamda Yahudilerin önemli bir kısmı hayatta kalmayı başarsa da vatandaşlık hakları çiğnenmiştir.
Savaş sırasında Yahudi işlerinden sorumlu Aleksandr Belev Nazilerin talep ettiği Yahudi kotalarını doldurmak için çalışmış, yeni işgal edilen topraklardan imha kamplarına yollanan 12 bin kişi yeterli görülmediği için bazı Bulgar kentleri hedef tahtasına konmuştur. Bu kentler arasında Köstendil, Plovdiv sayılabilir. Başbakan Bogdan Filov yoğun eleştirilere maruz kalsa da Nazilerin baskısı da sürmüştür. Partizanlar ve direniş grupları toplama kamplarına giden trenlerin geçecekleri hatlarda sabotajlar gerçekleştirmiştir.
Toplama kamplarına gönderilmeyen ancak evlerinden edilen Yahudiler, kırsaldaki kamplarda veya gettolarda çok kötü koşullarda kalmaya zorlanmıştır.
Sonraki dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulgaristan'daki işbirlikçi rejim partizanların, Bulgar Vatan Cephesinin ve Sovyet Kızıl Ordusunun ortak harekâtıyla alaşağı edilir. Yeni yönetim II. Dünya Savaşı'nda kurulan ilk savaş suçları mahkemesini toplar ve halka karşı işlenen suçlardan dolayı yöneticiler yargılanır. Yeni rejim Sovyetler Birliği saflarında Nazilerle savaşa dahil olmuş ve Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin temelleri atılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bulgaristan'daki Yahudilerin tarihi 4 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Bulgarca) 4 Haziran 2021 tarihinde erişilmiştir