Bunyavirales
| Bunyavirales | |
|---|---|
| Sınıflandırma | |
| UVTK sınıflandırması | |
| Cins | Bunyavirales |
Bunyavirales, esas olarak üçlü genomlara sahip, segmentli negatif sarmallı RNA virüslerinin bir takımıdır. Bu takımdaki virüsler, eklembacaklıları, bitkileri, protozoaları ve omurgalıları enfekte ederler.[1] Ellioviricetes sınıfındaki tek takımdır. Bunyavirales adı, Bunyamwera ortobunyavirüs orijinal tipinin ilk keşfedildiği yer olan Bunyamwera'dan[2] türemiştir.[3] Ellioviricetes, bunyavirüsler üzerindeki ilk çalışmalarından dolayı merhum virolog Richard M. Elliott'un onuruna isim olarak seçilmiştir.[4]
Bunyavirüsler, negatif anlamda, tek sarmallı RNA genomuna sahip virüsleri içeren Baltimore sınıflandırma sisteminin beşinci grubuna aittir. Zarflı, küresel bir virionları mevcuttur. Genellikle eklembacaklılarda veya kemirgenlerde bulunmasına rağmen bu takımdaki bazı virüsler ara sıra insanlara da bulaşır. Bazıları bitkilere de bulaşır.[5] Ek olarak, replikasyonu eklembacaklılarla sınırlı olan ve böceklere özgü bunyavirüsler olarak bilinen bir grup bunyavirüs vardır.[6]
Bunyavirüslerin çoğu vektör kaynaklıdır. Hantavirüsler ve Arenavirüsler dışında, Bunyavirales takımındaki tüm virüsler eklembacaklılar (sivrisinek, kene veya tatarcık) tarafından bulaştırılır. Hantavirüsler kemirgen dışkısı ile temas yoluyla bulaşır. Enfeksiyon insidansı vektör aktivitesiyle yakından bağlantılıdır. Örneğin sivrisinek kaynaklı virüsler yaz aylarında daha yaygındır.[5]
Kırım-Kongo kanamalı ateşi ortonairovirüsü gibi Bunyavirales'in belirli üyeleriyle insan enfeksiyonları, yüksek düzeyde morbidite ve mortalite ile ilişkilidir. Sonuç olarak bu virüslerin işlenmesi, biyogüvenlik seviyesi 4 laboratuvarlarda yapılır. Ayrıca trombositopeni sendromlu şiddetli ateşin de nedeni bu virüslerdir.[7]
Hantavirüsler, Bunyvirales takımının tıbbi açıdan önemli bir diğer üyesidir. Dünya çapında bulunurlar ve Kore, İskandinavya (Finlandiya dahil), Rusya, Batı Kuzey Amerika ve Güney Amerika'nın bazı bölgelerinde nispeten yaygındırlar. Hantavirüs enfeksiyonları yüksek ateş, akciğer ödemi ve akciğer yetmezliği ile ilişkilidir. Yeni Dünya hantavirüslerinde (Amerika Kıtası) %50'ye kadar, Eski Dünya hantavirüslerinde (Asya ve Avrupa) %15'e kadar ve Puumala virüsünde (çoğunlukla İskandinavya) %0,1 kadar forma bağlı olarak değişen miktarlarda ölüm oranları bildirilmiştir.[8] Antikor reaksiyonu viremi düzeylerinin düşürülmesinde önemli bir rol oynar.
Bulaşma
[değiştir | kaynağı değiştir]Bunyavirüsler eklembacaklıları, bitkileri, protozoaları ve omurgalıları enfekte eder.[1] Bitkiler, Tospoviridae ve Fimoviridae familyalarından bunyavirüsleri barındırabilir (örn. domates, güvercin bezelye, kavun, buğday, ahududu, erguvan ve gül gibi). Bazı ailelerin üyeleri böceğe özgüdür. Örneğin ilk olarak hayalet sineklerden izole edilen phasmavirids[9] ve o zamandan beri güveler, yaban arıları ve arılar ve diğer gerçek sinekler dahil olmak üzere çeşitli böceklerde de tanımlanmıştır.
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu takımda tanınan 477 virüs türü vardır. Filogenetik ağaç diyagramı, üye türlerin ve enfekte ettikleri konakçuların tam bir listesini gösterir.[1] Takım aşağıdaki 12 aileye ayrılmıştır:
- Arenaviridae
- Cruliviridae
- Fimoviridae
- Hantaviridae
- Leishbunyaviridae
- Mypoviridae
- Nairoviridae
- Peribunyaviridae
- Phasmaviridae
- Phenuiviridae
- Tospoviridae
- Wupedeviridae
İnsanlarda hastalıklar
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlarda hastalığa neden olan bunyavirüsler şunları içerir:[kaynak belirtilmeli]
- California ensefalit virüsü, Jamestown Canyon virüsü, La Crosse ensefalit virüsü, Oropouche ortobunyavirüsü ve Snowshoe hare virüsü (vektör: sivrisinekler; aile: Peribunyaviridae);
- Hantavirüs rezervuarı: küçük memeliler veya kemirgenler (vektör: bu memelilerden aerosol haline getirilmiş dışkıları; aile: Hantaviridae);
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi rezervuarı (vektör: keneler; çoğalan konakçılar ve vektör: küçük memeliler, evcil memeliler; aile: Nairoviridae);
- Rift Vadisi humması (rezervuar: yarasalar; vektör: sivrisinekler; artan konakçılar: küçük ve evcil memeliler; aile: Phenuiviridae);
- Bwamba Ateşi (rezervuar: maymunlar; vektör: sivrisinekler; güçlendirici konakçılar: eşekler; aile: Peribunyaviridae);
- Trombositopeni sendromlu şiddetli ateş (vektör: keneler);
- Lassa ateşi ve Arjantin kanamalı ateşi (rezervuar: kemirgenler; vektör: bu memelilerden aerosol haline getirilmiş dışkı; aile: Arenaviridae).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Herath (September 2020). "Family Level Phylogenies Reveal Relationships of Plant Viruses within the Order Bunyavirales". Viruses (İngilizce). 12 (9): 1010. doi:10.3390/v12091010. PMC 7551631
. PMID 32927652.
- ^ "ICTV 9th Report (2011) Bunyaviridae". International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (İngilizce). 19 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019.
Bunya: from Bunyamwera, place in Uganda, where type virus was isolated.
- ^ Smithburn (March 1946). "A Neurotropic Virus Isolated from Aedes Mosquitoes Caught in the Semliki Forest". The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene (İngilizce). s1-26 (2): 189-208. doi:10.4269/ajtmh.1946.s1-26.189. ISSN 1476-1645. OCLC 677158400. PMID 21020339.
- ^ "Megataxonomy of negative-sense RNA viruses". International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (İngilizce). 13 Ocak 2019 tarihinde kaynağından (docx) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019.
- ^ a b Elliott, RM, (Ed.) (2011). Bunyaviridae: Molecular and Cellular Biology. Caister Academic Press. ISBN 978-1-904455-90-5.
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım);|ad=eksik (yardım) - ^ Elrefaey (September 2020). "Understanding the Mechanisms Underlying Host Restriction of Insect-Specific Viruses". Viruses (İngilizce). 12 (9): 964. doi:10.3390/v12090964. PMC 7552076 . PMID 32878245.
- ^ "Fever with thrombocytopenia associated with a novel bunyavirus in China". N. Engl. J. Med. 364 (16): 1523-32. April 2011. doi:10.1056/NEJMoa1010095. PMC 3113718 . PMID 21410387.
- ^ Walter Muranyi (2005). "Hantavirus Infection". Journal of the American Society of Nephrology. 16 (12): 3669-3679. doi:10.1681/ASN.2005050561. PMID 16267154.
- ^ Ballinger (2014). "Discovery and evolution of bunyavirids in arctic phantom midges and ancient bunyavirid-like sequences in insect genomes". J Virol. 88 (16): 8783-94. doi:10.1128/JVI.00531-14. PMC 4136290 . PMID 24850747.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Viral bölge : Bunyaviridae 13 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ICTVdb Virüs İndeksi— Bunyaviridae 10 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Virüslerin Büyük Resim Kitabı: Bunyaviridae 11 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bunyaviridae Genomları — Viral Biyoinformatik Kaynak Merkezi'nden veritabanı arama sonuçları
- Virüs Patojen Veritabanı ve Analiz Kaynağı (ViPR): Bunyaviridae 4 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
