Adenovirüs
| Adenoviridae | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Geçirimli elektron mikroskobu altında izlenen 2 Adenovirüs | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Adenoviridae | |
|---|---|
| Genel özellikler | |
| Büyüklük | ~(90-100 nm) |
| Konak | Memeliler |
| Sınıflandırma | |
| Baltimore sınıflandırması | |
| Grup 1 | 1 |
| UVTK sınıflandırması | |
| Familya | Adenoviridae |
| Cins | Atadenovirus |
Adenovirüsler, Adenoviridae ailesi, DNA genomu çift sarmallı olan ve ikosahedral bir nükleokapsid içeren orta büyüklükte ~(90-100 nm), zarfsız (dış lipid çift zar tabakası olmayan), hastalığa sebep olan virüslerdendir.[2][3]
Adenovirüsler ilk olarak 1953'te Wallace P. Rowe ve meslektaşları tarafından keşfedilmiştir. Bu virüsler ilk olarak Adenoid hücre kültüründen izole edildi. Adenoviridae ailesi altında tanımlandırlar.[2][3] 1962'de John Trentin ve meslektaşları, adenovirüs 12'nin bir laboratuvar ortamında hamsterlerde tümörlere neden olabileceği konusunda önemli bir keşif yaptılar.[2] Bu keşiften bu yana, adenovirüslerin insan kanserlerini indüklediğinden şüphelenildi, ancak insanlarda kesin olarak kansere neden olduğu kanıtlanamadı.[2] Adenovirüsleri içeren deneyler de moleküler biyolojiye önemli katkılar sağlamıştır.[2] En önemlisi, adenovirüsler bilim insanlarının haberci RNA eklemeyi anlamasına yardımcı olmuştur.[2] Bilim adamları, adenovirüsler tarafından üretilen mRNA'yı inceleyerek, bu transkriptlere gömülü intronların olduğunu fark etmişlerdir.[2]
Giriş
[değiştir | kaynağı değiştir]Adenovirüsler, insan ve hayvanların ortak patojenleridir.[4] Ayrıca, çeşitli türler yoğun araştırma konusu olmuştur ve memeli moleküler biyolojisinde araç olarak kullanılmaktadır.[2][4] İnsanları enfekte eden 49 tür dahil olmak üzere, serolojik olarak farklı 100'den fazla adenovirüs türü tanımlanmıştır.[4] Adenoviridae ailesi, memeli adenovirüsleri (mastadenovirüsler) ve kuş adenovirüsleri (aviadenovirüsler) olmak üzere iki cinse ayrılır. Adenovirüsler, ilk izole edildikleri insan adenoidlerinden sonra adlandırılmıştır.[2][4]
Birkaç adenovirüs, solunum ve konjunktival hastalıklara neden olabilir.[4] Ek olarak, birkaç insan adenovirüsü türü, yeni doğan hamsterlerde ve diğer kemirgenlerde farklılaşmamış sarkomları indükler ve belirli kemirgen ve insan hücre kültürlerini dönüştürebilir.[2][4] Şu anda adenovirüslerin insanlarda onkojenik olduğuna dair bir kanıt yoktur, ancak olması ihtimaller dahilinde tutulu[4] r.
Klinik bulgular
[değiştir | kaynağı değiştir]Adenovirüsler, yetişkin ve ergenlerde genellikle Akut solunum sıkıntısı sendromu hastalığına, nadiren pnömoniye, akut foliküler konjunktivite, epidemik keratokonjunktivite, sistite ve bazen gastroenterite neden olurlar.[4] Gözlerde ve sıklıkla bölgesel lenf düğümlerinde mukoza enfeksiyonları ya da nezle belirtileri ile önemli ölçüde benzerlik gösterir.[2][3] Bebeklerde ise farenjit ve faringeal konjunktival ateş ile göründükleri tespit edilmiştir.[4] İnsanlarda çoğunlukla hedef solunum sistemidir ve bulgular da bu yöndedir kesin teşhis için antikor titrelerindeki artış ve virüs izolasyonu ile doğrulanır.[4]
Konak kişinin savunma sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğu ergen ve yetişkin, dolaşımda olan nötralize edici antikorlara sahiptir ve bağışıklık yaygındır.[4] Sitotoksik T lenfositleri, adenovirüs ile enfekte olmuş hücreleri yok eder. Adolesanlarda ve yetişkinlerde dolaşımdaki nötralize edici antikorların yüksek prevalansı, adenovirüs enfeksiyonlarına karşı yaygın bağışıklığa katkıda bulunur.[4] Sitotoksik T lenfositleri ayrıca adenovirüs ile enfekte olmuş hücreleri tanır ve yok eder.[4] İnterferon, İn vitro olarak adenovirüsler tarafından indüklenir, ancak belki de mRNA'nın işlevi nedeniyle birçok adenovirüs tipini inhibe edemez.[4] Bununla birlikte, birkaç ön çalışmada interferonun adenovirüs konjunktivit tedavisinde etkili olduğu bildirilmiştir.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]• Biyoloji
• Otoimmün
• Lenfosit
• Virüs
• RNA
• DNA
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Virus Taxonomy: 2019 Release". talk.ictvonline.org. International Committee on Taxonomy of Viruses. Erişim tarihi: 1 May 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k "Untitled Document". web.stanford.edu. 13 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ a b c "Adenovirus | virus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 7 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Doerfler, Walter (1996), Baron, Samuel (Ed.), "Adenoviruses", Medical Microbiology, 4th, Galveston (TX): University of Texas Medical Branch at Galveston, ISBN 978-0-9631172-1-2, PMID 21413345, 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Kasım 2020
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Adenovirüs ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Adenovirüs ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
