Burnaşeti
Burnaşeti (Gürcüce: ბურნაშეთი; okunuşu: "burnaşeti"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahalkalaki Belediyesi'nde bir köydür. Ahalkalaki Platosu'nun kuzey kesiminde, Jirula Deresinin sol kıyısında, deniz seviyesinden 1.900 metre yükseklikte yer alır. Ahalkalaki kasabasına 22 km uzaklıktadır.
Burnaşeti, Azareti, Lomaturtshi ve Ğado köyleriyle birlikte Azareti temini oluşturmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]"Burna" (ბურნა), şaraba da dadanan bir tür meyve sineği olan Drosophilanın Gürcücedeki adıdır ve Burnaşeti adı buradan gelir. Burnaşeni (ბურნაშენი) olarak da bilinen köy, tarihsel olarak bağcılığın ve şarapçılığın gelişmiş olduğu bir bölgede bulunmaktadır.[1]
Burnaşeti köyünde, 10. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Burnaşeti, Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan Mesheti bölgesinin önemli yerleşmelerinden biriydi. Osmanlılar burayı 16. yüzyılın son çeyreğinde Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago'dan (1268-1625) ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Burnaşit (بورنەشیت) olarak kaydettiği Burnaşeti, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Hertvis livasına bağlı Meşe-Cavahet nahiyesinde yer alıyordu. Köyde ispenç vergisi vermekle yükümlü 11 hane vardı. Hane resileri Giorgi, Sargis, Baduça, Meraba, Gogiça, Basila gibi adlar taşıyordu. Burnaşeti'de buğday, arpa, çavdar, yonca ve keten tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Köyde bir adet bezirhane vardı.[2]
Yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kalan Burnaşeti, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması'yla Çarlık Rusyası'nın eline geçti. Bu dönemde Gürcistan bu imparatorluğunu bir parçasıydı ve köy bu şekilde yeniden Gürcistan'a katılmış oldu. Köye 1830 yılında Rus idaresi tarafından Erzurum vilayetinden göç eden Ermeniler yerleştirildi.[3] Gürcü tarihçi Aleksandre Proneli, 20. yüzyılın başında kaleme aldığı yazıda Burnaşeti köyünden bütün Cavaheti'nin göründüğünü yazmıştır.[4]
Burnaşeti Kilisesi, bazalt ve kırmızı taslarla 10. yüzyılda inşa edilmiş tek nefli bir yapıdır. Yapının güney cephesindeki güneş saati günümüze ulaşmıştır. Kilisede 10. yüzyıl ile 12-13. yüzyıla tarihlenen yazılar bulunmaktadır. Kilisenin eskiden Burnaşeni Kilisesi adını taşıdığı kuzey duvarındaki yazıdan anlaşılmaktadır.[1]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Burnaşeti köyünde 2014 yılı verilerine göre 488 kişi yaşıyordu. Nüfusun çoğunluğu, 1830'da yerleştirilmiş olan Ermenilerden oluşuyordu.[1]
| Sayım tarihi | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 803 | 397 | 416 |
| 2014 | 488 | 244 | 244 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 65 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 194, II. cilt (1941) s. 207, III. cilt (1958) s. 205". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 65 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7]
- ^ "Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (Gürcüce), Gori, 1914, s. 150" (PDF). 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.