Bursa Sergileri

Bursa Sergileri, Osmanlı Devleti'nin Hüdavendigar Vilayeti'nde ilki 1906'da açılan mahallî sergilerin adıdır.

Osmanlı vilayetlerinde, o vilayette üretilen eşya ile ürünlerin değerini arttırma, rağbet görmesini sağlama, ithalata bağımlılığın önlenmesi gibi fikirler doğrultusunda gerçekleştirilen sergilerdendir. 1863'te İstanbul'da yapılan Sergi-i Umûmî-i Osmânî'den farklı olarak Bursa Sergileri'nde yer alan ürünler tümüyle Osmanlı topraklarında üretilmiştir.

Türkiye'de fuarcılığın ilk adımlarından olan Bursa Sergileri, 1906'da ve 1909'da gerçekleşmiş; 1923'te de yapılması planlanmış ama gerçekleşememiştir.

1906 Bursa Sergisi

Birinci Bursa Sergisi, II. Abdülhamit’in tahta çıkış yıldönümü olan 31 Ağustos 1906 tarihinde Bursa Mamulat ve Mahsulat Sergisi adıyla açılmış ve bir ay sürmüştür. Vilayette gelişmekte olan ipek ve havlu üretimini duyurmak, çiftçileri tarımsal verimliliği artıracak iyi tohum ve tarım aletleri konusunda bilgilendirmek gibi amaçlarla düzenlendi. Hazırlıkları 1905’te Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından başlatılmış, açılışı halefi Tevfik Bey tarafından tamamlanmıştır. Sergi mekânı, Mahkeme mahallesindeki Mülkiye İdadi Mektebi binası ve bahçesi idi.

Fayton, lando, kupa ve tatar arabaları, ipekli dokumalar, yün ve pamuk ürünler, Isparta, Gördes, Uşak, Simav, Eskişehir, Kütahya, Kırşehir, Kayseri ve Sivas’tan gelen üç bin parça ipekli halı, renkli deriler, ayakkabılar, silahlıklar, eteklikler, eyerler ve at koşum takımları, ziraat mahsülleri ve ziraat makineleri sergilenen ürünler arasındadır. Ürünleri başarı bulunanlara nişan, madalya veya şehadetname takdim edilmiştir. Sergi boyunca Acemler semtinde güreş, bisiklet yarışları at koşuları, film gösterimleri ve konserler düzenlenmiştir.

1909 Bursa Sergisi

İkinci Bursa Sergisi 1909'da II. Meşrutiyet’in ilanının birinci yıldönümü olan 10 Temmuz'da Sultan Mehmed Reşat himayesinde açıldı. Serginin "inkılabı-ı kebir"i simgelemesi, iktisadi açıdan gelişme, geç de olsa Batı’yı yakalama çabalarını göstermesi amaçlanıyordu. Hazırlıkları, Vali Azmi Bey Sergi başkanlığında bir komisyon yürüttü. Sergi mekânı Belediye Binası idi.

Serginin açılış konuşmalarını Vali Azmi Bey ile Sultan'ın bizzat görevlendirdiği Orman Maadin ve Ziraat Nazırı Aristidi Paşa yaptı. Sultan Mehmed Reşad, beraberinde Veliaht Yusuf İzzettin ve Vahdettin Efendiler, diğer şehzadeler ve kalabalık bir heyet ile birlikte Mudanya üzerinden Bursa’ya gelerek 10 Ağustos 1325 tarihinde sergiyi gezdi ve alışveriş etti.

Sergiye Bulgaristan’daki sanayi ve ticaret çevreleri ile Bulgar basını da ilgi gösterdi. Özel bir tren tutarak İstanbul'a gelen 240 kişilik kafileden 63 kişi 14 Temmuz'da Mudanya üzerinden Bursa'ya geçerek sergiyi ziyaret etti.

Sergi boyunca haftada bir yayımlanmak üzere "Bursa Sergisi" adlı bir dergi çıkarıldı. 10 sayı çıkan dergi, Bursa şehrinin bir tanıtım kılavuzu olma özelliği de taşımaktaydı. Bu sayede sergi, Bursa’da bir kent kimliğinin oluşmasında önemli rol oynadı.

1923 Bursa Sergisi

Büyük Zafer'in ardından Bursa'da Başkumandan Mustafa Kemal Paşa himayesinde bir sergi daha açılması planlandı. Bursa'nın kurtuluşunun yıldönümüde başlaması düşünülmüştü. Ön hazırlık olarak Bursa ile ilgili tanıtıcı bilgilerin yer aldığı detaylı bir şehir rehberi hazırlandı. Ancak dönemin koşulları bu serginin gerçekleşmesine elvermedi.