Caritas Almanya

Caritas Almanya (Almanca; Caritas Deutschland) veya resmi olarak Alman Caritas Derneği (Deutscher Caritasverband), Almanya'da 9 Kasım 1897'de Köln'de kurulan, Katolik temelli, kâr amacı gütmeyen bağımsız bir sosyal yardım kuruluşudur. Kurucusu rahip Lorenz Werthmann'dır. 1916 yılında Almanya piskopos konferansı tarafından Katolik Kilise'nin sosyal hizmetler kolu olarak resmî kabul edilmiştir.

Kuruluş ve Tarihçe

Katolik sosyal politikacıların Katolik hayırseverliğine adanmış merkezi bir örgüt hayali, genç rahip Lorenz Werthmann tarafından gerçeğe dönüştürüldü. Rahip Werthmann ilk olarak 1895 yılında Freiburg'da "Caritas Komitesi"ni ("Charitas-Comité") kurdu. Yapılan çalışmalar sonucunda 9 Kasım 1897'de Köln'de Katolik Almanya İçin Caritas Derneği (Almanca: Charitasverband für das katholische Deutschland) adıyla kurulan örgüt, zamanla bugünkü Alman Caritas Derneği (Deutscher Caritasverband; DCV) adını aldı. Erken dönemde mevsimlik işçilerden engellilere kadar geniş bir kesime destek verildi.

I. Dünya Savaşı sonrası Caritas, piskoposlar tarafından resmen Katolik Kilisesi'nin sosyal hizmet kuruluşu olarak tanındı; sosyal meslekler için eğitim ve uzmanlaşma ağları kuruldu. Agnes Neuhaus, Katolik Kadınlar Sosyal Hizmetleri'ni (Sozialdienst katholischer Frauen - SKF) kurarak, kadınlara yönelik sosyal hizmetleri meslek haline getirdi.

Nazi Dönemi'nde (1933–1945) Caritas, yoğun baskı ve denetim altında faaliyetlerini sürdürdü, Nazi "Volkswohlfahrt" (Alman Nasyonal Sosyalist hükûmetinin sosyal yardım bakanlığı) ile ideolojik çatışmalar yaşadı. Engellilere yönelik zorunlu kısırlaştırma ve “ötenazi” programlarına karşı çıkan, Yahudilere yardım eden Gertrud Luckner gibi direnişçiler öne çıktı; ancak işbirliği yapanlar da oldu.

II. Dünya Savaşı sonrası yıkımın ardından Caritas, yardım dağıtabilen nadir ulusal örgütlerden biri oldu; mültecilere ve yoksullara yardım etti, ailelerin birleşmesini sağladı.

1950'lerden itibaren uluslararası acil yardım ve afet yönetimine başladı. Alman Caritas Derneği'nin bir parçası olan Caritas International bugün 80'den fazla ülkede faaliyet göstermektedir.

Caritas, Soğuk Savaş döneminde (1945–1989), Batı ve Doğu Almanya'da ayrı ofislerle faaliyet gösterdi; Doğu'daki Caritas, sağlık ve sosyal altyapı eksikliklerini gidermeye çalıştı.

1990 sonrası: Berlin Duvarı'nın yıkılmasıyla Doğu Alman Caritas yeniden kuruldu ve bağımsız dernekler olarak Alman Caritas ağına katıldı. Demir Perde'nin açılmasından sonra Alman Caritas, Doğu ve Güney Avrupa'da sosyal refah sistemlerinin kurulmasına destek verdi.

2006'dan günümüze: Çocuklar, gençler, dayanışma, demografi ve sosyal uyum gibi temalarda üç yıllık kampanyalar yürütüldü. 2010'lardan itibaren çevrimiçi yardım hizmetleri, sosyal medya kampanyaları ve mültecilere destek öne çıktı. 2016'da 650.000'den fazla çalışanıyla Almanya'nın en büyük sosyal yardım örgütü konumuna ulaştı. 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla çalışan sayısı 739.410.

Amaç ve faaliyet alanları

Alman Caritas Derneği, faaliyetlerinin merkezine insan onurunun korunmasını yerleştirir; yaşamın her evresinde bireyin haklarına saygı gösterilmesini, özellikle dezavantajlı ve savunmasız grupların korunmasını amaçlar. Çoğulcu toplumlarda karşılıklı dayanışmayı teşvik eder, azınlıkların haklarını savunur ve herkesin ortak iyiliğe katkıda bulunabileceği bir yaşam düzenini destekler. Ayrıca yalnızca ulusal ölçekte değil, küresel ölçekte de adil yaşam koşulları, insan haklarına saygı ve asgari sosyal standartların sağlanması için çalışır; bu doğrultuda yerel ve bağımsız ortak kuruluşların faaliyetlerini destekler.

Caritas Almanya, başta yoksulluk, açlık, sosyal dışlanma, mülteci yardımı, yaşlı bakımı, çocuk ve genç refahı, sağlık ve engelli hizmetleri olmak üzere geniş bir sosyal yardım yelpazesine sahiptir. Ayrıca gıda bankaları, evsizlere destek, uyuşturucu danışmanlığı ve çevrimiçi danışmanlık hizmetleri sunar. Dernek, yaşamın başlangıcından sonuna kadar her bireyin haklarına saygı gösterilmesini, sosyal dışlanma ve istismara karşı korunmasını hedefler. Çalışmalarında din, milliyet veya siyasi görüş ayrımı gözetmeksizin yoksullar, hastalar, engelliler, yaşlılar, çocuklar ve aileler başta olmak üzere yardıma muhtaç gruplara öncelik tanır.

Caritas, hem Almanya'da hem de uluslararası alanda sosyal adalet, insan hakları ve asgari yaşam standartlarının geliştirilmesi yönünde faaliyet gösterir. Yerel örgütler aracılığıyla sağlık, yaşlı ve engelli bakımı, çocuk ve genç hizmetleri, aile desteği, eğitim ve mesleki rehabilitasyon gibi alanlarda hizmet sunar. Bütüncül yardım anlayışı çerçevesinde, psikolojik, fiziksel, ruhsal ve maddi ihtiyaçları bir arada ele alır; bireylerin kendi yaşamlarını iyileştirme süreçlerine aktif katılımını teşvik eder.

Kuruluş, sosyal politikanın şekillenmesine katkıda bulunur, gönüllü ve profesyonel sosyal hizmetin gelişimini destekler, çalışanlarının mesleki niteliklerini eğitim ve araştırma faaliyetleriyle sürekli geliştirir. Ayrıca çevreye duyarlı çalışma yöntemleri benimser, acil yardım ve afet yönetiminde ulusal ve uluslararası ortaklarla iş birliği yapar. Caritas, ekümenik diyaloga ve farklı dini topluluklarla ortak projelere açıktır.

Yapı  ve istatistikler

Caritas Almanya'nın merkezi Freiburg im Breisgau'dadır ve Berlin'de ve Brüksel'de birer temsilciliği bulunmaktadır. Caritas Derneği, Almanya genelindeki 27 piskoposluk Caritas örgütü ve tanınmış merkezi uzman derneklerinin çatı örgütüdür. Diğer üyeler arasında Katolik Yaşlı Bakım Derneği, Katolik Kadınlar Sosyal Hizmeti (SkF) ve Malteser Yardımlaşma Kurumu (MHD) gibi dernekler ve yaklaşık 250 hayır kurumu bulunmaktadır.

Alman Caritas Derneği, ihtiyaç sahiplerine yardım etmeyi ve toplumsal kalkınmaya katkı sunmayı hedefleyen merkezi bir örgütlenmeye sahiptir. Derneğin yapısı ve görevleri tüzükle düzenlenmiş olup, karar alma süreçleri Delegeler Meclisi, Caritas Konseyi, Başkanlık ve Yönetim Kurulu tarafından yürütülmektedir. Delegeler Meclisi en yüksek karar organı olup başkanı ve yardımcılarını seçer; Caritas Konseyi ise bütçe onayı ve yönetim denetiminden sorumludur. Başkan, derneğin resmi temsilcisi olarak görev yapar; altı yıllığına seçilir ve yönetim kuruluna başkanlık eder. Yönetim Kurulu, mali işler, insan kaynakları, sosyal politika ve dijital gündem gibi alanlardan sorumludur.

31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla Caritas, Almanya genelinde 25.453 tesis ve hizmetle faaliyet göstermekte, 739.410 profesyonel çalışan ve yüz binlerce gönüllü ile desteklenmektedir. Çalışanların büyük çoğunluğu (yüzde 81,7'si) kadın olup, özellikle sağlık hizmetleri, yaşlı bakımı, engelli bakımı ve çocuk-gençlik hizmetlerinde yoğunlaşmıştır. 2022 yılında yapılan ankete göre, mesleki çalışanların, 293.603'ü sağlık tesisleri/hizmetleri, 183.809'u çocuk-genç hizmetleri, 126.790'ı yaşlı bakımı, 87.276'sı engelli ve psikiyatrik bakım, 41.320'si ek sosyal yardım ve 6.612'si aile hizmetlerinde çalışmaktadır.

Caritas çatısı altında kulüp, kilise topluluğu, vakıf, dini tarikat ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar gibi yaklaşık 6200 kuruluş yer almaktadır. Bu kuruluşların çoğu, çalışan sayısı 50'den az olan küçük ölçekli kuruluşlar olsa da, çalışanların yaklaşık %90'ı 50'den fazla personeli olan yaklaşık 1.600 büyük kuruluşta görev yapmaktadır. Genel istatistikler, Caritas merkez teşkilatı ile piskoposluk Caritas dernekleri tarafından iki yılda bir düzenli olarak yayımlanmaktadır.

Finansman

Alman Caritas Derneği, bağımsız üye kuruluşların bir araya geldiği bir federasyon yapısına sahiptir; her kuruluş mali açıdan özerk olup merkez ofis tarafından denetlenmez. Freiburg'daki genel merkez ile Berlin ve Brüksel temsilciliklerinin mali verileri düzenli olarak yayımlanmakta, ancak bu veriler ülke genelindeki tüm Caritas kurumlarını kapsamamaktadır.

Derneğin gelir kaynakları kamu hibeleri, kilise katkıları, Avrupa Birliği fonları, piyango gelirleri, bağışlar, miraslar, yatırım gelirleri, aidatlar ve etkinliklerden elde edilen gelirlerden oluşmaktadır. 2016 yılı itibarıyla federal hükûmetten alınan hibeler en büyük payı oluşturmuş, kilise bağışları ve uluslararası afet yardımları için yapılan özel destekler önemli bir yere sahip olmuştur. Bağış ve miraslar, kamu fonlarına bağımlılığı azaltmak açısından vazgeçilmez görülmektedir. Ayrıca kısa ve uzun vadeli yatırımlardan, kira ve leasing gelirlerinden de düzenli finansman sağlanmaktadır. 2022 yılı itibarıyla derneğin bilanço büyüklüğü yaklaşık 337 milyon Euro, bağlı kuruluşların toplam merkezi bütçesi ise yaklaşık 25 milyar Euro olarak belirtilmiştir. Bağışların payı kuruluş bütçesinde görece küçüktür; büyük kısmı kamu hizmet tazminatlarından sağlanır.

Giderler içinde en büyük kalem projelere ayrılmakta, özellikle Almanya'daki sosyal hizmetler ve Caritas International aracılığıyla yürütülen uluslararası yardımlar bütçede belirleyici olmaktadır. Personel ve işletme giderleri bütçenin önemli bir bölümünü oluştururken, yangın güvenliği ve enerji verimliliği gibi altyapı harcamaları da dikkate değer artış göstermektedir. Finansal tablolar, menkul kıymet yatırımları ve emeklilik fonu karşılıklarıyla birlikte ayrılmış özel fonları da kapsamaktadır.

Uluslararası Bağlantılar

Caritas Almanya, dünya çapındaki Caritas kuruluşlarının konfederasyonu olan Caritas Internationalis (Alman Caritas'ın uluslararası yardım kuruluşu olan Caritas International ile karıştırılmamalıdır) ve Avrupa Katolik sosyal hizmet sağlayıcıları ve uluslararası yardım kuruluşlarının bir ittifakı olan Caritas Europa gibi global ve bölgesel konfederasyonların aktif üyesidir.

Uluslararası yardımlar, afet müdahaleleri ve kalkınma projeleri Caritas international kanalıyla 70'in üzerinde ülkede yürütülmektedir.