Şayenler - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Dil
  • 2 Katliamlar

Şayenler

  • Afrikaans
  • العربية
  • مصرى
  • Boarisch
  • Беларуская
  • Български
  • Brezhoneg
  • Català
  • Tsetsêhestâhese
  • Čeština
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Frysk
  • Galego
  • עברית
  • Hrvatski
  • Magyar
  • Հայերեն
  • İtaliano
  • 日本語
  • Қазақша
  • 한국어
  • Lietuvių
  • Malagasy
  • Македонски
  • Plattdüütsch
  • Nederlands
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Русский
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • Simple English
  • Slovenščina
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • Українська
  • Vepsän kel’
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Cheyenne sayfasından yönlendirildi)
Başlığın diğer anlamları için Cheyenne (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Şayenler
Kuzey Şayen Bayrağı
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
İngilizce, Şayence
Din
Hristiyan
Cheyenne Kadını, 1930

Şayenler ya da Çeyenler (Şayence Tsétsêhéstâhese; İngilizce Cheyenne), Büyük Düzlükler'de (Great Plains) yaşamış Algonkin halklarından bir Kızılderili ulusudur. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Cheyenne ulusu Sotaeo'o ve Tsitsistas adlarındaki iki kabilenin birleşmesinden oluşmuştur. Tsitsistas "Yürekli İnsanlar Gibi" anlamına gelirken; Sotaeo'o kelimesinin kesin bir tercümesi yoktur. Cheyenne ismi ise Siyu dili'nden gelir ve "Küçük Cree" anlamındadır.

Amerikan hükûmetinin Amerika'nın yerlilerine arazi tahsis etme uygulamasından önce, Şayenler Arapaho ve Lakota kabileleriyle müttefikti. Cheyenne ulusu, Güney Kolorado'dan Güney Dakota'daki Black Hills'e kadar Büyük Düzlükler boyunca yayılmış on topluluktan oluşmaktaydı. Bu topluluklar 1800'lerin ortalarında, toplulukların bazılarının Black Hills civarında, diğerlerinin ise orta Kolorado'nun Platte Rivers civarında kalmayı seçmeleri sonucu birbirlerinden ayrıldılar.

Günümüzde Kuzey Cheyenneler, güneydoğu Montana'daki "Kuzey Şayenler Kızılderili Rezervasyonu"'nda; Güney Cheyenneler ise, Güney Arapaholar'la birlikte orta Oklahoma'da yaşamaktadır. Toplam nüfusları 20.000 civarındadır.

Dil

[değiştir | kaynağı değiştir]

Montana ve Oklahoma Cheyenneleri Şayen dilini kullanır. İki ayrı bölgede yaşayan Cheyennelerin kullandıkları dil, birbirinden farklı birkaç sözcük dışında tamamıyla birbirinin aynıdır. Cheyenne Dili Algonquian dil grubunun bir parçasıdır ve Büyük Düzlük'te konuşulan Algonquian dilleri içinde tonal özellikler geliştiren nadir dillerdendir. Cheyenne Dilinin en yakın akrabaları Arapaho ve Ojibwa (Chippewa) dilleridir.

Katliamlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Sand Creek Katliamı (Sand Creek Massacre, Massacre of Cheyenne Indians) 1864
Cheyenne Kampı, 1909
Büyük Düzlükler'te yaşamış Kızılderililerden Cheyenneların Güneş Dansı seremonisi (yaklaşık 1909)
Wikimedia Commons'ta Şayenler ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
  • g
  • t
  • d
Vahşi Batı
Kasabalar
Arizona
  • Phoenix
  • Tombstone
  • Tucson
  • Yuma
  • Canyon Diablo
Kaliforniya
  • Bakersfield
  • Fresno
  • San Francisco
  • Los Angeles
  • San Diego
  • Jamestown
  • Sacramento
New Mexico
  • Alamogordo
  • Albuquerque
  • Cimarron
  • Gallup
  • Lincoln
  • Mogollon
  • Roswell
  • Santa Fe
  • Tucumcari
Oklahoma
  • Broken Arrow
  • Oklahoma City
  • Tulsa
Güney Dakota
  • Deadwood
  • Pine Ridge
  • Rapid City
Teksas
  • Abilene
  • El Paso
  • Fort Worth
  • San Antonio
Alaska
  • Nome
  • Iditarod
  • Seward
Nebraska
  • Omaha
  • Valentine
  • Chadron
  • Nebraska City
  • Ogallala
Nevada
  • Carson City
  • Virginia City
  • Reno
Kansas
  • Abilene
  • Dodge City
  • Ellsworth
  • Hays
  • Leavenworth
  • Wichita
Colorado
  • Creede
  • Denver
  • Telluride
Diğerleri
  • Hot Springs
  • Independence
  • Portland
  • Salt Lake City
  • Seattle
Önemli şahsiyetler
Kanun adamları
  • Elfego Baca
  • Roy Bean
  • Virgil Earp
  • Wyatt Earp
  • Pat Garrett
  • Wild Bill Hickok
  • Bat Masterson
  • James Timberlake
  • Harry C. Wheeler
  • George Scarborough
  • John Horton Slaughter
Haydutlar
  • Billy the Kid
  • Black Bart
  • Butch Cassidy
  • Jesse James
  • Cole Younger
  • Tom Ketchum
  • Joaquin Murrieta
  • Belle Starr
  • Soapy Smith
  • Sundance Kid
Amerikan Yerlileri
  • Chief Joseph
  • Cochise
  • Çılgın At
  • Geronimo
  • Mangas Coloradas
  • Massai
  • Maȟpíya Lúta
  • Oturan Boğa
  • Touch the Clouds
  • Tuvi
  • Victorio
  • Manuelito
Diğerleri
  • Buffalo Bill
  • Calamity Jane
  • Kit Carson
  • James C. Cooney
  • John Joel Glanton
  • Samuel P. Heintzelman
  • Doc Holliday
  • Liver-Eating Johnson
  • Seth Kinman
  • Nat Love
  • Sylvester Mowry
  • Emperor Norton
  • Annie Oakley
  • Thomas William Sweeny
  • Jack Swilling
Ulaşım ve yerliler
Yollar
  • Butterfield Yolu
  • Chisholm Yolu
  • First Transcontinental Railroad
  • Büyük Platte Nehri Yolu
  • Büyük Batı Cattle Yolu
  • Mormon Yolu
  • Oregon Yolu
  • Pony Express
  • Tanner Yolu
ABD'de Kızılderililer
  • Apaçiler
  • Arapaholar
  • Karaayaklar
  • Cahuilla
  • Çerokiler
  • Ojibvalar
  • Şayenler
  • Çinuklar
  • kokopalar
  • Komançiler
  • Apsalokeler
  • Hopiler
  • Hualapai
  • Kikapular
  • Kiyovalar
  • Kumeyaay
  • Marikopalar
  • Mandanlar
  • Mohaveler
  • Navaholar
  • Nutkalar
  • Pima
  • Pueblo Kızılderilileri
  • Seminoleler
  • Şoşoniler
  • Siyular
  • Tohono O'odham
  • Uteler
  • Yakiler
  • Yavapailer
  • Yuma
Amerikan Kültürü
  • Alma Massacre
  • Battle of Fort Tularosa
  • Boot Hill
  • Dead man's hand
  • Frisco Shootout
  • Vahşi Mücadele
  • Long Tom's treasure
  • Montezuma's treasure
  • One-room schoolhouse
  • Pecos Bill
  • Skeleton Canyon
  • Western saloon
  • Wild West Shows
Altına hücum
  • Altına hücum
  • Pike's Peak Altına Hücumu
  • Klondike Altına Hücumu
  • Kaliforniya Altına Hücumu
Otlak Savaşları ve kan davaları
  • Johnson İlçesi Savaşı
  • Lincoln İlçesi Savaşı
  • Mason İlçesi Savaşı
  • Pleasant Valley Savaşı
  • Sheep Savaşı
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şayenler&oldid=34742708" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Şayenler
  • Montana'daki Kızılderili kabileleri
  • Oklahoma'daki Kızılderili kabileleri
  • Sayfa en son 15.21, 3 Şubat 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Şayenler
Konu ekle