Ciceroculuk
Ciceroculuk veya Çiçeroculuk, Rönesans hümanistleri arasında Cicero'nun (M.Ö. 106-43) dilini ve üslubunu taklit etme ve onu Latince'nin bir modeli olarak gösterme eğilimiydi. Terim, 19. yüzyılda çok daha eski bir terim olan 'bir Cicerocu' anlamına gelen ciceronianus'tan türetilmiştir.[1] Bu terim, 4. yüzyılda Hieronymus tarafından christianus (Hristiyan) terimiyle karşılaştırılmıştır. Erasmus, Ciceronianus (1528) adlı diyaloğunun başlığında bu terimi aynı şekilde kullanır.[2] Ancak Rönesans döneminde, kölece mi yoksa yaratıcı bir taklit mi amaçlandığına bağlı olarak terim hem olumlu hem de olumsuz çağrışımlara sahip olabilirdi.[1]
Cicero'nun yazıları 1. yüzyılda Quintilian tarafından klasik olarak kabul ediliyordu.[1] Orta Çağ'da üslubuyla hayranlık uyandırıyordu, ancak yalnızca De inventione ve Topica'sı yaygın olarak biliniyordu.[3] Ancak dilinin Orta Çağ Latincesi üzerinde çok az etkisi oldu.[1] Öne çıkışı, Petrarca'nın 1345'te Epistulae ad Atticum'u keşfetmesiyle ve 1421'de Gerardo Landriani'nin De oratore, Orator ve Brutus'u keşfetmesiyle başladı. Bu, Pietro Bembo'nun 16. yüzyılda resmi papalık belgeleri için bir Cicero tarzı oluşturmasıyla doruğa ulaştı. Ancak o zamana kadar, Erasmus'un Ciceronianus'unda örneklendiği gibi, güçlü bir Cicero karşıtlığı da vardı.[3] Julius Caesar Scaliger, Erasmus'a karşı Oratio pro Cicerone contra Desiderium Erasmum'u ('Cicero'nun Erasmus'a Karşı Konuşması', 1531–1537) ve Étienne Dolet ise Erasmianus (1535) adlı broşürünü yazdı.[2]
Anti-Ciceroculuk pratikte çoğunlukla radikal veya katı Ciceroculuka karşıt ılımlı bir Ciceroculuk'tu.[1] Neo-Latince yazarların bakması gereken tek modelin Cicero olduğunu düşünen Paolo Cortesi ile 1485'teki anlaşmazlığında Angelo Poliziano, radikal Cicerocuları simii Ciceronis, 'Cicero'nun maymunları' olarak nitelendirdi.[1][2] Genel olarak, radikaller Cicero'ya öncelikle veya yalnızca bir dil modeli olarak baktılar. Almanya'da en güçlü olan Ciceroculuk karşıtlığı, pagan bir yazara bu şekilde güvenmeyi Hristiyan bir çağla bağdaşmaz olarak eleştirdi. Petrus Ramus'un Ciceronianus'unun (1577) zamanına gelindiğinde, Ciceroculuk zayıflıyordu ve Tacitus gibi sonraki Latin yazarlara yönelik yeni bir eğilim olan Tacitizm yükselişteydi.[1]
Rönesans dönemi Çiçerocular listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Paolo Cortesi[3]
- Pietro Bembo[2][3]
- Marco Girolamo Vida,[3]
- Jacopo Sadoleto[3]
- Christophe de Longueil[2][3]
- Sebastián Fox Morcillo[3]
- Guillaume Budé[1]
- Mario Nizolio[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i "Ciceronianism". referenceworks.brill.com. 25 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-08-03.
- ^ a b c d e Zini, Fosca Mariani (2022), Ciceronianism (İngilizce), Springer, Cham, ss. 747–750, doi:10.1007/978-3-319-14169-5_10682025-08-03
- ^ a b c d e f g h García-Bryce, A. García-BryceA (2017-08-24), Ciceronianism (İngilizce), Princeton University Press, doi:10.1093/acref/9780190681173.001.0001/acref-9780190681173-e-02182025-08-03
İleri okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jörg Robert: Die Ciceronianismus-Debatte. In: Herbert Jaumann (Hrsg.): Diskurse der Gelehrtenkultur in der Frühen Neuzeit. De Gruyter, Berlin/New York 2011, ISBN 978-3-11-018901-8, s. 1–54
- Francesco Tateo u. a.: Ciceronianismus. In: Historisches Wörterbuch der Rhetorik. Band 2, Niemeyer, Tübingen 1994, ISBN 3-484-68102-0, S. 225–247
- François Lecercle, «Le texte comme langue: cicéronianisme et pétrarquisme», Littérature, vol. 55, no 3, 1984, s. 45–53 (ISSN 0047-4800, DOI 10.3406/litt.1984.2233, lire en ligne)
- Clémence Revest, «Naissance du cicéronianisme et émergence de l’humanisme comme culture dominante: réflexions pour une histoire de la rhétorique humaniste comme pratique sociale», Mélanges de l’École française de Rome - Moyen Âge, no 125-1, 1er janvier 2013 (ISSN 1123-9883 ve 1724-2150, DOI 10.4000/mefrm.1192, lire en ligne)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ciceronianism, Oxford Bibliographies
