Clair Patterson
Clair Cameron Patterson | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 2 Haziran 1922 Mitchellville, Iowa, ABD |
| Ölüm | 5 Aralık 1995 (73 yaşında) Sea Ranch, Kaliforniya, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Ödüller | Tyler Çevre Ödülü (1995) |
| İmza | |
.png){kind=small} | |
Clair Cameron Patterson (2 Haziran 1922 – 5 Aralık 1995), Amerikalı jeokimyacı. Dünya'nın yaşını hassas şekilde hesaplayan ilk bilim insanıdır. Kurşun izotopları üzerine yaptığı çalışmalar yalnızca jeokronoloji alanında çığır açmakla kalmamış, aynı zamanda çevre sağlığı alanında da büyük etkiler yaratmıştır. Tetraetilkurşun (TEL) katkılı benzinlerin yasaklanması sürecinde öncü rol oynamıştır.
Yaşamı ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Patterson, Iowa eyaletine bağlı Mitchellville kasabasında doğdu. 1939 yılında liseden mezun oldu. Grinnell College'da kimya eğitimi aldı ve 1943 yılında mezun oldu. Eşi Lorna McCleary ile birlikte Iowa Üniversitesi'nde yüksek lisans yaptıktan sonra Manhattan Projesi'nde sivil bilim insanı olarak görev aldı.
Savaştan sonra doktorasını Chicago Üniversitesi'nde Harrison Brown danışmanlığında tamamladı. Kurşun ve uranyum izotopları üzerine yaptığı analizlerle tanındı.
Dünya'nın yaşını ölçmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Patterson, Canyon Diablo göktaşındaki kurşun izotoplarını inceleyerek Dünya’nın yaşını 4.55 ± 0.07 milyar yıl olarak hesapladı. Bu sonuç, 1956'da yayımladığı "Age of Meteorites and the Earth" başlıklı makalede sunulmuştur.[1]
Bu hesaplamayı yapabilmek için özel olarak tasarladığı ultra-temiz laboratuvarda çalışmalar yaptı. Bu tür temiz odalar daha sonra endüstriyel ve bilimsel araştırmalarda standart haline gelmiştir.
Kurşun kirliliği ile mücadelesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Patterson, araştırmaları sırasında numunelerin sürekli kurşunla kirlenmesini fark etti. Bu onu çevredeki kurşun düzeylerini incelemeye yöneltti. 1965 yılında yayımladığı "Contaminated and Natural Lead Environments of Man" makalesi ile kurşunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini ortaya koydu.[2]
Ethyl Corporation ve Robert Kehoe gibi sanayi yanlısı çevrelerle karşı karşıya kalan Patterson, yine de kararlılıkla mücadele etti. Çalışmaları sonucunda Amerika Birleşik Devletleri'nde 1986 itibarıyla kurşunlu benzin kullanımı büyük ölçüde yasaklandı. Bu süreçte Amerikan halkının kan kurşun seviyelerinde %80'e varan düşüşler gözlemlendi.[3]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Clair Patterson, 5 Aralık 1995'te Kaliforniya'da hayatını kaybetti. Bilimsel katkılarının yanı sıra çevresel adalet ve halk sağlığı savunuculuğuyla da anılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Patterson, C. C. (1956). Age of meteorites and the Earth. Geochimica et Cosmochimica Acta, 10(4), 230–237.
- ^ Patterson, C. C. (1965). Contaminated and Natural Lead Environments of Man. Archives of Environmental Health, 11(3), 344–360.
- ^ CDC (1997). Update: blood lead levels—United States, 1991–1994. MMWR, 46(7), 141–146.
