Dingir
Dingir (𒀭, genellikle DIĜIR olarak çevrilir, Sümerce telaffuzu: [tiŋiɾ]), "tanrı" veya "tanrıça" anlamına gelen Sümerce bir kelimedir. "Dingir"in çivi yazısı işareti en çok dinî isimler ve ilgili kavramlar için belirleyici olarak kullanılır ve bu durumlarda telaffuz edilmez ve Dİnanna örneğinde olduğu gibi geleneksel olarak "D" üst simge olarak çevrilir.
Çivi yazısı işareti aslen Sümer kelimesi ("gökyüzü" veya "cennet") için bir ideogramdı;[1] daha sonraki kullanımı, diĝir ("tanrı" veya tanrıça)[2] kelimesi için bir logograma ve Sümer panteonunun "An" yüce tanrısına ve /an/ hecesi için bir fonograma kadar genişledi. Hitit yazımında, işaretin heceli değeri yine sadece "an" idi.
Sümerlerde "tarısallık" kavramı, göklerle yakından ilişkilidir ve bu da çivi yazısı işaretinin "gökyüzü" ideogramı olarak ikiye katlandığı ve orijinal şeklinin bir yıldızın resmi olduğu gerçeğinden açıkça anlaşılmaktadır.
Çivi yazısı işareti
[değiştir | kaynağı değiştir]Sümerce
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sümerce çivi yazısı işareti DIĜIR , genel olarak bir tanrıyı gösteren yıldız şeklinde bir ideogram veya tanrıların yüce babası olan Sümer tanrısı An olarak ortaya çıkmıştır. Dingir, aynı zamanda toprak anlamına gelen ki'nin aksine gökyüzü veya cennet anlamına geliyordu. Emesal telaffuzu dimer idi. Diĝir sözcüğünün çoğulu diĝir-diĝir olabilir.
Asurca
[değiştir | kaynağı değiştir]
Asurca çivi yazısı işareti DIĜIR şu anlamlara gelebilir:
- Akkadça nominal kök il-, "tanrı" ya da "tanrıça" anlamlarına gelebilir
- Tanrı Anum
- "gökyüzü" anlamına gelen Akkadça šamû sözcüğü
- an ve il heceleri
- "üzerinde" ya da "-e karşı" anlamına gelen edat
- Sonraki kelimenin bir tanrının adı olduğunu belirten bir belirleyici
Dijital kodlama
[değiştir | kaynağı değiştir]Çivi yazısı işareti Unicode'da (5.0 sürümünden itibaren) U+1202D'de 𒀭 AN adı altında kodlanmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- Genel
- Edzard, Dietz Otto (2003). Sumerian Grammar. Handbook of Oriental Studies. 71. Atlanta: Society of Biblical Literature. ISBN 1-58983-252-3.
- Hayes, John L. (2000). A Manual of Sumerian Grammar and Texts. Aids and Research Tools in Ancient Near Eastern Studies (Second revised bas.). Malibu: Undena Publications. ISBN 0-89003-508-1.