Damad Ali Paşa Türbesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mart 2025) |
 Damad Ali Paşa Türbesi | |
 | |
| Koordinatlar | 44°49′24″K 20°26′59″D / 44.82333°K 20.44972°D |
|---|---|
| Konum | Belgrad, Sırbistan |
| Tür | Türbe |
| Açılış tarihi | 1784 |
| Adandığı | Silahdar Damad Ali Paşa |
Damad Ali Paşa Türbesi (Sırpça: Дамат Али-пашино турбе, romanize: Damat Ali-pašino turbe), Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da bulunan Osmanlı döneminden kalma bir türbedir. Türbe 18. yüzyılın sonlarında inşa edilmiş olup Belgrad Kalesi'nin Yukarı Kenti'nde Silahdar Damad Ali Paşa'ya adanmıştır. Şeyh Mustafa Türbesi ile birlikte bu anıt, Belgrad'daki İslami cenaze mimarisinin kalan tek örneklerinden birini temsil ediyor.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk ordusunun 1867'de çekilmesinden sonra türbe bir depo binası ve daha sonra eski silah ve ganimet müzesi olarak hizmet verdi. 1915'te Belgrad'ın bombalanması sırasında, portal ve orijinal yazıtın bulunduğu nişin bir kısmı tamamen yok edildi. Bundan kısa bir süre sonra, 1915'te Avusturyalılar türbeyi yeniden inşa etmeye başladı. Son yeniden inşa çalışmaları 1930'larda Belgrad Belediyesi tarafından üstlenildi. Yazıtın bulunduğu eski, kırık plakanın yerine, portalın üzerindeki nişe yeni bir plaka yerleştirildi.[2]
Araştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Son yüz yıl içinde Damad Ali Paşa'nın türbesiyle ilgili bir dizi bilimsel araştırma yayını ortaya çıktı. Belgrad'daki Türk elçiliğinin eski katibi Теvdih Remzi, türbenin kapısının üzerindeki hasarlı anıt levhanın metnini onarmayı başardı ve yapıyı 1801'de öldürülen Belgrad veziri Hacı Mustafa Paşa'nın mezar yeri olarak tanımladı. Remzi, I. Dünya Savaşı sırasında Belgrad'da kaldığı 1916-17 yıllarında bu iddiayı düzeltti ve levhadaki metni daha kesin bir şekilde şu şekilde çevirdi: "Hacı Mustafa Paşa'nın çabalarıyla Şehid Ali Paşa'nın türbesi onarıldı" ve böylece türbeyi seçkin Türk komutanı Damat Ali Paşa'nın anıtı olarak tanımladı. Bu tanımlama, türbenin, 1683 yılında Viyana yakınlarındaki yenilgiden sonra padiiah IV. Mehmed'in emriyle Belgrad'da idam edilen Kara Mustafa Paşa'nın mezar yeri olduğu yönündeki yaygın inancı sorguladı. 1936-37 yıllarında yapılan araştırmalar ve türbedeki mezar yerinde Меhmed Delić tarafından yapılan restorasyon çalışmaları sırasında, üzerinde 1818/19 tarihli bir yazı bulunan kırık bir kapsam bulundu. Kapsamdan alınan restore edilmiş metin, yapının başlangıçta Damad Ali Paşa'nın mezar yerinde inşa edildiğini ve 1818-1819'da yeniden inşa edildiğini kanıtlıyor. 1977'de Belgrad'daki Osmanlı mimarisi üzerine yaptığı bir çalışmada Divan Đurić-Zamolo, yapının 1716-1717 yılına ait olduğunu ileri sürdü;[3] ve mimar I. Zdravković de bu görüşe katıldı. Bugüne kadarki en büyük ve en ayrıntılı çalışma 1991'de Marko Popović tarafından yayınlanmış olup, türbenin 1784'te İzzet Mehmed Paşa'nın anısına dikildiğini göstermektedir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Belgrade Fortress; Welcome". 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025.
- ^ Mirjana Marković, Unknown inscription from Damad Ali-Paša`s turbeh in the Upper town of the Belgrade fortress, GGB XXXVIII, Belgrade 1991. p. 71. http://www.mgb.org.rs/images/godisnjaci/1991-XXXVIII/061-070Godisnjak%20grada%20Beograda%201991.pdf[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Divna Đurić-Zamolo, Belgrade as an oriental town under the Turks 1521–1867, Belgrade 1977. p. 75.
- ^ Маrko Popović, The turbeh in the Upper town of the Belgrade fortress, GGB XXXVIII, Belgrade 1991. p. 61. http://www.mgb.org.rs/images/godisnjaci/1991-XXXVIII/061-070Godisnjak%20grada%20Beograda%201991.pdf[ölü/kırık bağlantı]
| Otorite kontrolü |
|
|---|
