Dandan Oilik
Çince (basitleştirilmiş): 丹丹乌里克; Çince (geleneksel): 丹丹烏里克; pinyin: Dāndānwūlǐkè | |
 Dandan-Uiliq Budist Tapınağı kalıntıları | |
  Dandan Oilik China haritasındaki konumu. | |
| Konum |  Çin |
|---|---|
| Bölge | Çira İlçesi'nin kuzeyi, Hotan ili, Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
| Koordinatlar | 37°46′28.5″K 81°4′23″D / 37.774583°K 81.07306°D |
Dandan Oilik (Çince (basitleştirilmiş): 丹丹乌里克; Çince (geleneksel): 丹丹烏里克; pinyin: Dāndānwūlǐkè), ayrıca Dandān-Uiliq, kelime anlamı ile "fildişinden evler", Çin'in Taklamakan Çölü'nde, günümüzün Sincan Özerk Bölgesi olan Hotan'ın kuzeydoğusunda, Hotan ve Keriya nehirleri arasında yer alan terk edilmiş tarihi bir vaha şehri ve Budist sitesidir.[1] Merkezi site 4,5 km2 bir alanı kaplamaktadır; büyük vaha 22 km2'lik bir alana yayılır. Alan, İpek Yolu'nun güney kolu boyunca,[2] altıncı yüzyıldan sekizinci yüzyılın sonunda Tibet ilerlemesinden önce terk edilinceye kadar gelişti.
Dandan Oilik, 1896'da başlayan bir dizi yabancı kaşif tarafından yeniden keşfedilmiş ve kısmen kazılmıştır ve el yazmaları, sıva kabartmaları, boyalı ahşap paneller ve duvar resimleri gibi zengin buluntular ortaya çıkarmıştır. Sitenin çoğu araştırılmamış olmasına rağmen 2006 yılında ayrıntılı bir kazı gerçekleştirilmiştir. Dandan Oilik şu anda halka kapalıdır.[3][4]
Yeniden keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]Yer değiştiren kumların altında bin yıldan uzun bir süre boyunca terk edili kaldıktan sonra, Dandan Oilik 1896'da İsveçli kaşif Sven Hedin tarafından yeniden keşfedildi. Çantalarını Hotan'da bırakarak, Hedin, 14 Ocak 1896'da dört adam, üç deve ve iki eşek ile birlikte elli gün sürecek bir uzun yolculuğa çıktı. Beş gün sonra parti, zaman zaman elli ayak yüksekliğe kadar yükselen tepeler arasında doğuya doğru ilerleyen Beyaz Yeşim Nehri'nden ayrıldı. Hedin ve ekibi, Hotan'dan ayrıldıktan on gün sonra, canlı ılgınlar veya su kaynaklarına işaret eden kavakların bulunduğu kum tepeleri arasındaki "geçitler"den geçerek eyersiz develerini "Taklamakan'ın Gömülü Şehri"ne doğru sürdüler.[5][6]
Sitede yüzlerce ahşap evin izlerini, duvarları kazıkla sabitlenmiş saz demetlerinden inşa edilmiş bir "Buda Tapınağı"nı, toprak sıva ve duvar resimlerinde - diz çökmüş kadınlar, Fars giysileri giyen bıyıklı erkekler, hayvanlar ve dalgalarda sallanan tekneler; çözülemeyen karakterlere sahip kağıt parçaları; gerçek boyutlu bir alçı ayağı; ve bir dizi Buda resmi buldular. İki ila iki buçuk mil uzunluğundaki bir alana yayılan harabelerin çoğu yüksek tepelerin altına gömülmüştü. Hedin kazıların "çaresiz iş" olduğunu, kumun kazılan her şeyi derhal doldurduğunu ve tüm tepelerin kaldırılmasını gerektirdiğini belirtti; ayrıca, antik çağlardan kalmasına rağmen, develer ve eşekler hala bir zamanlar inşaatta kullanılan sazları "zevkle tüketmekteydi".[5] Şehrin genel planını kurtaramasa da, Hedin bahçelerin izlerini, antik caddeleri gösteren kavak sıralarını ve antik kayısı ve erik ağaçlarının kalıntılarını buldu, bu da "Tanrı'nın lanetine uğramış bu şehrin duvarları, çöldeki bu ikinci Sodom, antik çağlarda güçlü bir dere olan - Keriya-daria tarafından erozyona uğramıştı".
Aurel Stein
[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık 1900'de, Hotan'da, Dandān-Uiliq olarak bilinen bir siteden Brahmi alfabesinde yapılmış sıva kabartmaları, kağıt belgeler ve duvar resimleri parçalarını getiren "güvenilir "bir hazine arayıcısı"" tarafından harekete geçirilecek olan Aurel Stein, kazılara başlamak için iki rehber ve otuz işçiden oluşan bir ekibin eşliğinde Hedin'in izinden gitti.[7][8] Konutlar ve bir dizi Budist tapınağı da dahil olmak üzere (Stein tarafından D. I ila D. XVII olarak etiketlenmiş) bir dizi yapı ortaya çıkardı. D. II, sadece üst üste yerleştirilmiş merkezi bir dikdörtgen platforma ve ayağının hayatta kaldığı kalıplanmış bir lotus heykeli tabanına sahipti; çevresindeki geçit Stein tarafından parikrama (sünnet ritüeli) için hizmet alanı olarak tanımlandı. Bitişik küçük bir binada, Stein'ın bir katır üzerine taşıdığı ve günümüzde British Museum'da bulunan başsız bir Buda vardı; posta benzeri çağdaş yumuşak bir deriden yapılan ve chāruks olarak adlandırılan geniş bot giyen başka bir başsız figürün Türkistan tarafından bir ırkı, temsil ettiği düşünülmektedir. Oturmuş bir figürün Kubera'yı temsil ettiği düşünülmektedir. Ayrıca, bir Buda, atlılar ve çiçeklerle dolu lotus zeminine karşı su havuzunda çıplak bir şekilde dans eden bir kız, mücevherlerle ve stratejik olarak yerleştirilmiş asma yapraklarıyla süslenmiş duvar resimleri de bulundu.
Kağıt, tahta tabletler ve çubuklara çeşitli alfabelerde yazılmış belgeler arasında Budist metinleri vardı; iki alıcısının on ay sonra bile ödeme yapamamasından sonra bir eşeğinin kurtarılması için yazılmış bir dilekçe; haydutların saldırısından sonra tahıl ve zorla çalıştırma taleplerinden muafiyet dilekçesi; ordu için okların yapımında kullanmak bıldırcın tüyleri için bir talep; kredi kayıtları; David Samuel Margoliouth tarafından 718'e tarihlenmiş önemli bir erken Yahudi-Pers belgesi, ağırlıklı olarak koyun satışı, haksız muamele şikayetleri ve bir kızın öğretimi ile ilgili gibi görünen belgeler de bulundu.[7][9] Aurel Stein belgeyi İngilizceye çevirdi.[10]
Sonraki keşif gezileri
[değiştir | kaynağı değiştir]1905'te coğrafyacı Ellsworth Huntington, Dandan Oilik'i ziyaretinde, bir zamanlar bölgede yer alan ancak artık kurumuş bir nehrin varlığını ortaya koydu.[11][12] 1928'deki Emil Trinkler ve Walter Bosshard'ın ziyaretinden Sincan Arkeoloji Enstitüsü tarafından 1996'da yapılan ilk incelemeye kadar yaklaşık yetmiş yıl boyunca site araştırılmadı. 1998'de Christoph Baumer sahaya bir keşif başlattı ve daha fazla araştırma yaptı.[13] 2002 yılında, Sincan Kültürel Eserler Bürosu, Sincan Arkeoloji Araştırma Enstitüsü ve Japonya'daki Bukkyo Üniversitesi Niya Araştırma Enstitüsü'nden ekipler tarafından ortak bir keşif, duvar resimleriyle bezeli yeni bir Budist tapınağı keşfetti. Bu yapı daha sonra kazıldı ve resimlerin otuz kadarı ayrıldı ve Ürümçi'ye götürüldü. Bu resimlerde oturan Budalar, Bin Buda geleneğinde ait figürler, bodhisattvalar, benekli dağlarda atlılar ve İran Saka dilinde bir yazıt yer almaktadır. 2006 yılında, kültürel önemine istinaden, Dandan Oilik, Devlet Kültürel Miras Yönetimi tarafından Ulusal Düzeyde Korunan Önemli bir Tarihi ve Kültürel Bölge olarak listelenmiştir.[14]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Antik Hotan BLER2 AKV1 FP246 FIG28 -
Antik Hotan BLER2 AKV1 FP246 FIG29 -
Antik Hotan BLER2 AKV1 FP246 FIG31 -
Antik HotanBLER4 AKV2 PLII FOTOĞRAF -
Antik Hotan BLER4 AKV2 PLIII FOTOĞRAF -
İbranice-Farsça mektup BLI7 OR8212166R1 1
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith. Serindia Publications, Inc. 2004. s. 158. 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Boulnois, Luce (2005). Silk Road: Monks, Warriors & Merchants. Hong Kong: Odessey Books & Guides. ss. 184, 400. ISBN 962-217-721-2.
- ^ Xinjiang: China's Central Asia. Odyssey: Airphoto International Ltd. 2012. ss. 392-8. ISBN 978-962-217-790-1.
- ^ "Painted wooden panel showing riders with bowls". British Museum. 6 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
- ^ a b Through Asia. Methuen. 1898. ss. 798-802.
- ^ "Following in the Footsteps of Xuanzang: Aurel Stein and Dandān-Uiliq". Digital Silk Road Project. 19 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2012.
- ^ a b Ancient Khotan: detailed report of archaeological explorations in Chinese Turkestan. Oxford University Press. 1907. ss. 236-303; 521-536; 571-574; 577; 590.
- ^ Sir Aurel Stein: Archaeological Explorer. University of Chicago Press. 1977. ISBN 0-226-53177-5.
- ^ From Yuan to Modern China and Mongolia: The Writings of Morris Rossabi. Brill. 28 Kasım 2014. ss. 292-. ISBN 978-90-04-28529-3. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Ancient Khotan: Detailed Report of Archaeological Explorations in Chinese Turkestan. Clarendon Press. 1907. ss. 572-.
- ^ Zhang Yuzhong (2008). "A Newly Discovered Buddhist Temple and Wall Paintings at Dandan-Uiliq in Xinjiang". Journal of Inner Asian Art and Archaeology. Brepolis. 3: 157-170.
- ^ Huntington, Ellsworth (1906). "The Rivers of Chinese Turkestan and the Desiccation of Asia". The Geographical Journal. Royal Geographical Society. 28 (4): 363.
- ^ Southern Silk Road: in the Footsteps of Sir Aurel Stein and Sven Hedin. Bangkok: Orchid Press. 2003. ss. 71-90.
- ^ "国务院关于核定并公布第六批全国重点文物保护单位的通知". State Administration of Cultural Heritage. 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2012.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dandan Oilik Site - Report of the Sino-Japanese Joint Expedition (Çince). Pekin: Cultural Relics Press. 2009. s. 335. ISBN 978-7-5010-2864-1.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Stein - Eski Hotan: Dandān-Uiliq 18 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Uluslararası Dunhuang Projesi )
