Dansöz

Dansöz veya çengi, oryantal dansçı kadındır. Fransızca danseuse (kadın dansçı) sözcüğünden geçmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]} Oryantal dans yapan erkeklere dansör, köçek veya zenne denir.

Oryantal dansın ana yurdu olan Arap Dünyasında bu dansa "Raks Şarkî" (رقص شرقي; doğunun dansı) veya "Raks Baladî" (رقص بلدي; Halk dansı) denilmektedir. Böylece Türkçede oryantal dans ve oryantal dansçı demek doğru olur.

Oryantal dansçılar, oryantal toplumların namus anlayışlarının bakış açısı ile giysileri ve tipik dans hareketleri yüzünden striptiz dansçısı gibi erotik dansçılar olarak algılanmıştır. Bundan dolayı profesyonel oryantal dans kariyeri yapmak isteyen kadınlara oryantal ülkelerde batılı ülkelerden çok daha nadir rastlanılır.

Tarihçe

Arap-Fars kültürüne ait rakkaseler Selçuklu ve Osmanlı zamanında önce saray çevrelerini, daha geç dönemlerde de konak sahiplerini eğlendirmiştir. Osmanlılar'da çengi ve köçeklerin belediyeden izinli teşkilatları olmuştur. Kol denilen dansçı grublarına kolbaşı denilen bir kişi yardımcısı ile birlikte yöneticilik yapar, 12 dansçıyı yönetirdi. Bunların yanında her kolda sıracı denilen dört kişilik bir saz grubu bulunurdu. Kolbaşı'nın görevi bugünkü menajerlerin görevi ile benzerdi. Kolbaşının evine meşkhane denirdi. Burada grubun dansçıları çalışır ve dansçı olmak isteyenler eğitim görürdü. Düğün, kına gecesi veya diğer bir eğlence düzenlemek isteyen kolbaşı ile pazarlık yapardı.

1857 yılında çıkarılan Köçekliğin ilgasına dair kanun köçekliği yasadışı hale getirmiş ama çengileri kapsamına almamıştır. Buna rağmen Tanzimat döneminde Fransız usulü varyete gibi bazı batı tarzı eğlencenin moda olması ile çengi kolları varlıklarını koruyamayıp dağılmıştır.

Bugün çengi adı çengane/çingane şeklinde varlığını Sulukule'de sürdürmektedir.

Ayrıca bakınız

Geyşa/Geygi

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Dansöz ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Osmanlı'da çengi geleneği hakkında makale/Radikal gazetesi 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.