Deodorant
Deodorant, vücudun koltuk altı, ayak ve diğer bölgelerinde terlemenin bakteriyel arzından kaynaklanan vücut kokusunu önlemek için vücuda uygulanan bir maddedir. Deodorantların, ter önleyicilerinin bir alt grubu, ter bezlerini etkileyerek kokuyu etkiler ve terlemeyi önler.
Ter önleyiciler tipik olarak koltuk altlarına uygulanırken deodorantlar vücut spreyleri şeklinde ayaklarda ve diğer alanlarda da kullanılabilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Gıda ve İlaç İdaresi, deodorantların çoğunu kozmetik olarak sınıflandırmakta ve kontrol etmektedir. Ancak antiperspiranları Tezgah üstü piyasa olarak sınıflandırmaktadır.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1888'de ilk ticarî deodorant olan Mum, Pensilvanya, Philadelphia'da Amerikan mucidi Edna Murphey tarafından geliştirilmiş ve patent sahibi olmuştur, ancak adı tarihi kayıtlarda geçmemektedir.[2] Küçük şirket 1931 yılında [[Bristol-Myers tarafından satın alındı ve 1940'ların sonlarında Helen Barnett Diserens tarafından yeni icat edilen tükenmez kalem üzerine bir koltukaltı aplikatörü geliştirdi.[3][4]
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan terlemesi sıcak ve nemli ortamlarda gelişen bakterilerce fermente edilinceye kadar aslında büyük oranda kokusuzdur. İnsan kolu, insan vücudunun yüzeyinde en sıcak alanlar arasında bulunur ve ter bezleri, nem sağlayıp dışarı atıldığında önemli bir soğuma etkisine sahiptir. Yetişkin koltuk altı kolları alkalinli pH sabunuyla yıkandığında cilt asit kaplamasını (pH 4.5 - 6) arası kaybeder ve cilt pH'sını yükselterek cilt bariyerini keser.[5]
Sağlığa etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Zirkonyum içeren bir deodorant kullanıldığında, bazı kişilerde ciltte alerji ve koltuk altlarında Granülomatozis görülmüştür.[6] Propilen glikol ile Antiperspirant, koltuk altına uygulandığında tahrişe neden olabilir ve antiperspirananttaki diğer bileşenlere hassaslaşmayı teşvik edebilir.[7] Sentetik olarak yapılmış Potasyum alum içeren deodorant kristallerinin cilt için zayıf bir tahriş edici olduğu bulundu.[8]
Zararları
[değiştir | kaynağı değiştir]Alüminyum içeren deodorantların meme kanseri gibi çeşitli kanser türlerini tetiklediği veya alüminyumun vücutta birikerek dışarı atılmaması konusunda bilim insanları tarafından uyarılar yapılmaktadır. Türk Dermatoloji Derneği Üyesi Prof. Dr. Önder: "Bu ürünlerin bir kısmının, bilim insanları arasında meme kanserine neden olabildiği yönünde tartışmalara yol açan 'alüminyum' içerdiğini anlatarak, alüminyumun kanser yaptığına ilişkin şu ana kadar kesin kanıt yok. Direkt kanser yapıcı etkisi henüz kanıtlanmış değil. Belki tıraştan hemen sonra bu ürünlerin kullanımından kaçınılmalı. Çünkü ciltte kesikler olduğu için tahrişi artırabilir." diyerek insanları uyardı.
Giyim
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaygın bir antiperspirant olan aluminium zirconium tetrachlorohydrex gly, terleme ile tepki verebilir ve garnitürlerde sarı lekeler yaratabilir.[9]
Koltuk altı gömlekleri lekeleri bırakmayan antiperspiran kişilere alternatif olarak sunulmaktadır.[10][11]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
- ^ Joey Green (2004). "The Apothecary: Elixiers, Remedies, and Tonics". Joey Green's Incredible Country Store: Potions, Notions and Elixirs of the Past--and How to Make Them Today (1 ed.). Rodale Books. p. 356. ISBN 1-57954-848-2.
- ^ Digest, Editors at Reader's (June 2, 2015). 99 Cent Solutions 20 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Readers Digest. p. 152. ISBN 9781621452386. Retrieved June 11, 2015
- ^ Socol, Garrett (December 5, 2011). Gathered Here Together 4 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ampersand Books. p. 62. ISBN 9780984102587. Retrieved June 11, 2015.
- ^ Kuehl BL, Fyfe KS, Shear NH (March 2003). "Cutaneous cleansers". Skin Therapy Lett. 8 (3): 1–4. PMID 12858234 24 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kleinhans D, Knoth W (July 1976). "[Granulomas of axillae (zirconium?) (author's transl)]". Dermatologica. 152 (3): 161–7. PMID 939343 24 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Agren-Jonsson S, Magnusson B (1976). "Sensitization to propantheline bromide, trichlorocarbanilide and propylene glycol in an antiperspirant". Contact Dermatitis. 2 (2): 79–80. doi:10.1111/j.1600-0536.1976.tb02989.x. PMID 1017183 24 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Gallego H, Lewis EJ, Crutchfield CE 3rd (July 1999). "Crystal deodorant dermatitis: irritant dermatitis to alum-containing deodorant". Cutis. 64 (1): 65–6. PMID 10431678 24 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Mastering The Undershirt" 18 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. AskMen.com.
- ^ Laden, Karl (1999). Anti-Perspirants and Deodorants, Second Edition. CRC Press. ISBN 978-0-8247-1746-9.
- ^ Cobb, Linda (2002). How the Queen Cleans Everything. SImon and Schuster. p. 289. ISBN 978-0-7434-5145-1.
