Depolimerizasyon
Depolimerizasyon, bir polimerin bir monomere veya monomer karışımına dönüştürülmesi işlemidir.[1] Bu süreç, entropideki bir artışla yönlendirilir.
Tavan sıcaklığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Polimerlerin depolimerleşme eğilimi, tavan sıcaklıkları ile gösterilir. Bu sıcaklıkta, polimerleşme entalpisi, büyük bir molekülün monomerlere dönüşmesiyle kazanılan entropiye eşitlenir. Tavan sıcaklığının üzerinde, depolimerleşme hızı, polimerleşme hızından daha yüksek olur ve bu da söz konusu polimerin oluşumunu engeller.[2]
| Polimer | Tavan sıcaklığı (°C)[3] | Monomer |
|---|---|---|
| Polietilen | 610 | CH2=CH2 |
| Poliizobüten | 175 | CH2=CMe2 |
| Poliizopren (Doğal kauçuk) | 466 | CH2=C(Me)CH=CH2 |
| Pleksi | 198 | CH2=C(Me)CO2Me |
| Polistiren | 395 | PhCH=CH2 |
| Teflon | 1100 | CF2=CF2 |
Uygulamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Depolimerizasyon, yaygın olarak görülen bir süreçtir. Besinlerin sindirimi, proteinler gibi makromoleküllerin depolimerizasyonunu içerir. Polimer geri dönüşümü ile de ilgilidir. Bazen depolimerizasyon düzenli bir şekilde gerçekleşir ve temiz monomerler geri kazanılıp yeni plastik yapımında kullanılabilir. Polietilen gibi diğer durumlarda ise depolimerizasyon bir ürün karışımı verir. Bu ürünler, polietilen için etilen, propilen, izobütilen, 1-heksen ve heptandır. Bunlardan sadece etilen, polietilen üretimi için kullanılabilir, bu nedenle diğer gazlar etilene dönüştürülmeli, satılmalı veya başka bir şekilde imha edilmeli ya da diğer ürünlere dönüştürülerek bertaraf edilmelidir.[4]
Depolimerizasyon ayrıca biyokütleden kimyasal madde ve yakıt üretimi ile de ilişkilidir. Bu durumda tipik olarak reaktifler gereklidir. Basit bir örnek, suyun etkisiyle selülozların glukoza hidrolizidir. Genellikle bu işlem bir asit katalizörü gerektirir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Depolymerization 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IUPAC Goldbook
- ^ Carraher Jr; Charles E (2010). "7". Introduction of Polymer Chemistry. 2nd. New York: CRC Press, Taylor and Francis. s. 224. ISBN 978-1-4398-0953-2.
- ^ Stevens, Malcolm P. (1999). "6". Polymer Chemistry an Introduction. 3rd. New York: Oxford University Press. ss. 193-194. ISBN 978-0-19-512444-6.
- ^ Nisar, Jan; Ali, Mukhtiar; Ahmad Awan, Iftikhar (2011). "Catalytic thermal decomposition of polyethylene by pyrolysis gas chromatography". Journal of the Chilean Chemical Society. 56 (2). ss. 653-655. doi:10.4067/S0717-97072011000200006
.
- ^ "Glossary of basic terms in polymer science (IUPAC Recommendations 1996)" (PDF). Pure and Applied Chemistry. 68 (12). 1996. ss. 2287-2311. doi:10.1351/pac199668122287. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi5 Şubat 2025.
