Depozito iade makinesi
Depozito iade makinesi veya ters satış makinesi (İngilizce: Reverse vending machine (RVM)), bir kişinin kullanılmış veya boş bir cam, plastik şişe veya alüminyum kutuyu, bir ödül karşılığında içine atarak geri dönüşüm için depolanmasını sağlayan makinedir. Geri dönüştürülebilir ambalaj makineye atıldıktan sonra sıkıştırılır, ayrıştırılır ve şişe veya kutu üzerindeki evrensel ürün kodu kullanılarak ons sayısına, malzemelere ve markaya göre analiz edilir.[1][2] Ürün tarandıktan ve onaylandıktan sonra sıkıştırılır ve sınıflandırılmış malzeme için uygun depolama alanına aktarılır.[3] Ürün işlendikten sonra makine, kişiyi nakit para veya kupon gibi teşviklerle ödüllendirir.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]13 Eylül 1920'de Elmer Jones ve Sue Walker tarafından, atılan ambalajdan sonra madenî para iadesi gerçekleştiren bir 'Boş Konteyner İade ve Taşıma Makinesi' için ilk patent Amerika'da tescil edildi.[1] Bu makine o dönemde "Şişe İade Makinesi" (İngilizce: Bottle Return Machine, BRM) olarak anılmaktaydı.[1] İlk BRM, icat edilmesinin ve üretilen ilk patentten itibaren yaklaşık otuz yıl boyunca kullanıldı.[1] Tüm bu süreç "Wicanders from Sweden" tarafından gerçekleştirildi ve makine 1950'ler boyunca kullanıldı.[1] 1962'de Aage Tveitan tarafından geliştirilmiş bir "Otomatik Şişe İade Makinesi" kullanıma sunuldu.[1] Ardından makine, yenilikçi firma Arthur Tveitan ASA tarafından Norveç'te toplu olarak üretilip dünyaya ihraç edildi.[1]
Operasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]
Güncel makineler, diğer tanıma segmentleri yerine çağdaş "tanıma katmanı" olarak yapay zekayı kullanmaktadır.[3] Geri dönüştürülebilir öğe tarandıktan ve sistemin veri tabanıyla eşleştirildikten sonra onaylanmış bir öğe olarak kabul edilir.[3] Geri dönüştürülebilir maddeler, hızlı bir şekilde işlenir ve ezilerek boyutları küçültülür, şişelerin içindeki sıvıların sızmasını önlemek ve makinenin depolama kapasitesini artırmak amacıyla işlem tamamlanır.[3] Ayrıca, tekrar doldurulabilir kaplar (refillable containers) manuel olarak işlenir ve şişeleme firmalarına iade edilir.[3] New York City Housing Authority'nin bir çalışmasına göre, katılımcılar depozito iade makinelerinin geri dönüşüm ve kullanım kolaylığı açısından daha esnek bir seçenek olduğunu bildirmiştir.[3] Bu makineler, insanların parasal teşvikler sayesinde geri dönüşüm girişimlerine katılımını artırarak döngüsel ekonomiye katkıda bulunan bir unsur olarak da görülmektedir.[3]
Avantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Makinenin çeşitli çevresel ve ekonomik faydaları vardır. Bir kişi, plastik şişe gibi atıklarını bertaraf ederek parasal bir kazanç veya başka ödüller kazanabilir.[4] Bu ekonomik fayda, insanların atıklarını doğru şekilde bertaraf etmeleri için bir teşviktir.[4] Çöp sahalarına 2018 yılında 27 milyon ton plastik atıldığı düşünüldüğünde, depozito iade makinesi uygun bir bertaraf yöntemi sunarak bu durumla mücadele etmeye yardımcı olmaktadır.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "Reverse Vending History". Reverse Vending Machines – RVM Systems (İngilizce). 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.
- ^ "Reduce, Reuse, Recycle with the Reverse Vending Machine – USC Viterbi School of Engineering". illumin.usc.edu. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.
- ^ a b c d e f g h Amantayeva, A.; Alkuatova, A.; Kanafin, I.; Tokbolat, S.; Shehab, E. (1 Mayıs 2021). "A systems engineering study of integration reverse vending machines into the waste management system of Kazakhstan". Journal of Material Cycles and Waste Management (İngilizce). 23 (3): 872-884. doi:10.1007/s10163-020-01161-9. ISSN 1611-8227. 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Ekim 2024.
- ^ a b Sambhi, Shilpa; Dahiya, Preeti (1 Haziran 2020). "Reverse vending machine for managing plastic waste". International Journal of System Assurance Engineering and Management (İngilizce). 11 (3): 635-640. doi:10.1007/s13198-020-00967-y. ISSN 0976-4348.
- ^ US EPA, OLEM (12 Eylül 2017). "Plastics: Material-Specific Data". www.epa.gov (İngilizce). 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.