Devlet sınırları
Devletin sınırları, siyasi sınırlar ve coğrafi koşullar tarafından belirlenir; bu sınırlar, devletin topraklarını şekillendirir ve devletin siyaseti ile ekonomisini etkiler.[1] Devlet sınırları altı kategoriye ayrılır: kompakt, uzatılmış veya ince uzun, parçalanmış, çıkıntılı, delikli ve bileşik veya karmaşık.[2][3][4]
Kompakt bir devlette, merkezin herhangi bir sınıra olan uzaklığı önemli ölçüde değişmez. Harvard Üniversitesi profesörü Derwent Whittlesey (1939), ideal devletin ince uzun değil, kompakt ("kalın") olması gerektiğini öne sürmüştür.[5] Polonya kompakt bir devlete örnektir.[1] Kompakt bir devletin sınırlarını savunmak daha kolaydır ve genel olarak kara ve demir yollarını sağlamak daha basittir.[6]
Uzatılmış veya ince uzun bir devlet, bir yönde diğerine göre çok daha uzun olur.[2] Norveç ve Şili ince uzun devletlere örnektir.[1] Uzun bir devletin savunması ve ulaşımı daha zor olabilir.[6]
Parçalanmış bir devlet, birbirine bağlı olmayan birkaç toprak parçasına sahiptir. Filipinler, Endonezya ve Fiji parçalanmış devletlere örnektir.[1]
Çıkıntılı bir devletin ana topraklarından uzanan bir uzantısı bulunur.[3] Tayland çıkıntılı bir devlete örnektir.[1]
Delikli bir devlet, tamamen başka bir devleti çevreler. Güney Afrika Cumhuriyeti, Lesotho'yu tamamen çevrelediği için delikli bir devlettir.[3]
Bileşik veya karmaşık devletler, birden fazla kategoriye ait özellikler taşır. Örneğin, Kıtasal Amerika Birleşik Devletleri kompakt bir yapıdayken, Amerika Birleşik Devletleri’nin tamamı (Alaska ve Hawaii dahil) parçalanmış bir devlettir.[2]
-
Kompakt (Polonya) -
Uzatılmış (Şili) -
Parçalanmış (Fiji) -
Çıkıntılı (Tayland) -
Delikli (Güney Afrika)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Marsh, Meredith; Alagona, Peter S. (2018). AP Human Geography. Barron's Educational Series Inc. ss. 173-181. ISBN 978-1-4380-1068-7.
- ^ a b c Pradeep Sharma (2007). Economic Political Geography. Discovery Publishing House. ss. 278-283. ISBN 978-81-8356-196-9. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025.
- ^ a b c Rosenberg, Matt. "Bir Devletin Şekli, Kaderini ve Ekonomisini Etkileyebilir". ThoughtCo. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019.
- ^ De Blij, Harm. J.; Muller, Peter. O. (2010). Global Geography. John Wiley & Sons, Inc. Hoboken. s. 528. ISBN 9780470553039.
- ^ Maier, Charles S. (2016). Once Within Borders: Territories of Power, Wealth, and Belonging Since 1500. Harvard University Press. s. 260. ISBN 9780674059788.
- ^ a b White, C. Langdon; Renner, George T. (1957). College geography: natural environment and human society
. New York, Appleton-Century-Crofts. ss. 596-599. OCLC 295741.
