Dinyeper

Dinyeper
	Dinyeper nehrinin Kiev'den görünümü.
Konum
Ülke(ler)	Rusya ; Belarus ; Ukrayna
Genel bilgiler
Kaynak	Valday Dağları, Rusya
Kaynak rakımı	220 m
Ağız	Karadeniz
Uzunluk	2.290 km
Havza alanı	516.300 km²
Debi	1.670 m³/s

Dinyeper veya Özi (Rusça: Днепр, Dnyeper; Beyaz Rusça: Дняпро, Dniapro, [dnʲa'pro]; Ukraynaca: Днiпро, Dnipro, [dnʲi'pro]; Türkçe: Özi; Kırım Türkçesi: Özü), Rusya ile Ukrayna topraklarının bir kısmını sulayan bir nehir.^[1] İdil ve Tuna'dan sonra Avrupa'nın üçüncü uzun nehridir. 2290 km uzunluğundaki bu nehir, Valday Dağları yaylasının güneyinden doğar, Smolensk'e ulaşır, Belarus'a girer, bu cumhuriyetin doğu kısmından geçerek Ukrayna'ya ulaşır.^[2] Soldan Desna Irmağı ile birleşen nehir, Kiev'e geçer. Daha sonra Dinyeper Yaylası'nı bir eğri çizerek dolaşır ve kıyı dilinin kısmen kapattığı bir haliç meydana getirerek Odessa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülür. Dinyeper, Volhıya kütlesinin sert kayalıklardan meydana gelmiş bir bölgesini aşar.

Nehrin rejimi Doğu Avrupa akarsularının rejimindendir. Kışın don sebebiyle suları azalır, ilkbaharda büyük bir artış gösterir. Yazın ise yoğun buharlaşma sebebiyle suları azalır. Önemli bir hidroelektrik kaynağıdır. En önemli kolları Brezine (585 km), Pripyat (Pripet 790 km), Teterev (365 km), Ingulets (550 km), Desna (1180 km), Psel (800 km)'dir.

Dinyeper (eski ismi Danapris'tir) sözcüğünün kökeni Türk Dınporis sözcüğünden gelir. Türk "tın" (yavaş) ve "boris" (dolambaçlı).^[3]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Dnyeper Nehrinin Türkçedeki Adı ve İzahı Gereken 2500 Yıl, Doç.Dr. Osman Karatay [1]19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
^ n.a., n.a. (2013). Historical dictionary of Ukraine (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878457.
^ Budaqov B.Ə., Qeybullayev Q. Ə. Вопросы тюркской этнонимии в трудах М. З. Закиева // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. Yer elmləri seriyası. 1988, № 3, s. 128.

Wikimedia Commons'ta Dinyeper ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

[coğ1-1] Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.

[UkraynaSözlüğü-2] .a., n.a. (2013). Historical dictionary of Ukraine (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878457.

[3] Budaqov B.Ə., Qeybullayev Q. Ə. Вопросы тюркской этнонимии в трудах М. З. Закиева // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. Yer elmləri seriyası. 1988, № 3, s. 128.

[1]

[2]

[3]

g t d Dinyeper Nehri
Kolları¹	Drut Berezina Soj Pripyat Teteriv İrpin Desna Stuhna Trubizh Ros Tiasmyn Supii Zolotonoshka Sula Psyol Vorskla Oril Samara Konka Bilozerka Bazavluk Rohachyk Inhulets
Baraj Gölleri	Kyiv Kaniv Kremenchuk Kamianske Dnieper Kakhovka
Hidroelektrik Santraller	Dnieper Kakhovka Kaniv Kyiv HPP Kyiv PSP Kremenchuk Middle Dnieper
Kanallar	Kuzey Kırım Dnieper - Donbas Main Kakhovka Magistrale Dnieper - Kryvyi Rih Dnieper - Inhulets
Şehirler	Dorogobuj Smolensk Mogilyov Kiev Çerkası Dnipro
¹ İtalik sol kolları gösterir