Disülfür diklorür
Disülfür diklorür S
2Cl
2 formüllü kükürt ve klor bileşiğidir.[1][2]
Bu bileşik için kükürt monoklorür (ampirik formülü SCl tarafından ima edilen isim) de denebilir. Yapı bakımından hidrojen peroksite benzer.
Sentez, temel özellikler, reaksiyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Saf disülfür diklorür, su ile reaksiyonu nedeniyle havada duman oluşturan sarı bir sıvıdır:
- 16 S2Cl2 + 16 H2O → 8 SO2 + 32 HCl + 3 [[S8]]
Elementel kükürtün kısmi klorlanması ile sentezlenir. Reaksiyon, oda sıcaklığında kullanılabilir oranlarda gerçekleşir. Laboratuvarda, klor gazı elementel kükürt içeren bir şişeye yönlendirilir. Disülfür diklorür oluştuğu için, içerik altın sarısı bir sıvı haline gelir:[3]
- S8 + 4 Cl2 → 4 S2Cl2 ΔH = −58.2 kJ/mol
Fazla klor, sıvının daha az sarı ve daha turuncu-kırmızı olmasına neden olan kükürt diklorür üretir:
- S2Cl2 + Cl2 ↔ 2 SCl2 ΔH = −40.6 kJ/mol
Reaksiyon geri dönüşümlüdür ve bekletildiğinde SC1 2 disülfür diklorüre geri dönmek için klor serbest bırakır. Disülfür diklorür, kısmen polisülfanların oluşumunu yansıtan büyük miktarlarda kükürtü çözme yeteneğine sahiptir:
- S2Cl2 + n S → S2+nCl2
Saf disülfür diklorür, sarı-turuncu sıvının fazla elemental kükürt üzerine damıtılmasıyla elde edilir.
S2Cl2, aynı zamanda tiyofosgen sentezinde CS2 'nin klorlanması sonucu ortaya çıkar.
Tepkimeler
[değiştir | kaynağı değiştir]S2Cl2 sülfür dioksit ve elemental kükürte hidrolize olur. Hidrojen sülfür ile muamele edildiğinde, aşağıdaki idealize edilmiş formülde belirtildiği gibi polisülfanlar oluşur:
- 2 H2S + S2Cl2 → H2S4 + 2 HCl
Amonyak ile reaksiyona girerek heptasülfürimid (S7NH) ve ilgili S-N halkalarını verir.
Uygulamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]S2Cl2 bağları oluşturmak için kullanılmıştır. Alüminyum klorür (AICI3) varlığında benzen ile difenil sülfür vermek için reaksiyona girer.
- S2Cl2 + 2 C6H6 → (C6H5)2S + 2 HCl + 1/8 S8
60 °C'de etilen ile reaksiyona sokularak hardal gazı hazırlamak için de kullanılır.
- S2Cl2 + 2 C2H4 → (ClC2H4)2S + 1/8 S8
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Holleman, A. F.; Wiberg, E. Inorganic Chemistry Academic Press: San Diego, 2001. 0-12-352651-5.
- ^ R. J. Cremlyn An Introduction to Organosulfur Chemistry John Wiley and Sons: Chichester (1996). 0-471-95512-4
- ^ F. Fehér "Dichlorodisulfane" in Handbook of Preparative Inorganic Chemistry, 2nd Ed. Edited by G. Brauer, Academic Press, 1963, NY. Vol. 1. p. 371.