Doğan Tekeli
| Doğan Tekeli | |
|---|---|
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1929 Isparta |
| Aile | İlhan Tekeli (kardeşi) |
| Çalışma ve başarıları | |
| Ünlü yapıtları | İzmir Konak Sitesi Konya Belediye Binası Adıyaman Hükûmet Konağı Rumelihisarı Çevre Düzenlemesi İstanbul Manifaturacılar Çarşısı Yeni Delhi TC Büyükelçiliği Stad Oteli (Ankara) Antalya Müzesi Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Danıştay binası Antalya Havalimanı Dış Hatlar Terminali |
| Ödül(leri) | Mimar Sinan Büyük Ödülü |
Doğan Tekeli (d. 1929, Isparta), Türk mimar.
Sami Sisa ile birlikte Tekeli-Sisa Mimarlık Ortaklığı'nı kurmuş ve ortağı ile katıldığı mimari proje yarışmalarında kariyeri boyunca 28'i birincilik ödülü olmak üzere sayısı 60'ı aşkın ödüle değer görülmüştür. Türkiye modern mimarisinin önemli miraslarından birisi kabul edilen İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), en önemli eserlerindendir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ailesi, gençliği ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]1929'da Isparta'da doğdu. Babası maliye memuru, annesi ev hanımı idi.[1] Babasının işi nedeniyle çocukluk döneminde ailesi ile önce Ankara'ya, sonra İstanbul'a ve en son İzmir'e taşınıdı. Kardeşi İlhan Tekeli İzmir'de doğdu. Doğan Tekeli, ortaokul ve lise öğrenimini İzmir'de tamamladı.
İzmir Atatürk Lisesi'nden mezun olduktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi'nde mimarlık bölümünde okudu. Emin Onat'ın öğrencisi oldu. İlk projesi, 3. sınıf öğrencisi iken öğrenci arkadaşı Ergun Unaran ile gerçekleştirdiği ve ulusal bir proje yarışmasında birincilik elde eden Merkez Bankası İzmir şubesi projesi idi.[not 1][3] İki öğrenci, imza yetkileri olmadığı için yarışmaya hocaları Orhan Bolak'ın imzası ile katılabilmişti.[4] Tekeli, 1952'de yüksek mimar olarak mezun olup askerlik yapana kadar bir süre İzmir Belediyesi'nin proje bürosunda mimarlık yaptı.[5][6]
Serbest mimarlık yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Birlikte askerlik yaptıkları arkadaşı Sami Sisa ile 1954'te İstiklal Caddesi'nde Hidivyal Palas'ın çatı katında Site Mimarlık adlı mimarlık bürosunu kurdu ve çok sayıda proje gerçekleştirildi.[7] On yıl boyunca mimarlık yarışmalarına katılıp dereceler aldılar ve birincilik kazandıkları projeleri gerçekleştirdiler. 1957-1961'de ortaklığa Metin Hepgüler de katıldı.[8] Türkiye modern mimarisinin önemli miraslarından birisi kabul edilen İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), bu dönemde gerçekleştirdiği projelerdendir.[9][10]
1965'te Sami Sisa ile Tekeli-Sisa Mimarlık Ortaklığı adı ile yeniden büro kurdu. İkili uzun süre sanayi yapıları yaptı. Ankara'daki Halk Bankası, Antalya'daki havalimanı terminalleri gibi bazı yapılar için yarışmalara katılmayı da sürdürdü.
Tekeli, ortağı Sami Sisa ile birlikte katıldığı yarışmalarda kariyeri boyunca 28'i birincilik ödülü olmak üzere sayısı 60'ı aşkın ödüle değer görülmüştür.[11] Gerçekleştirilen projelerinden bazıları Rumeli Hisarı düzenlemesi, Emin Onat mezarı, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), Antalya Havalimanı 1. ve 2. Terminalleri, Antalya Bölge Müzesi, Oyak-Renault, Eczacıbaşı, Lassa ve Sanovel İlaç Fabrikaları, İş Bankası Genel Müdürlüğü, Habertürk'ün Stüdyo ve Büroları ile Sabiha Gökçen Havaalanı Yeni Terminali 'dir.[12]
Diğer çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Orhan Tekeli, serbest mimarlık çalışmalarının yanı sıra 1956'da Güzel Sanatlar Akademisi'nde asistanlık yaptı. 1957'de bir dönem Mimarlar Odası'nda başkanlık görevinde bulundu. 1961-1971 yıllarında İTÜ Maçka Teknik Okulu Mimarlık Bölümünde ders verdi. Mimarlık yaşamının ilk yirmi yıllık bölümünü ele alan D.Tekeli- S. Sisa, Projeler, Uygulamalar, 1954-1974 (1976) adlı kitabını yayımladı.
Bazı eserleri 1982 yılında Venedik Bienali'nde sergilendi. 1985-1989 arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde proje danışmanı olarak çalıştı. 1988'de Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Millî Komite üyesi seçildi, 1993'te istifa ederek üyelikten ayrıldı.[4]
Tekeli, 1994 yılına Mimarlar Odası tarafıdan Sinan Ödülü'ne (Mimarlar Odası Ulusal Mimarlık Ödülü) layık görüldü. 2000'de İTÜ tarafından fahri doktora verildi.[13]
Emeklilik yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]2012'de aktif mimarlık hayatından emekli olan Tekeli,[5] Türkiye'nin mimarlık ortamını anlattığı Mimarlık Zor Sanat (2012) adlı kitabı, kendi hayat öyküsünü anlattığı Çebiş Evi’nden Hisartepe’ye (2019) adlı otobiyografiyi yayımladı. Şubat 2021'de Doğan Tekeli, Doğan Kuban ve Doğan Hasol'la bir nehir söyleyişi "Mimar Doğan’lar…" adıyla kitaplaştı.[14]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bilgehan, Zeynep (26 Şubat 2023). "Duayen mimar Doğan Tekeli: Binalar hızlı ve alelade yapılmış". Hürriyet. Erişim tarihi: 20 Eylül 2025.
- ^ "Erdoğan Özgörkey - 30 yıllık hasret sona erdi - İzmir Dergisi - Yaşasın Dergicilik". www.izmirdergisi.com. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2025.
- ^ Akbaş, Merve (14 Nisan 2019). "Mimarlık tek değil toplumsal bir sanattır". Yeni Şafak. Erişim tarihi: 21 Eylül 2025.
- ^ a b Çınar, Esra (26 Mart 2024). "Çebiş Evi'nden Hisartepe'ye İsimli Özyaşamöyküsü Üzerine Bir İnceleme". Edebi Eleştiri Dergisi. 8 (1): 13-35. doi:10.31465/eeder.1273978. ISSN 2602-4616.
- ^ a b "Doğan Tekeli", MİM | 2. Bölüm, TRT2, 6 Ekim 202021 Eylül 2025
- ^ "Doğan Tekeli > Arkitera.com - Diyalog". v3.arkitera.com. Erişim tarihi: 20 Eylül 2025.
- ^ "Doğan Tekeli-Sami Sisa:Projeler". SALT. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ "Doğan Tekeli: Biz, yapıda geçecek hayatı..." www.mimarizm.com. 11 Ocak 2008. 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2025.
- ^ Dursun, Semra (21 Ağustos 2024). "Sessiz Sedasız Açık Hava Müzesi İMÇ". ArtDog Istanbul. 5 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2025.
- ^ Erkol, İdil (Temmuz-Ağustos 2017). "Yerel ile Evrenselin Ara Kesitinde Mimarlık: İstanbul Manifaturacılar Çarşısı". Mimarlık Dergisi. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2025.
- ^ "Doğan Tekeli". Arkitera. 5 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2025.
- ^ "Mimarlık Zor Sanat" (PDF). Yapı Kredi Yayınları.
- ^ "Doğan Tekeli". Arkiv. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ Hızlan, Doğan. "Mimarimizin 'üç Doğan'ı". 6 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Doğan Tekeli, Mim 2. bölüm, TRT2
- Doğan Tekeli, İTÜ 250. Yıl Röportajı, İstanbul Teknik Üniversitesi
- Meral Ekincioğlu, Tekeli-Sisa architectural practice from the 1960s to 2000: Construction of the design architect's professional role in modern Turkey, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü doktora tezi, 2011