Egzotik madde - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Egzotik madde türleri
  • 2 Negatif kütle
  • 3 Hayali kütle
  • 4 Yüksek basınçtaki materyaller

Egzotik madde

  • العربية
  • Deutsch
  • English
  • Français
  • हिन्दी
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • 한국어
  • Bahasa Melayu
  • Polski
  • Português
  • Română
  • Русский
  • Українська
  • اردو
  • Tiếng Việt
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.
Kaynak ara: "Egzotik madde" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR
(Eylül 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Egzotik madde, fizik alanında normlardan gelen bir sapma yaratan ve egzotik özelliklere sahip bir madde olarak tanımlanmıştır.

Egzotik madde türleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Egzotik maddenin birçok türleri vardır:

  • Egzotik fiziksel özelliklere sahip kuramsal parçacıklar. Bu parçacıklar fiziğin temel kurallarına aykırıdır. Örneğin bu parçacıkların negatif kütleye sahip olması.
  • Henüz keşfedilmeyen kuramsal parçacıklar, örneğin egzotik baryonlar. Fakat eğer keşfedilirse özelliklerinin fizik kurallarına aykırı olmayacağı düşünülüyor.
  • Çok sık karşılaşılmayan maddenin halleri, örneğin Bose-Einstein yoğunlaşması ve kuark-gluon plazma. Bu tür fiziğin genel kurallarıyla bayağı örtüşüyor.
  • Çok iyi anlaşılamayan maddenin halleri, örneğin karanlık madde.
  • Yüksek basınç altında yer alan sıra dışı maddeler.

Negatif kütle

[değiştir | kaynağı değiştir]

Negatif kütle çok garip özelliklere sahiptir. Örneğin kendisine uygulanan kuvvetin ters yönünde ivmelenebilir. Daha iyi açıklamak gerekirse, negatif eylemsiz kütle ve pozitif elektrik yüklü bir madde diğer maddelerden ters yönde ve negatif yükle ivmelenebilir ve aynı zamanda diğer maddelere pozitif yükle yaklaşabilir. Fakat, fizikte normalde zıt yükler birbirini çeker ve benzer yükler birbirini iter. Bu davranış garip sonuçlara yol açabilir: örneğin, pozitif ve negatif yüklü maddelerden oluşan bir gaz karışımının pozitif madde kısmının sıcaklığı bağ yapmadan bile artış gösterebilir. Fakat, negatif madde kısmı aynı derecede negatif sıcaklık kazanıp birbirini dengelemek zorundadır.

"Normal" madde ile sürekli çelişkiye düşen negatif kütle matematiksel olarak var ve hatta momentum veya enerjinin korunumu yasasıyla çelişmemektedir. Bu madde aynı zamanda "wormhole" oluşumu gibi bazı spekülatif teorilerde de yer almaktadır. Egzotik maddenin gerçeğe en yakın karşılığı Casimir etkisi tarafından oluşturulan pseudo-negative-pressure yoğunluğu bölgesinde görülmektedir.

Hayali kütle

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayali kütleye sahip bir kuramsal parçacık daima ışıktan daha hızlı hareket eder. Bu parçacıklar "takyon" diye adlandırılır. Fakat, bu parçacıkların varlığı henüz kanıtlanamamıştır.

E = m ⋅ c 2 1 − | v | 2 c 2 {\displaystyle E={\frac {m\cdot c^{2}}{\sqrt {1-{\frac {\left|\mathbf {v} \right|^{2}}{c^{2}}}}}}} {\displaystyle E={\frac {m\cdot c^{2}}{\sqrt {1-{\frac {\left|\mathbf {v} \right|^{2}}{c^{2}}}}}}}

Eğer kalan kütle m {\displaystyle m} {\displaystyle m} hayali ise buda paydanın da hayali olduğunu kanıtlıyor. Çünkü total enerji ölçülebilir ve gerçek olmak zorunda. Sonuç olarak kök içinde yalan değer negatif olmak zorunda. Bu da sadece v c'den daha büyük değerlere sahip olduğunda gerçekleşiyor. Gregory Benford'un da gösterdiği gibi, özel göreliliğe göre takyonlar eğer var iseler zamanda geriye yolculuk için kullanılabilir. Zamanda yolculuk fiziksel olmayan bir etkinlik olarak görüldüğünden dolayı, fizikçiler bu maddenin ya var olmadığını ya da var olsa bile normal madde ile iletişime geçemeyeceğini düşünüyor.

Kuantum alan teorisinde, hayali kütle takyon yoğunlaşmasına neden olur.

Yüksek basınçtaki materyaller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek basınçta, klasik kimyaya göre NaCl ve arta kalan klorin veya sodyum ile "yasaklı" bileşikler oluşturur, örneğin Na3Cl ve NaCl3. Kuantum mekanik teorisi hesaplamaları başka bileşiklerinde oluşabileceğini ön görüyor, örneğin NaCl7, Na3Cl2, Na2Cl ve Na3Cl. Bu maddeler termodinamiksel olarak yüksek basınçta stabil durumdalar. Sonuç olarak derin okyanuslar gibi yüksek basınç alanlarında doğal çevrede bulunabilme ihtimalleri var.

Bu maddeler ayrıca potansiyel olarak çok işe yarar özelliklere sahiptir. Örneğin, Na3Cl iki boyutlu bir metal, saf sodyum ve tuz tabakasına sahiptir yani elektriği iyi iletir. Sodyum tabakası iletken olarak davranırken tuz tabakası izolatör olarak davranır.

  • g
  • t
  • d
Maddenin hâlleri
Hâl
  • Katı
  • Sıvı
  • Gaz / Buhar
  • Plazma
  • Süper İletken
Düşük enerji
  • Bose-Einstein yoğunlaşması
  • Fermiyonik kondansat
  • Dejenere madde
  • Kuantum Hall etkisi
  • Rydberg maddesi
  • Rydberg polaronu
  • Garip madde
  • Süperakışkan
  • Süperkatı
  • Fotonik madde
Yüksek enerji
  • Kuark maddesi
  • Kafes kuantum renk dinamiği
  • Kuark-gluon plazması
  • Süperkritik akışkan
Diğer hâller
  • Kolloid
  • Cam
  • Sıvı kristal
  • Kuantum spin sıvısı
  • Egzotik madde
  • Programlanabilir madde
  • Karanlık madde
  • Antimadde
  • Manyetik düzen
    • Antiferromanyetizma
    • Ferrimanyetizma
    • Ferromanyetizma
  • String-net liquid
  • Süpercam
Değişimler
  • Kaynama
  • Kaynama noktası
  • Yoğunlaşma
  • Kritik çizgi
  • Kritik nokta
  • Kristalleştirme
  • Biriktirme
  • Buharlaşma
  • Kısmi buharlaşma
  • Donma
  • Kimyasal iyonlaşma
  • İyonlaşma
  • Lambda noktası
  • Erime
  • Erime noktası
  • Rekombinasyon
  • Regelasyon
  • Doymuş sıvı
  • Süblimleşme
  • Derin soğutma
  • Üçlü nokta
  • Vitrifikasyon
Miktarlar
  • Füzyon entalpisi
  • Süblimleşme entalpisi
  • Buharlaşma ısısı
  • Gizli ısı
  • Gizli iç enerji
  • Trouton oranı
  • Uçuculuk
Kavramlar
  • Baryonik madde
  • Binodal
  • Düzen ve düzensizlik
  • Hâl denklemi
  • Leidenfrost etkisi
  • Makroskopik kuantum fenomeni
  • Mpemba etkisi
  • Sıkıştırılmış sıvı
  • Soğuma eğrisi
  • Spinodal
  • Süperiletken
  • Süperısıtılmış buhar
  • Süperısıtma
  • Termo-dielektrik etki
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Egzotik_madde&oldid=33618357" sayfasından alınmıştır
Kategori:
  • Egzotik maddeler
Gizli kategori:
  • Kaynakları olmayan maddeler Eylül 2023
  • Sayfa en son 19.01, 6 Ağustos 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Egzotik madde
Konu ekle