Dış gebelik
| Dış gebelik | |
|---|---|
 | |
| Ektopik gebelik çizimi | |
| Uzmanlık | Ebelik, jinekoloji  |
Dış gebelik veya ektopik gebelik, gebelik ürünü olan döllenmiş yumurtanın (fertilize ovum) rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir gebelik komplikasyonudur.[1] Çok nadir istisnalar haricinde embriyo canlılığını sürdüremez. Bununla birlikte anne için de ciddi bir risk oluşturur.[2] Annede iç kanamalar gelişebilir ve bu durum hayatı tehdit edebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki (ilk trimester) anne ölümlerinin en sık sebebidir.
Ektopik gebelik en sık olarak Fallop tüplerinde (tuba uterina) görülür ve tubal gebelik adını alır. Bununla birlikte yumurtalıkta, servikste, abdomende de görülebilir. Hatta rahimi alınmış kadınlarda bile gösterilmiştir.
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tam olarak neden çoğu zaman saptanamayabilir. Fakat Türkiye'de bu hastalığın en sık sebebi kronik jinekolojik enfeksiyonlardır (özellikle kronik vajinal iltihapların önemsenmemesi). Diğer saptanacak nedenler arasında; kadın üreme sisteminde var olan bir anormallik ya da apandisit, safra kesi iltihabı gibi karın içinde enflamasyon - yapışıklık yaratan sıkıntılardan da kaynaklanabildiği görülmektedir.[3] Hiçbir sıkıntısı olmayan kişilerde nadiren görülebilmektedir; detaylı anamnez veya fizik muayene yapıldığında mutlaka zeminde bir (özellikle jinekolojik enfeksiyöz) patoloji sekeli vardır.
Risk faktörleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tubal ameliyatlar (bağlı tubaların yeniden açılmaları, her türlü cerrahi girişim)
- Tubal ligasyon (tüplerin bağlanması)
- Geçirilmiş dış gebelik öyküsünün varlığı
- Tubal patolojiler (hidrosalpenks, piyosalpenks, sineşi - yapışıklık oluşması)
- Yardımcı üreme teknikleri (IVF gebeliklerde, Ovulasyon indüksiyonu)
- Geçirilmiş genital enfeksiyonlar ve bunların artan sayısı (pelvik enflamatuar hastalık - rahim iltihabı, kronik vajinal akıntı, endometrit, kronik servisit)[kaynak belirtilmeli]
- Jinekolojik enfeksiyona yatkınlık oluşturan her durum indirekt olarak risk faktörü olmaktadır
- Endometriozis (tubalarda yapışıklık yapıyor)
- Kromozomal anomaliler
- Rahim içi araç (spiral) kullanıyor olmak
- Gecikmiş ovulasyon
- Progesteron ağırlıklı ertesi gün haplarının kullanımı (reçetesiz kullanımı çok yaygındır)
- Semen içerisindeki anormal prostoglandin düzeyleri
- Uterus anomalileri gibi risk faktörleri tanımlanmıştır.[4]
Belirtileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Vajinal kanama
- Vajinal akıntı (pürülan ve kanlı olabilir)
- Karın Ağrısı: Tek veya çift taraflı, alt karın bölgesinde ve kolik tarzında olabilir.
- Bel ağrısı
- Adet gecikmesi
- Omuz başı sancısı
- Gebelik testinin çoğu zaman pozitif çıkması
- Bayılma
- Mide bulantısı ve baygınlık hissinin oluşması.[5]
Tanı yöntemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şüphelenmek
- Beta hCG hormonu ölçümü
- Serum progesteron seviyesi ölçümü
- Ultrason
- Kürtaj
- Kuldosentez
- Laparoskopi
- Açık Laparotomi
Ektopik gebelik bir anda tanısı konulamayan jinekolojik hastalıklardandır. Tıbbi acil hal yaratan bu durumun tanısının hızlı bir şekilde konulabilmesi için Hekime uyum en önemli faktördür. Tekrar tekrar muayene ve testler gerekebilmektedir.
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hastaneye ulaşıldığı vakit kan testleri yapılacak ve ultrason görüntüsü alınacaktır. Ultrasonda rahim içi boş ancak gebelik testi pozitif görünüyor ise büyük ihtimalle dış gebelik söz konusu olabilecektir. Eğer kadın aşırı rahatsızlık hissi yaşamıyorsa ve hayati bir belirti gözlemlenmemişse birkaç gün boyunca hormon testleri yapılarak gözlem altında dış gebelik olup olmadığı anlaşılacaktır. Eğer dış gebelik durumu kesin görülüyorsa laparoskopi yapılacaktır. Dış gebelik tespit edilen kişilerin çoğunlukla hemoglobin değerleri kanamaya bağlı düşük çıkabilecek ve kan transfüzyonu gerekebilecektir.
Medikal
[değiştir | kaynağı değiştir]Metotreksat Kullanılır. Genellikle tek doz yeterlidir.
Cerrahi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Salpingosentez
- lineer salpingostomi
- Salpenjektomi
- Salpingo-ooforektomi
- Laparatomi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Page EW, Villee CA, Villee DB (1976). Human Reproduction, 2nd Edition. W. B. Saunders, Philadelphia, 1976. s. 211. ISBN 0-7216-7042-3.
- ^ WHO: Maternal and perinatal health 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim:27.02.2012.
- ^ Dış Gebelik 20 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tupbebekklinigi.com. Erişim: 26 Nisan 2013
- ^ Russell, Jeffrey B. (Mart 1987). "The Etiology of Ectopic Pregnancy". Clinical Obstetrics and Gynecology (İngilizce). 30 (1): 181-190. doi:10.1097/00003081-198703000-00025. ISSN 0009-9201. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Kasım 2022.
- ^ Dış Gebelik Belirtileri 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim: 07.09.2015
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- The Ectopic Pregnancy Trust17 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Information and support for those who have suffered the condition by a medically overseen and moderated UK based charity, recognised by the National Health Service (UK) Department of Health (UK) and the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists
- Brown discharge first trimester17 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Information and support for pregnant women
- Tubal Pregnancy Defined And How To Get Babies That Are Healthy
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |