el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye
| el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye اوامر العلائية فى الامور العلائية | |
|---|---|
 Eserin orijinal el yazmasının unvan sayfası. | |
| Diğer ad(lar) | Selçuknâme |
| Tür | Tarih |
| Tarih | 1282 |
| Dil(ler) | Farsça |
| Yazar | İbn Bîbî |
el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye (Farsça: اوامر العلائية فى الامور العلائية) ya da Selçuknâme, İbn Bîbî tarafından Farsça olarak yazılan eser.[1] 1277 ve 1282 yılları arasında yazılan eser Anadolu Selçuklu Devleti döneminin birincil kaynağı olarak kabul edilmektedir.[2]
Eserin ismi
[değiştir | kaynağı değiştir]Alâeddin Atâ Melik Cüveynî ile kardeşi Şemseddin Muhammed Cüveynî'nin hizmetinde olan ve aynı zamanda da yakın dostu İbn Bîbî, Alâeddin Atâ Melik Cüveynî'nin kendisinden Anadolu'nun fethinden başlayan bir Anadolu Selçuklu Devleti tarihi yazmasını isteğini aktarmaktadır.[3] İbn Bîbî eserin mukaddimesinde Cüveynî'nin Irak, Horasan, Fars ve Kirman bölgelerindeki hayırlı işlerinden bahsetmiş, ardından ise Cüveynî'nin tarih kitapları yazmaya başladığını ve eserinin sonuna tam teşkilatıyla bir Anadolu Selçuklu Devleti tarihi eklemek istediğini zikretmiştir.[3] Cüveynî'nin bu işi kendisinden istediğini, selçuknâmeyi de bu istek üzerine kaleme aldığını aktarmıştır.[3] Eserin ismini ise Sultan Alâeddin Keykubad'ın "makamât ve azemât"ını tam olarak içerdiğinden dolayı el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye şeklinde adlandırdığını söylemektedir.[3]
Eserin isminde yer alan Alâiyye kelimelerinin ilki İlhanlı devlet adamı ve tarihçi Alâeddin Atâ Melik Cüveynî'ye, ikincisi ise Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad'a nispetle kullanılmıştır.[3]
Türkçe baskıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserin ilk Türkçe baskısı Adnan Sadık Erzi tarafından hazırlanıp Türk Tarih Kurumu tarafından 1956 yılında yayımlanan tıpkıbasım versiyonudur.[4] İkinci baskısı ise 1990 yılında Mürsel Öztürk tarafından çevrilip Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanan kitaptır.[5] Bu ilk iki kitap da eserin orijinal adıyla yayınlanmıştır. Son ve 2007 yılında Mükrimin Halil Yinanç tarafından çevrilerek Kitabevi Yayınları tarafından basılan versiyon ise Selçuknâme adıyla yayımlanmıştır.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yıldız, Sara Nur (26 Mart 2012). "Anadolu Kronikleri (4): El-Evâmirü'l-´Alâiyye fi'l-Umûri'l-´Alâiyye". bisav.org.tr. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2014.
- ^ Aka, İsmail (1989). "Kerîmüddin AKSARÂYÎ" (PDF). İslâm Ansiklopedisi. 2. İstanbul: Türk Diyanet Vakfı. s. 293. 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2014.
- ^ a b c d e Özaydın, Abdülkerim (1999). "İBN BÎBÎ" (PDF). İslâm Ansiklopedisi. 19. İstanbul: Türk Diyanet Vakfı. ss. 379-382. 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2014.
- ^ İbn Bîbî (1956). Adnan Sadık Erzi (Ed.). El-Evâmirü’l-´Alâiyye fi’l-Umûri’l-´Alâiyye. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- ^ İbn Bîbî (1990). el-Evamirü’l-ala’iye fi’l-umuri’l-ala’iye (Selçukname). çev. Mürsel Öztürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ^ İbn Bîbî (2007). Selçuknâme. çev. Mükrimin Halil Yinanç. İstanbul: Kitabevi. ISBN 9759173301.