El Oro de Hidalgo
| El Oro de Hidalgo | |
|---|---|
Belediye | |
 El Oro de Hidalgo belediye binası | |
  El Oro de Hidalgo El Oro de Hidalgo'nun Meksika'daki konumu | |
Koordinatlar: 19°48′03″K 100°07′53″B / 19.80083°K 100.13139°B | |
| Ülke |  Meksika |
| Eyalet | Meksika |
| Kasaba kuruluş | 1787 |
| Belediye kuruluş | 1901 |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Gilberto López Martínez (2006-2009) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 13786 km² |
| Rakım | 2740 m |
| Nüfus (2005) | 31.847 |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 |
| Posta kodu | 50600 |
Resmî site eloromexico.gob.mx | |
El Oro, Birleşik Meksika Devletleri'nin Meksika Eyaleti'ne bağlı 125 belediyeden biri olan El Oro Belediyesi'nin merkez şehridir. Belediye merkezi El Oro de Hidalgo kasabasıdır. El Oro, İspanyolcada "altın" anlamına gelmektedir. Daha sonra Nahuatl dilinde "kutsal dışkı" (altına atıfta bulunarak) anlamına gelen "Teocuitlatl" alternatif ismi verilmiştir. Aztek glifi şeklindeki mührü, altın ve belediyede çok sayıda bulunan mağaralara atıfta bulunan unsurlar içermektedir.
Meksika Eyaleti'nin kuzeybatısında, eyalet başkenti Toluca'ya 96 km uzaklıkta yer alan belediye, kuzeyde Temascalcingo, doğuda Jocotitlán, güneyde San Felipe del Progreso ve San José del Rincón belediyeleri ve batıda Michoacán eyaleti ile komşudur.[1] 2005 yılı itibarıyla, resmî adı El Oro de Hidalgo olan belediye merkezinin nüfusu 5.797, El Oro belediyesinin nüfusu ise 31.847'dir.[2] Yerleşim, 17. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar önemli bir altın ve gümüş madeni kasabası olarak adını duyurmuş olsa da, o zamandan beri madenler tükenmiş ve kasaba ekonomik kalkınma için turizme yönelmiştir.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazahua halkı ilk olarak kuzeyden göç ederek bu bölgeye yerleşmiştir. Bu göçlerden biri Cuauhtitlán Yıllıkları'nda belgelenmiştir ve MS 538 yılında Ehécatl, Coahuatzin, Mazacóatl, Otzihuacoatl ve Tlalpanhuitz y Huitz liderliğindeki beş kabilenin Mazacóatl önderliğinde göç etmesiyle gerçekleşmiştir. İlk topluluklar şu anda El Oro belediyesinde bulunan Tapaxco, Endotejiare, Tultenango ve Santiago Oxtempan olarak bilinen topluluklara yerleşmiştir. Başlangıçta avcı-toplayıcı olan Mazahualar, Mazahua nüfusunun yoğun olduğu bölge Toltekler, Chichimecalar ve ardından Azteklerin hakimiyetine girdikçe kendilerini avcılığın yanı sıra tarım ve balıkçılığa da adamışlardır. Son grup bu bölgeyi 1474 yılında Axayacatl tarafından fethetmiştir.[1]
İspanyolların Meksika'yı fethine kadar, bugün El Oro kasabası olan yerde ne bir yerleşim vardı ne de altın yatağı keşfedilmişti. Yakındaki Tlalpujahua'da altın çıkarılıyordu ve bu İspanyolları bölgeye getirdi. Sömürge döneminin başlarında, özellikle Tapaxco yakınlarında bazı altın izlerine rastlanmış, ancak bu izler daha fazla araştırılmamıştır.[1]
Yerleşimi sağlayan altındı ve kasabanın ilk isimlerinden biri, Ixtlahuaca'nın yetkisi altındaki bir madencilik topluluğu olan El Real de El Oro idi. Kasabanın nasıl kurulduğuna dair çelişkili hikâyeler vardır. Bir versiyona göre Mondragón ailesi tarafından, onlara sürüsünü otlattığı yeri gösteren bir çocuğun rehberliğinde kurulmuştur. Burada aileden biri kayaların arasında parlak bir şey fark etmiş, bunun altın içeren kuvars olduğu ortaya çıkmış ve ailenin adını alacak olan damarı işaret etmiştir.[1]
El Oro, 1787 yılında Tultenango Hacienda'sından araziyi satın alan madenciler tarafından kurulmuştur. El Oro başlangıçta Ixtlahuaca bölgesine aitti, ancak altının keşfedilmesi üzerine arazi Kraliyet mülkü haline geldi. 1793 yılında maden topluluğuna belediye statüsü ve komşu topluluklar Tapaxco, San Nicolás, Santiago Oxtempan, Santa Rosa, Hacienda La Jordana, Hacienda Venta del Aire ve Hacienta Tultenango üzerinde yetki verildi. Ayrıca bu bölgedeki tüm maden çıkarma işlemlerini düzenleme hakkını da elde etti.[1]
Burada altın bulunmasından yirmi iki yıl sonra Revillagigedo Kontu, mühendis Manuel Agustín Mascaró'yu, şu anda şehir merkezinin bulunduğu yerin hemen kuzeydoğusunda yer alan topluluğu planlaması için işe aldı. Kasaba, sömürge döneminin sonlarında önemli bir altın ve gümüş kaynağı haline gelmişti, ancak kayalık arazi nedeniyle yiyecek ve diğer ihtiyaçların karşılanmasında sorunlar vardı. El Oro'nun ilk şapeli 1791 yılında inşa edildi, ancak bölgedeki dini gücün merkezi dört yıl önce Tapaxco'da kuruldu.[1]
Miguel Hidalgo'nun ordusu Mexico City'ye giderken belediyeden geçmiştir. Bağımsızlıktan sonra mühendis Vicente Rivafola ve Lucas Alamán, İngiliz kaynaklarından gelen yatırım fonlarıyla burada madencilik şirketleri kurmak için çalıştı. Bu şirketlerden biri olan Tlalpuajuhua Şirketi bölgedeki 86 madeni yeniden canlandırdı. Bir diğer önemli şirket ise Birleşik Meksika Madencilik Birliği'ydi. Bağımsızlıktan önce El Oro madenleri üretkendi ancak savaş sırasında çoğunlukla kapatıldılar. 1825 yılına gelindiğinde buradaki madenciliğin çoğu İngilizlerin elindeydi.[1] Bu durum, kasabanın kültürünü etkileyen, çoğunluğu İngiliz ve Fransız olan önemli bir yabancı nüfusun burada yaşamasına yol açmıştır. Bu durum sonunda Neoklasik ve Art Nouveau tasarımlı belediye sarayı ve Juarez Tiyatrosu'nun inşa edilmesine yol açacaktır.[3][4] Buradaki yabancı yatırımlar 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar zirveye ulaşmış, demiryolu hattı ve elektrik gibi yeni teknolojiler getirmiştir. Bunlar öncelikle El Oro kasabasında kullanılmaya başlandı ve Tapaxco'nun ana merkezi haline geldi. Esperanza damarının keşfi kasabanın nüfusunu büyük ölçüde artırarak önemini daha da artırdı. El Oro, biri 1901'de diğeri 1902'de çıkarılan iki kararname ile belediyenin başı ilan edildi ve kasabaya El Oro de Hidalgo resmi adı verildi.[1]
1926 yılında, aralarında El Oro Madencilik ve Demiryolu Şirketi, La Esperanza Madencilik ve diğerlerinin de bulunduğu bir dizi maden, yatakların tükendiğini belirterek üretimi azaltmaya başladı. Madencilik şirketleri 1937 yılında İngiliz sahiplerinden kamulaştırılınca durum daha da kötüleşti. Kısa süre sonra faaliyette olan tek maden El Oro ve Tlalpujahua arasında bulunan Dos Estrellas adlı madendi ve bu maden de 1958 yılında kapandı. 20. yüzyılın ortalarında El Oro'da sadece 2.500 kişi yaşıyordu. O zamandan beri kasabanın ekonomisi ticaret, hafif sanayi ve el sanatlarına yönelmiştir.[1]
İlgi noktaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Belediye Sarayı hem kasabanın hem de çevre belediyenin yönetim merkezidir. İlk saray 1829 yılında ahşaptan inşa edilmiş ve "Beyaz Ev" olarak adlandırılmıştır. Şimdiki saray ise 1910 yılında hizmete açılmıştır.[1] Bu belediye sarayı, Neoklasik ve Art Nouveau tasarımlarının birleşimiyle ayırt edici bir özelliğe sahiptir. Bu, İngiliz ve Fransız nüfusun yanı sıra 19. ve 20. yüzyıllar arasında Porfirio Díaz başkanlığı sırasında Fransız tarzının tercih edilmesinin bir sonucudur. Sarayın iki kulesi İngiliz tasarımına sahiptir. Korkulukları, lambaları ve çitleriyle ön cephe Neoklasik etki göstermektedir. Revak, avlu ve "Salon de Cabildos" ya da Delegasyon Salonu Art Nouveau tarzında tasarlanmıştır. Binanın neredeyse tamamı orijinal halindedir. Ana girişin her iki yanında Manuel D´Rugama'nın "Madencinin Doğuşu" adlı bir duvar resmi bulunmaktadır.[4]
Juarez Tiyatrosu, Fransız Neoklasik tarzındadır. Kasabanın madenciliğinin zirvede olduğu dönemde bu tiyatro, Ángela Peralta, Enrico Caruso, María Conesa ve diğerleri gibi 20. yüzyılın başlarında üst düzey yetenekleri kendine çekmiştir. İç mekan, Art Nouveau'nun göstergesi olan yaldızlı dekoratif bitki motifleri ile Mağribi tasarımına sahiptir. Yan kabinler yontulmuş ahşaptan yapılmıştır ve pilastrlarda stilize aslanlar bulunabilir.[4]
Tren istasyonu 19. yüzyılın sonlarında tamamlanmış ve açılışı Başkan Porfirio Díaz tarafından yapılmıştır.[1] Mimarisi dönemin tipik özelliklerini taşımakla birlikte İngiliz etkisi de göstermektedir.[4] Buradan Tultenango ve Villa Victoria'ya uzanan demiryolu hattı madenler için oluşturulmuştu, ancak trenler hem yük hem de yolcu taşıyordu. Hattın ilk sahibi Manning Gold Company idi. Demiryolu hattı 1860 yılında tamamlanmıştır, ancak istasyon 1899 yılında tamamlanmıştır. İstasyonun yan tarafında, kasabanın madencilik dönemine ait fotoğraflardan oluşan bir koleksiyonun yer aldığı bir restoran içeren antika bir vagon bulunmaktadır.[4][5]
Madencilik Müzesi, El Oro'nun 17. yüzyıldan başlayarak 20. yüzyılın ilk yarısına kadar ülkenin en verimli madencilik bölgelerinden biri olarak tarihini tasvir etmektedir. Eski bir maden kuyusunda yer alan müzede, La Esperanza, La Provedenica, La Descubridora ve Dos Estrellas madenlerinin en yoğun işletildiği dönemlere ait fotoğraflardan oluşan bir koleksiyon sergilenmektedir. Ayrıca çeşitli madenlerden madencilik makineleri ve mineral örnekleri de sergilenmektedir.[4]
Mutfak
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu bölgenin tipik yemekleri arasında hindi veya tavuklu kırmızı veya yeşil köstebek, barbacoa ve carnitas yer almaktadır. Yerel bir tatlı olan "cola de macho" kurutulmuş meyve ve piloncillo şekerinden yapılır. İçecekler arasında pulque ve fermente mısır içeceği olan "sende choo" ve fermente ananas kabuklarından yapılan "agua de sambumbia" adlı iki çok yerel içecek bulunmaktadır.[4]
El Oro'ya özgü bir içkiye "chiva" denir. Yemeklerden sonra alınan bir sindirim içeceği ya da alkollü içkidir. En çok 19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın ortalarına kadar madenciler arasında rağbet görmüştür. Bu içeceğin sinirleri yatıştırdığı ve madencilerin sağlığını geliştirdiği düşünülüyordu. Bir barın sahibi olan Jacobita Galán Archundia tarafından, şifalı bitkileri alkole karıştırarak icat edilmiştir. Tarif, onu yapan her aileye ve işletmeye göre değişir ve her biri kıskançlıkla korunur. Genellikle prodigiosa ve anason bitkileri ile hazırlanır. Ancak, sözde iyileştirici özelliklerine rağmen, artık çoğunlukla kasabaya gelen turistler tarafından içilmektedir.[6]
Festivaller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasabada iki büyük festival düzenlenmektedir. Bunlardan ilki, tipik kostümler ve geçit törenlerinin yanı sıra horoz dövüşleri, charreada rodeoları ve at yarışlarıyla kutlanan Karnaval'dır. Diğeri ise kasabanın ana kilisesinin adını aldığı Guadalupe Bakiresi'nin bayram günüdür. Geçit törenleri ve havai fişek gösterilerinin yanı sıra yöresel yerli danslar da sergilenmektedir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j k "Enciclopedia de los municipios de Mexico Estado de Mexico El Oro". 26 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2009.
- ^ "INEGI Census 2005" (İspanyolca). 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2009.
- ^ a b "Ciudadmexico.com Cercanias El Oro – Tlalpujahua" (İspanyolca). 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2009.
- ^ a b c d e f g h Quintanar Hinojosa (ed) (Sep 2009). "El Oro". Mexico Desconocido Guia Especial:Puebles Con Encanto del Bicentenario: 16-21. ISSN 1870-9419. 14 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi22 Ekim 2023.
- ^ Lopez Juarez, Emma Luz. "Patrimonial Ferrocarril: El Oro" (İspanyolca). 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2009.
- ^ Villena Esquivel (10 Temmuz 2007). "La chiva, bebida minera de El Oro, estado de México, que ha trascendido el tiempo" (İspanyolca). La Jornada Michoacán. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2009.
