Elevter Andronikaşvili

Elevter Luarsaboviç Andronikaşvili (Gürcüce: ელეფთერ ანდრონიკაშვილი, Rusça: Элевтер Луарсабович Андроникашвили; 25 Aralık [E.U. 12 Aralık] 1910^[1] - 9 Eylül 1989), Gürcü fizikçi ve Rusya tarihçisi İrakli Andronikov'un kardeşiydi.^[2]

Hayatı ve kariyeri

Elevter, soylu bir Gürcü Andronikaşvili ailesinde doğdu. 1932'de Leningrad Politeknik Enstitüsü'nden mezun oldu. 1934-1945'te Tiflis Devlet Üniversitesinde ders verdi. 1942'den itibaren Gürcistan Bilimler Akademisi Fizik Enstitüsü'nde çalıştı ve 1951'de enstitü müdürü oldu. 1940-1941 ve 1945-1948'de Doktor Nauk derecesini Moskova'daki Fiziksel Problemler Enstitüsü'nde yaptı. 1951'den itibaren Tiflis Devlet Üniversitesi'nde bölüm başkanı ve profesör olarak çalıştı.^[1] Andronikaşvili, 1952'de süperakışkanlık konusundaki çalışmaları ve 1978'de Sovyetler Birliği Devlet Ödülü ile Stalin Ödülü aldı. Andronikashvili, Gürcistan Bilimler Akademisi'nin tam üyesidir (1955'ten beri).^[1]

Fiziğe katkıları

Andronikaşvili, Rus teorisyen Lev Landau'nun önerdiği 1946'daki klasik deney de dâhil olmak üzere süper akışkan helyum II üzerinde ilk deneyler gerçekleştirdi; üst üste dizilmiş, birbirine yakın dönen disklerin burulma salınımlarının periyodunu ve sönümlemesini inceledi.^[3] Bu, iki sıvı süperakışkanlık modelinin kurulmasına yardımcı olacak önemli kanıtlar sağladı.

Disklerin sönümlenmesi, helyum II'de (süperakışkan olan) ve helyum I'de (süperakışkan faza geçiş sıcaklığının üzerinde sıvı helyum) yaşananla hemen hemen aynıydı. Bununla birlikte, sarkacın periyodunun geçiş sıcaklığının altında sıcaklığa bağlı olduğu ve en düşük sıcaklıklarda (mutlak sıfıra yaklaşanlar) vakumda döneme doğru eğilimli olduğu bulundu. Periyot, diskler ile birlikte sürüklenen sıvının ataletine bağlı olduğundan, sıcaklık düştükçe sıvının azalan bir fraksiyonunun sürüklendiği görülmüştür.

Andronikaşvili, 1960 yılında Tsakadze ile birlikte çalışarak Manchester'daki Hall'un helyum II'deki girdap dalgaları üzerine çalışmalarını genişletti ve sonuçları Hall tarafından elde edilen sonuçların doğada klasik olmadığını doğrulamak için su ve helyum I gibi klasik sıvılarla elde edilenlerle karşılaştırdı.^[4] Bu çalışmanın bir incelemesi, Mamaladze ile birlikte 1967 Düşük Sıcaklık Fiziğinde İlerleme (Progress in Low Temperature Physics) adlı bölümde bölümde yer almaktadır.

Eserleri

Andronikaşvili, E.L. ve Mamaladze, Y.G. 1967 Rotation of helium II in Progress in Low Temperature Physics V (C.J. Gorter, ed.) North-Holland, Amsterdam, Bölüm 3, s. 79-160.
Andronikaşvili, E.L. ve Mamaladze, Yu G. Quantization of macroscopic motions and hydrodynamics of rotating helium II Rev. Mod. Phys. 38, 567-625.
Andronikaşvili, E.L. ve Tsakadze, D.S. 1960 The propagation of oscillations along vortex lines in rotating helium II Sov. Phys. JETP 10, 227-8.
Andronikaşvili, E.L. Reflections of liquid Helium (Rusça) Trans. & American Institute of Physics, 1980

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Андроникашвили, Элевтер Луарсабович (Rusça). Great Biographic Encyclopedia. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2009.
^ Ираклий Андроников. Неполное собрание исполнений (Rusça). 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2009.
^ The New Physics for the 21st Century, Gordon Fraser (ed.), CUP, 2006
^ Quantized Vortices in Helium II, R.J. Donelly, CUP, 1991

[GSE-1] Андроникашвили, Элевтер Луарсабович (Rusça). Great Biographic Encyclopedia. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2009.

[2] Ираклий Андроников. Неполное собрание исполнений (Rusça). 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2009.

[3] The New Physics for the 21st Century, Gordon Fraser (ed.), CUP, 2006

[4] Quantized Vortices in Helium II, R.J. Donelly, CUP, 1991

[1]

[2]

[3]

[4]