Ermenistan (eyalet)

Ermenistan Eyaleti, (Latince Armenia), MS 114 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından, MÖ 66 yılından beri Roma korumasında olan Ermeni milletinin göç ettiği toprakların imparatorluğa bağlanmasıyla oluşturulan Roma eyaleti. Yerleştiği bölge Azerbaycan'ın tarihi Revan şehrinin etrafındadır^{[kaynak belirtilmeli]}.

Eyaletin kurulması

Eyaletin ömrü sadece dört yıl olmuş, Trajan'ın ölümünün ardından halefi Hadrianus, 118 yılında Parthamaspates'i kral olarak atamış ve imparatorluğu daha savunulabilinir sınırlara çekmek amacıyla^[1] bölgeyi boşaltmıştır.

Eyaletin bölünmesi

MS 387 yılındaki Akilisene antlaşması ile Ermenistan eyaleti Roma ve Sasani İmparatorlukları arasında ikiye bölündü. Eyaletin daha geniş olan doğu kısmı Sasanilere, batı kısmı ise Roma'ya bağlı kaldı.^[2]

536 yılında, Bizans imparatoru Justinianus bölgeyi yeniden düzenledi. Fırat ötesi toprakların özerkliğini kaldıran ve dört yeni düzenli eyalet oluşturan yeni reformlar yürürlüğe kondu. İç Ermenistan, Pontus Polemoniacus ve I. Ermenistan'in bazı kısımlarıyla birleşerek yeni bir eyalet olan I. Büyük Ermenistan'ı oluşturdu. Eski I. Ermenistan ve II. Ermenistan, II. Ermenistan ve III. Ermenistan olarak yeniden bölündü ve eski Satraplıklar yeni IV. Ermenistan eyaletini oluşturdu.^[3]

591 yılında Roma İmparatoru Mauricius ve Sasani İmparatoru II. Hüsrev arasında yapılan antlaşma sonucunda Sasani Ermenistanı'nın çoğu yeniden Doğu Roma'ya bağlandı.

Son Dönem

1042 yılında Vahram Pehlavuni liderliğindeki 50.000 kişilik Ermeni Ordusu ile Doğu Roma arasındaki Ani Muharebesi'ni Ermeniler kazandı.^[4]

Ermeniler, Doğu Roma ile aralarındaki anlaşmazlıklara rağmen 1064-1071 arasındaki Selçuklu akınları ve göçleri sonrasında Doğu Roma ile ittifak etmek durumunda kaldılar. 26 Ağustos 1071 tarihinde Büyük Selçuklu Hükümdarı Alp Arslan ile Doğu Roma İmparatoru Romen Diyojen arasında gerçekleşen Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Slav, Got, Frank, Gürcü, Uz, Peçenek, Kıpçak gibi ücretli askerlerin yanında Rumlarla birlikte Ermeniler de Doğu Roma ordusu safında yer aldılar.^[5] Savaş Selçuklu galibiyeti ile sonuçlandı ve -Ermenistan topraklarının da dahil olduğu- Anadolu'nun çoğu birkaç yıl içinde Selçuklu topraklarına katıldı.^[6]

Kaynakça

^ The World of the Romans(Romalıların Dünyası), Charles Freeman, New York: Oxford University Press, 1993, s.62.
^ Hovannisian, 2004, s.85,92.
^ Hovannisian, Richard G. (17 Ocak 2004). The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century (İngilizce). Palgrave Macmillan. ss. 105-106. ISBN 978-1-4039-6421-2.
^ History of Armenia by Father Michael Chamich from B.C. 2247 to the Year of Christ 1780, or 1229 of the Armenian era, Mikayel Chamchyants, s.124.
^ Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the Apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 346-348.
^ Kılıç, İhsan (27 Ekim 2008). "Türkiye Selçuklu Devleti". ss. 34-37. 1306-9756-0-3.

Antik Roma ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Ermenistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] The World of the Romans(Romalıların Dünyası), Charles Freeman, New York: Oxford University Press, 1993, s.62.

[2] Hovannisian, 2004, s.85,92.

[3] Hovannisian, Richard G. (17 Ocak 2004). The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century (İngilizce). Palgrave Macmillan. ss. 105-106. ISBN 978-1-4039-6421-2.

[4] History of Armenia by Father Michael Chamich from B.C. 2247 to the Year of Christ 1780, or 1229 of the Armenian era, Mikayel Chamchyants, s.124.

[5] Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the Apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 346-348.

[final-6] Kılıç, İhsan (27 Ekim 2008). "Türkiye Selçuklu Devleti". ss. 34-37. 1306-9756-0-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]