Sil Baştan (film, 2004)
 | Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Ocak 2025) |
 | |
| Yönetmen | Michel Gondry |
|---|---|
| Yapımcı | Anthony Bregman Steve Golin |
| Senarist | Charlie Kaufman Michel Gondry Pierre Bismuth |
| Oyuncular | Jim Carrey Kate Winslet Mark Ruffalo Kirsten Dunst Elijah Wood Tom Wilkinson |
| Müzik | Jon Brion |
| Kurgu | Valdís Óskarsdóttir |
| Dağıtıcı | Focus Features |
| Türü | Drama, romantik |
| Yapım yılı | 2004 |
| Süre | 108 dakika |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $20.000.000 |
| Diğer adları | Eternal Sunshine Of The Spotless Mind |
Sil Baştan, Oscar ödüllü 2004 yapımı Amerikan bilim kurgu romantik drama filmidir. İngilizce özgün adı Lekesiz Zihnin Ebedi Güneşi anlamına gelen Eternal Sunshine of the Spotless Mind'dır.
Michel Gondry tarafından yönetilen, Charlie Kaufman'ın senaryosuna ve Gondry, Kaufman ile Pierre Bismuth'un hikayesine dayanan filmin başrollerinde Jim Carrey ile Kate Winslet; yardımcı rollerde Kirsten Dunst, Mark Ruffalo, Elijah Wood ve Tom Wilkinson yer almaktadır. Filmde romantik ilişkilerinin sona ermesinin ardından birbirlerini anılarından silmek için bir prosedür uygulayan iki sevgilinin konusu işlenir. Hafızanın ve sevginin doğasını keşfetmek için psikolojik drama, bilimkurgu ve doğrusal olmayan anlatı unsurları kullanılmıştır. Filmin adı, Alexander Pope'un 1717 tarihli Eloisa'dan Abelard'a şiirinden bir alıntıdır.
Sil Baştan, 19 Mart 2004 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterime girdikten sonra görsel stili, kurgusu, senaryosu, müziği, işlediği konuları, Gondry'nin yönetmenliği ve başta Carrey ile Winslet olmak üzere oyuncuların performanslarını öven eleştirmenler ve izleyicilerin büyük beğenisini topladı. Film, 20 milyon dolarlık bir bütçeyle 74 milyon dolar hasılat elde ederek gişe başarısı elde etti ve Amerikan Film Enstitüsü tarafından 2004'ün En İyi 10 Filminden biri seçildi. 77. Akademi Ödülleri'nde Bizmut, Gondry ve Kaufman En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü'nü kazandı; Winslet En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'ne aday gösterildi. Gösterime girdiği yıllarda kült bir klasik haline gelen film, birçok eleştirmen tarafından 2000'lerin ve tüm zamanların en iyi filmlerinden biri olarak kabul edildi.
Konu
[değiştir | kaynağı değiştir]Joel Barish (Jim Carrey), bir süredir görüşmediği kız arkadaşı Clementine Kruczynski'nin (Kate Winslet) New York firması Lacuna tarafından onunla ilgili anılarının silinmesi için bir prosedürden geçtiğini öğrenir. Kalbi kırık bir şekilde aynı prosedürden geçmeye karar verir. Hazırlık aşamasında inişli çıkışlı ilişkileriyle ilgili anılarını anlatan bir kasedi kaydeder.
Lacuna çalışanları, dairesinde uyurken beyni üzerinde çalışırlar; böylece prosedür tamamlandığında Joel hiçbir anı olmadan uyanacaktır. Çalışanlardan Patrick (Elijah Wood), bu sırada Clementine'i görmek için oradan ayrılır. Prosedüründen bu yana Joel ile Clementine'in anılarını onu etkilemek için bir kılavuz olarak kullanmaktadır. Prosedürü Joel'in beyninde sürerken teknisyen Stan (Mark Ruffalo) ile sekreter Mary (Kirsten Dunst) uyuşturucu alır, eğlenir ve seks yaparlar.
Joel, son kavgalarından başlayarak Clementine ile ilgili anılarını silinirken yeniden yaşar. Daha erken, daha mutlu anılara ulaştığında onu unutmak istemediğini fark eder. Zihnindeki Clementine imajının Joel'in belleğindeki onun bulunmadığı anılara da bulaştığı anlaşılır. Bu durum, prosedürü durdurur ancak Stan patronu Howard'ı (Tom Wilkinson) arar ve Howard gelip prosedürü yeniden başlatır. Joel, Clementine'le ilgili kalan son anısına gelir: ilk tanıştıkları gün, Montauk'ta bir plajda. Hafıza etraflarında dağılırken Clementine, Joel'e onunla Montauk'ta buluşmasını söyler.
Stan dışarıdayken Joel'in dairesinde Mary, Howard'a ona aşık olduğunu söyler ve öpüşürler. Howard'ın karısı geldiğinde onları pencereden görür ve öfkelenir. Howard'ın ona gerçeği söylemesini ister: Mary ile Howard'ın daha önce bir ilişki yaşadığı ve Mary'nin anılarının silindiğini. Bundan tiksinen Mary, Lacuna kayıtlarını çalarak Joel ve Clementine de dahil olmak üzere tüm hastalara bunları postalar.
Joel uyanır, Clementine ile ilgili anıları silinmiştir. Dürtüsel olarak Montauk'a gider ve trenle eve giderken tesadüfen Clementine ile karşılaşır. Birbirlerine çekilirler ve Boston'daki donmuş Charles Nehri'ne bir randevu ayarlarlar. Joel, Clementine'i eve götürür ve Patrick, ikisini uzaktan görünce birbirlerini tekrar bulduklarını anlar. Joel ve Clementine'a Lacuna kasetleri ulaşır ve kayıtlarını dinlerler. Birbirlerine duydukları acı hatıralar karşısında şok olur ve ayrılma noktasına gelirler ama yine de ilişkilerine bir şans daha vermeye karar verirler.
Yapım aşaması
[değiştir | kaynağı değiştir]
Filmin adı, didaktik şiirleriyle ünlü şair Alexander Pope'un yazdığı Eloisa to Abelard isimli, aslı çok daha uzun olan şiirinin bir bölümünden alınmıştır. Bu şiir Charlie Kaufman'ın Being John Malkovich filminde de kullanılmıştır:[1]
- How happy is the blameless Vestal's lot!
- The world forgetting, by the world forgot;
- Eternal sunshine of the spotless mind!
- Each pray'r accepted, and each wish resign'd.
Filmin bütçesi $20.000.000'dır. Sevgilisini neden silmek istediğine dair yapılan kaset kayıtları sırasında Jim Carrey ve Kate Winslet'in filmdeki bazı diyalogları, gerçek hayatlarındaki aşk acılarını paylaştıkları konuşmalara dayanmıştır. Elijah Wood ile Mark Ruffalo arasında geçen diyaloglarda oyuncular kendileri değişikliği gitmiştir.[2]
Gösterim
[değiştir | kaynağı değiştir]Film ABD'de 19 Mart 2004'te gösterime girdi. İngiltere'de 30 Nisan, Almanya'da ise 20 Mayıs'ta gösterime giren film,[3] Türkiye'de yaklaşık 2 sene sonra BirFilm dağıtımcılığında 26 Mayıs 2006'da gösterime girdi.[4] Film kendi ülkesinde (ABD) $34,400,30, kendi ükesi dışında $37,857,825 ile toplamda $72,258,126 hasılata ulaşmıştır.[5]
Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jim Carrey - Joel Barish
- Kate Winslet - Clementine "Clem" Kruczynski
- Elijah Wood - Patrick
- Thomas Jay Ryan - Frank
- Mark Ruffalo - Stan
- Jane Adams - Carrie
- David Cross - Rob
- Kirsten Dunst - Mary
- Tom Wilkinson - Dr. Howard Mierzwiak
- Ryan Whitney - Genç Joel Barish
- Paulie Litt - Genç Bully
- Josh Flitter - Genç Bully
Ödüller ve Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akademi Ödülleri (İki dalda aday olup, birini kazanmıştır)
- En İyi Orijinal Senaryo - Charlie Kaufman (senaryo-hikâye), Michel Gondry (hikâye), Pierre Bismuth (hikâye)
- En İyi Kadın Oyuncu - Kate Winslet
- Altın Küre Ödülleri (Dört dalda aday olmuştur)
- En İyi Film - Müzikal veya Komedi
- En İyi Kadın Oyuncu - Müzikal veya Komedi - Kate Winslet
- En İyi Erkek Oyuncu - Müzikal veya Komedi - Jim Carrey
- En İyi Senaryo - Charlie Kaufman
- SAG (Screen Actors Guild Awards) (Bir dalda aday olmuştur)
- En İyi Kadın Oyuncu - Kate Winslet
- BAFTA (British Academy Film Awards) (Beş dalda aday olup, ikisini kazanmıştır)
- En İyi Senaryo - Charlie Kaufman
- En İyi Kurgu
- En İyi Film
- En İyi Kadın Oyuncu - Kate Winslet
- En İyi Erkek Oyuncu - Jim Carrey[6]
Daha birçok ödül alan film, İnternet Film Eleştirmenleri tarafından da En iyi Film dahil birçok dalda ödüle layık görüldü.[7]
Kate Winslet'in Clementine rolünde gösterdiği performans, Premiere Magazine'in tüm zamanların en iyi 100 performansı listesinde (100 Greatest Performances of All Time) 81. sıradadır.
Film eleştirmenlerinin yorumlarının yer aldığı Rotten Tomatoes sitesinde film hakkında yer alan 208 film eleştirisinden %94'ü film hakkında olumlu yorum içermektedir. (Fresh: 195 Rotten: 13)[8]
Film, IMDB'nin üyelerinin puanlarıyla belirlenen En İyi 250 Film[9] sıralamasında ilk 75 içindedir.[10]
2016 yılında açıklanan ve dünya çapında 117 sinema eleştirmenin düşünceleri ile yapılan 21. Yüzyılın En İyi Filmleri listesinde 6. sırayı almıştır.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Trivia for Eternal Sunshine of the Spotless Mind". Internet Movie Database. 31 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2007.
- ^ "Sil Baştan (Eternal Sunshine of the Spotless Mind)". NTVMSNBC.com. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "Release dates for Eternal Sunshine of the Spotless Mind". IMDb. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "BOX OFFICE MOJO - ETERNAL SUNSHINE OF THE SPOTLESS MIND". Box Office Mojo. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "Awards for Eternal Sunshine of the Spotless Mind". IMDb. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "İnternet Yazarlarının Tercihi". Beyazperde. 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "Eternal Sunshine of the Spotless Mind - Rotten Tomatoes". Rotten Tomatoes. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ En İyi 250 Film18 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Top 250 movies as voted by our users". IMDb. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmi site27 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Sil Baştan
- (Türkçe) Sinemalar.com profili ve fragman 25 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Ödüller | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: X2 |
En İyi Bilimkurgu Filmi Saturn Ödülü 2004 |
Sonra gelen: Yıldız Savaşları: Bölüm III - Sith'in İntikamı |
- Amerika Birleşik Devletleri romantik komedi filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri komedi-drama filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri psikolojik dram filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri romantik dram filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri bilimkurgu komedi filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri dramatik bilimkurgu filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri fantastik komedi filmleri
- Amerika Birleşik Devletleri bağımsız filmleri
- 2000'lerde bilimkurgu komedi filmleri
- 2004 çıkışlı komedi-drama filmleri
- 2000'lerde psikolojik dram filmleri
- 2000'lerde fantastik komedi filmleri
- 2000'lerde romantik komedi filmleri
- 2000'lerde romantik dram filmleri
- 2000'lerde bağımsız filmler
- Michel Gondry'nin yönettiği filmler
- Charlie Kaufman'ın senaryosunu yazdığı filmler
- Focus Features filmleri
- Çevrimiçi Sinema Eleştirmenleri Topluluğu En İyi Film Ödülü sahipleri
- Çevrimiçi Sinema Eleştirmenleri Topluluğu En İyi Özgün Senaryo Ödülü sahipleri
- Steve Golin'in yapımcısı olduğu filmler
- Jon Brion'un müziğini yaptığı filmler
- Kurguda bellek silme
- Bellek ile ilgili filmler
- New Jersey'de çekilmiş filmler
- Konusu Manhattan'da geçen filmler
- Konusu Long Island'da geçen filmler
- New York eyaletinde çekilmiş filmler
- Çılgın bilim insanı filmleri
- 2000'lerde İngilizce filmler
- En İyi Bilimkurgu Filmi Saturn Ödülü kazanan fimler
- İngilizce bağımsız filmler
- Satürn Ödülü kazanan filmler
- Anonymous Content filmleri