Fabula palliata
Fabula palliata, büyük oranda Yunan oyunlarının Romalılaştırılmış versiyonlarından müteşekkil bir Antik Roma tiyatrosu türü.[1] Palliata kelimesi, Yunan tarzı bir pelerin olan pallium'dan gelmektedir. Olasılıkla bu oyunlara fabula palliata denmesinin sebebi bu oyunlardaki aktörlerin bu tarz pelerinler giymiş olmalarıdır.[2] Bir diğer olasılık da bizzat "fabula"nın Yunan stilinde mecazî olarak "örtülü" (palliata) olmasıdır.[3] Bütün bir Roma dramasında olduğu gibi aktörler, oynadıkları tip karakterlere ait maskeler takarlardı.[1]
Stil
[değiştir | kaynağı değiştir]Terentius ve Plautus'un komedyaları dışında günümüze tamamen kalmış fabula palliata örneği yoktur. Bu nedenle, bu türün komediyle sınırlı olduğu gibi bir yanlış yorum türemiştir. Esasında Yunan dramasından türetilmiş herhangi bir Roma draması fabula palliata olarak nitelendirilir.[1] Elimizdeki tam fabula palliata'lar Yunan Yeni Komedyası stilinde olsa da Livius Andronicus'un, Gnaeus Naevius'un ve Ennius'un hem kendi eserlerinin fragmanları hem de bu üç yazara yapılan atıflar gösteriyor ki bu üçü de trajik fabulae palliatae yazmışlardır.
Fabulae palliatae genellikle Hellas'ta geçen, çoğunlukla Yunan karakterlere yer veren ve bildiğimiz kadarıyla temaları Yunan kökenli olan oyunlardır.[1] Roma'daki oyunların Yunan asıllarından ayrılan en önemli özellikleri koronun terk edilmesi ve sahnede aynı anda üçten fazla karakterin yer alabilmesidir.[1]
Kavramın tanımı ve tarihçesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Türle ilgili bilgi, MÖ 1. yy.'da yaşamış olan ve Aulus Gellius'taki bilgiler dışında hakkında hiçbir şey bilmediğimiz, edebiyat eleştirmeni Volcacius Sedigitus'tan gelir.[4] Sedigitus eserleri kaybolmamış olan yazarlar arasında bu türe emek verenleri Naevius, Plautus, Ennius, Caecilius ve Terentius olarak sıralar. Bunlara ek olarak Licinius, Atilius, Turpilius, Trabea ve Luscius Lanuvinus da vardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e OKB, sv. palliata
- ^ "Fabula palliata". Britannica Online Encyclopedia. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2009.
- ^ OKB, sv palliata
- ^ Smith, William; Anthon, Charles (9 Temmuz 2006). A new classical dictionary of Greek and Roman biography, mythology and geography. 2. Kessinger. s. 794. ISBN 978-1-4286-4561-5.
Sedigĭtus, Volcātĭus, from whose work De Poētis A. Gellius (VX., 24) has preserved iambic senarians, in which the principal Latin comics are enumerated in order of merit.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- S. Hornblower, A. Spawforth, & E. Eidinow (eds.) (2012) The Oxford Classical Dictionary, 4th ed. Oxford University Press: Oxford, UK.
- Smith, William; Anton, Charles (July 9, 2006). A new classical dictionary of Greek and Roman biography, mythology, and geography. ISBN 978-1-4286-4561-5
- Lefèvre, Eckard (2 Mart 2004). "Asides in New Comedy and the Palliata" (PDF). Leeds International Classical Studies. 3 (3). ISSN 1477-3643. 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi27 Ekim 2016.