Falstaff (Salieri)
 | |
| Özgün isim | Falstaff, ossia Le tre burle |
|---|---|
| Müzik | Antonio Salieri |
| Libretto | Carlo Prospero Defranceschi |
| Gala | 3 Ocak 1799 |
| İlk gösterim yeri | Theater am Kärntnertor, Viyana |
| Oyuncular | |
Falstaff veya Üç Șaka (orijinal İtalyanca ismi: Falstaff ossia Le tre burle), İtalyan asıllı ama Viyana'da çalışıp yaşayan Antonio Salieri tarafından bestelenmiş iki perdelik, bazen "dramma giocoso" janrında olarak nitelendirilen, bir opera eseridir. Eserin librettosu İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Windsor'un Şen Kadınları tiyatro komedi oyunundan uyarlanarak İtalyanca olarak Carlo Prospero De Franceschi tarafından hazırlanmıştır. Eserin prömiyer temsili 3 Ocak 1799'de Viyana'da Theater am Kärntnertor'da yapılmıştır.
Hazırlanma ve temsiller
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserin librettosu İtalyanca olarak Carlo Prospero De Franceschi tarafından hazırlanmıştır. Libretto 16. yüzyıl İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Windsor’un Şen Kadınları tiyatro komedi oyunundan uyarlanmıştır. Bu opera eseri Shakespeare'in tiyatro oyunlarının operaya dönüştürülmesinin ilk örneklerinden biri olmuştur. Eserin libretto yazarı uyarlama yaparken orijinalden değişmeler ve sapmalar yapmıştır. Buna neden eserin 18. yüzyıl "Opera buffa" geleneklerine uygun olmasını sağlamak olduğu iddia edilmektedir. Bu değişmelere örnekler orijinal oyunda bulunan Fenton ve Anne adlı genç sevgililerin opera eserinde bulunmaması ve opera librettosunda Misteress Ford'un Falstaff'in dikkatini çekmek için bir Alman kadın taklidi yapmasıdır.
Eserin bestesi o zaman Viyana'da popüler olarak tekrar yapımlanıp temsil edilmeye başlanan Figaro'nun Düğünü eserinin müziğinden etkilendiği iddia edilmektedir.
Eserin prömiyer temsili 3 Ocak 1799'de Viyana'da "Theater am Kärntnertör"'da yapılmıştır. Premiyer temsil hakkında verilen haberlere göre ve o temsili gözlemleyen bir Viyana'lı yazara göre ilk temsilde eserdeki bir müziksel parçalar seyircilerin o kadar alaka ve alkışlarını çekmiştir ki seyirci istekleri üzerine ikinci defa çalınıp söylemişlerdir ve bunlar arasında bir düet üç defa tekrar edilmiştir. Eser sona erdikten sonra eserin bestecisi Salieri alkışlar arasında iki defa sahneye çağrılmış ve eserde rol alan şarkıcılarla birlikte seyircilerce uzun zaman alkışlanmıştır. Bu eserin popülerliği dolayısıyla prömiyer yapımı ile Viyana'da 1802'a kadar 26 temsil verilmiştir.
20. ve 21. yüzyıllarda Falstaff operası tekrar popüler olarak dünya operaevlerinde ve opera festivallerinde yapımlanıp temsil edilmişlerdir. Bunlar yapımlamalar 1961'de Siena; 1975'te Verona ve Salieri'nin doğum yeri olan Legnago; 1976'da Salzburg, 1977'de Trieste, 1981'de Verona, 1985'te Budapeşte, 1987'de Parma ve Bordeaux, 1988'de Konstanz; 1991'de Bad Aibling, 1992'de Drottningholm, İsveç; 1995'te Schwetzingen Festivali ve Rheinsberg; 1996'da Milano; 1998'de New York; 2000'de Konstanz; 2002'de Rennes ve İnnsbruck; 2003'te Dankern Şatosu, Aşağı Saksonya, Almanya ve (İngiltere'de prömiyer temsili olarak) Bampton Festivali; 2004'te İngltere'de Bath Shakespeare Festivali; 2005'te Viyana ve İsviçre'de Hausen am Albis festivali; 2006'da Yeni Zelanda'da Otago; 2007'de Nijetrijne, Hollanda; 2012'de Biel/Bienne, İsviçre ve 2016'da Viyana olarak sayılabilir.
Roller
[değiştir | kaynağı değiştir]| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 3 Ocak 177 (Orkestra şefi: ) |
|---|---|---|
| Sir John Falstaff | bas | Carlo Angrisani |
| Master Ford | tenör | Giuseppe Simoni |
| Mistress Ford | soprano | Irene Tomeoni |
| Master Slender | bariton | Ignaz Saal |
| Mistress Slender | soprano | Milloch |
| Bardolf, Falstaff'ın uşağı | bariton | Gaetano Lotti |
| Betty, Mistress Ford'un oda hizmetçisi | soprano | Marianne Gassmann |
| Ford'un hizmetlileri ve arkadaşları korosu; Slender'in hizmetlileri ve arkadaşları korosu; cinler; ruhlar |
Konu özeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Perde I
[değiştir | kaynağı değiştir]Perde II
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçilmiş müziksel parçalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uvertür
Perde I
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sahne 1: - "Viva il comune amico" - giris
- Sahne 2: - "Or ci siamo, padron mio!" - aryaetta kavatina
- Sahne 3: - "Con molta degnazione" - duet, kavatina
- Sahne 5: - "Vicino a rivedere" - kavatina
- Sahne 6: - "Vendetta, sì, vendetta!" - arya
- Sahne 6: - "La stessa, la stessissima" - duet
- Sahne 8: - "Oh quanto vogliam ridere" - dortlu kuartet
- Sahne 9: - "Venga pure il cavaliere" - arya
- Sahne 11: - "O! die Manner kenn' ich schön!" - arya
- Sahne 12: - "Nell'impero di Cupido" - arya
- Sahne 13: - "Or gli affannosi palpiti" - arya
- Sahne 15: I. Perde Finale : - "Bricconcella! alfin t'ho colta" - arya
Perde II
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sahne 1: - "Nell'acqua il buzzone": uclu
- Sahne 4: - "Ah! Signore! se sapesse" - Duet, kavatino
- Sahne 4: - "Se mi vedeste il core" - uclu
- Sahne 7: - "Che sento? E quando ei venne" - duet, kavatina
- Sahne 7: - "Della stanza in un cantone" - duet
- Sahne 7: - "Io sotto titolo" - arya
- Sahne 8: - "Furie, che m'agitate" - Aryaetta
- Sahne 9: - "Su, mio core, a gioir ti prepara!" - duet
- Sahne 11: - "Per carità, celatevi!" - duet
- Sahne 11: - "Prima ancor che Master venga" - uclu
- Sahne 13: - "Che vedo? Oh me infelice!" uclu ve koro
- Sahne 13: - "Benedetto quel bastone" - duet
- Sahne 14: - "Sorte pettegola!" - aryaette
- Sahne 15: - "In seno alla calma" - arya
- Sahne 16: - "Reca in amor la gelosia" - Arya
- Sahne 17: II. Perde Finale - "Siete già qui?"
Seçilmiş ses ve video disk kayıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Roller (John Falstaff, Master Ford, Mistress Ford, Master Slender, Mistress Slender, Bardolf, Betty) |
Orkestra, koro Orkestra şefi |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1998 | Romano Franceschetto, Fernando Luis Ciuffo, Filippo Bettoschi, Chiara Chialli, | Guido Cantelli Orkestrası, Milano; Milano Madrigalists. Alberto Veronesi |
2 Audio CD diski, Chandos, |
| 2003 | Simon Edwards, Salomé Haller, Liliana Faraon, Raimonds Spogis, Hjördis Thébault, et al. | La Grande Écurie et la Chambre du Roy Orkestrası, Chantres de la Chapelle de Versailles Korosu Jean-Claude Malgoire |
2 Audio CD diski. Dynamic |
| 2003 | József Gregor, Mária Zempléni, Dénes Gulyás, Istvan Gáti, Eva Pánczél, et al. | Salieri Oda Orkestrası ve korosu Tamás Pál |
Audio CD diski, Hungaroton |
| 2000 | John Del Carlo, Teresa Ringholz, Richard Croft, Delores Ziegl, Agnes Meth | Stuttgart Radyo Senfoni Orkestrası . Arnold Östmann |
DVD, 120 dakika, Arthaus Musik |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rice, John A. (1998), "Falstaff", Kaynak:Stanley Sadie (Ed.), The New Grove Dictionary of Opera, Cilt. xxxx. Londra: MacMillan Publishers, Inc. ISBN 0-333-73432-7 ISBN 1-56159-228-5 (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- "IMSLP.org" websitesinde Falstaff (Salieri, Antonio) maddesinde sesler için ve tüm eser için partitür notaları ve genel enformasyon, Online: [1]3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Librettidopera.it websitesinde "Falstaff" maddesinde bu operanın orijinal İtalyanca librettosu. Online: [2]2 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
- "Antonio Salieri /// Falstaff, ossia Le tre burle (Falstaff, or The Three Jokes)" maddesi "YouTube" websitesinde "Falstaff" opera eserinin tümünün audi kaydı. Online: [3] (Erişim tarihi:27.6.2017).
- "FALSTAFF di A. Salieri, regia B. Montresor" maddesi "YouTube" websitesinde "Falstaff" opera eserinin "Dal Teatro Fraschini di Pavia (1997)" yapiminin tümünün video kaydı Online: [4] (Erişim tarihi:27.6.2017).
